Moja lekcja

czym zajmuje się etiologia-dział fitopatologii?

czynnikami chorobotwórczymi- ich identyfikacja, opisywaniem i klasyfikowaniem

co rozumiemy przez etiologię choroby?

jej przyczynę

rodzaje uszkodzeń od wysokiej temperatury?

zgorzel słoneczna, zgorzelina kory, rysy słoneczne

uszkodzenia wywołane przez deficyt lub nadmiar wody?

susza, susza fizjologiczna

od czego zależy szkodliwość nadmiaru wody?

od gatunku drzewa, charakteru wód powodziowych lub zalewowych, pory roku, czasu trwania

co wywołuje nadmiar składników pokarmowych?

wycofywanie się mikoryz, podatność na choroby, opóźnienie drewnienia paków

jakie zaburzenia atmosferyczne wyróżniamy?

uderzenia piorunów, okiść, gradobicie

jakie wyróżniamy stopnie porażenia drzew?

ostre, chroniczne, utajone

jakie infekcyjne (biotyczne) czynniki chorobotwórcze wyróżniamy?

wirusy i wiroidy, bakterie, grzyby i organizmy grzybopodobne, nicienie, rośliny kwiatowe

jakie wyróżniamy typy czastek wirusów roślin?

nitkowata, pałeczkowata, baciolokształtna, izometryczna

czym sa priony?

małe, proteinowe infekcyjne czastki białka, pozbawione kwasów nukleinowych. Występuja w organizmach roślin, u ludzi wywoluja chorobę Jacoba

czym sa bakterie?

organizmami prokariotycznymi

jak dziekimy bakterie?

bakterie właściwe posiadaja ścianę komórkowa, fitoplazmy i spiroplazmy nie posiadaja

jakie półpasożyty drzew wyróżniamy?

jemioła pospolita, gazewnik europejski, jemioły karłowate

jakie półpasożyty roślin zielnych wyróżniamy?

świetlik, gnidosz, pszeniec, szalężnik, zagorzałek

jakie pasożyty całkowite wyróżniamy?

zaraza, kanianka, łuskiewnik różowy

jak odżywiaja się śluzowce?

na drodze fagocytozy wchłania jednokomórkowe orgaznizmy- bakterie, sinice, glony, grzyby, pierwotniaki. Może pochłaniać całe owocniki grzybów

choroby powodowane przez lęgniowce?

pasożytnicza zgorzel siewek, fytoftoroza drzew leśnych

utwory powstajace z pojedynczych strzępek grzybni

przycistki(przylgi, appresoria), strzępki infecyjne, ssawki (haustoria), chlamidospory

czym sa chlamidoapory?

jednokomórkowe, grubośxienne zarodniki przetrwalnikowe, powstajace bezpłciowo na szczycie lub wewnatrz grzybni

struktury grzybów zbydowane z tkanki strzępkowej

owocniki, sklerocja, sznury grzybniowe(ryzomorfy), podkładki(stromy)

na czym polega transort bierny

zgodnie z gradientem stężeń, nie wymaga nakładu energii. Niekiedy a procesie uczestnicza białka transportowe (permeazy)

sposoby życia grzybów (formy troficzne)

symbionty, pasożyty, nadpasożyty, saprotrofy

saprotrofy bezwględne

żyja tylko na martwej materii ogranicznej, odgywaja kluczowa role w krazeniu pierwiatkow. Np rozszczepka pospolita

saprotrofy fakultatywne (okolicznościowe)

przechodza faze pasozytnicza i saprotroficzna

stadia rozwojowe (morfy) grzybów

telomorfa(morfa mejotyczna, stadium płciowe), anamorfa(morfa mitotycza, stadium bezpłciowe)

typy ułożenia worków w owocnikach

askolokularne, askohymenialne

typy podstawek

holobazydia- nie podzielone, fragmobazydia- podzielone podłużnie lub poprzecznie

typy hymenoforu

rurkowy, blaszkowy, kolczysty, gładki

sposoby wnikania grzybów pasożytniczych do do roślin

przez zranienia, przez naturalne otwory, bezpośrednio przez nie uszkodzona tkanke okrywajaca

czas trwania inkubacji: rdzy kory sosny, raka jodły, skrętaka sosny, wirusa mozaiki tytoniu

2 lata, 4 miesiace, 3/4 dni, 1-2 dni

nekrozy (martwice, obumarcia)

plamy nekrotyczne, zgnilizny i zgorzele, zrakowacenia, mumie

wydzieliny roślin

żywiczne, gumowe, śluzowe, roszenia

wskaźnik tolerancji T

T=PP/PZ*100% pp plon roslin porazonych/zdrowych

nieinfekcyjne(abiotyczne) czynniki chorobotwórcze

niskie/wysokie temperatury, deficyt/nadmiar wody, niekorzystne odżywianie, niekorzystny odczyn gleby, zaburzenia atmosferyczne, zanieczyszczenia powietrza, uszkodzenia przez pestycydy

pasożyty zewnętrzne

wnikaja płytko np do komorek skorki utworami sluzacymi do pobierania pokarmu np maczniaki

pasozyty wewnetrzne (endopasozyty)

zyja wewnatrz roslin, w przestrzeniach miedzykomorkowych np rdze

endobionty

zyja wewnatrz komorek rosliny, wirusy, wiroidy, fitoplazmy

wielkość wirusów, fitoplazm, spiroplazm, bakterii

12-2000nm, 170-800 nm, 100-200nm x 3-5 mikrom, 1-5 mikrometrów

wpływ bakterii symbiotycznych, mikolitycznych, wspomagajacych mikoryze, patogenicznych na kindycje roslin i ich stan zdrowotny

wiaza azot atmosferyczny, niszcza grzybnie, stymuluja wzrost grzybow i kolonizacje mikoryzowa, wywoluja choroby

funkcje rysomorf

transport wody i substancji pokarmowych, rozprzestrzenianie grzybów, przetrwanie

czym sa podkładki (stromy)

zwarte skupienie strzepek grzybni, ktore stanowi podloze dla formujacych sie owocnikow grzybow i zarodnikow konidialnych

fragmentacja strzepek grzybni

wystepuje najczesciej, powszechne u saprotrofów, prowadzi do wytworzenia chlamidospor, tak sie rozmnaża grzyby w laboratorium

paczkowanie- rozmnazanie bezplciowe

poprzedza je wytworzenie sie wyrostka, do ktorego przenosi sie jadro siostrzane po podziala jadra macierzystego, wystepuje u grzybow drozdzoidalnych i z rzedu Taphrinales

sporodochium

luzna, poduszeczkowata podkladka grzybniowa z ktorej wyrastaja trzonki konidialne

koremium

wiazka trzonkow konidialnych zakonczonych zarodnikami

acerwulus

tworzy sie pod skorka porazonych roslin, podkladki na ktorych wyrastaja trzonki konidialne

pyknidium

owocnik rozmnażania wegetatywnego

typy infekcji przez zranienia

bierna- wessanie przez elementy naczyniowe, czynna- wrastanie strzępka kiełkowa

sposoby infekcji przez otwory

ways of infection with o

od czego zalezy czas trwania inkubacji

stopnia agresywności patogena, stopnia podatności rośliny, wieku rośliny, warunków środowiska

raki drzewne

objawy wystepuja na zdrewnialych czesciach roslin drzewiastych, rozwijaja sie przez wiele lat, lacza objawy nekroz, wybujalosci, ran i wydzielin

metody ochrony roślin przed chorobami

kwarantannowa, hylotechniczna, biologiczna, mechaniczna, fizyczna, chemiczna, hodowli odpornościowej

choroby wirusowe drzew leśnych

mozaika topoli, zamieranie topoli, pstrość wiazu

bakteryjna guzowatosc korzeni

poraza glownie drzewa owocowe, ogranicza przewodzenie wody i skladnikow mineralnych, hamuje wzrost

zaraza ogniowa (bakteryjna)

bakteria kwarantannowa, wysteouje pandemicznie, poraza drzewa owocowe, wyniszcza porazone rosliny

rak bakteryjny jesionu

rany z odkrytym drewnem, zoltawy wyciek bakteryjny, ogranicza wzorst, zamieranie mlodych drzew

rak bakteryjny topoli

kremowy sluz bakteryjny, mlode pedy zamieraja a na starszych tworza sie raki, oslabia drzewa, ogranicza przyrost

bakteryjne wiedniecie wierzby

choroba naczyniowa, choroba znaku wodnego, porazone drzewa moga zamierac

septy u Ascomycota i Basidiomycota

przegroda poprzeczna prosta, poprzeczna beczukłkowatokształtna (dolipora)

typy worków

pierwotnościenne, jednościenne, dwuścienne