Moja lekcja

Empiryzm:

pogląd, według którego zasadniczą rolę w poznaniu odgrywa doświadczenie,

racjonalizm:

przekonanie o sile i możliwościach poznawczych rozumu ludzkiego

deizm:

pogląd filozoficzny uznający istnienie boga jako stwórcy wszechświata, lecz odrzucający przekonania, w myśl których bóg ma moc ingerowania w życie człowieka

ateizm:

brak wiary w jakiegokolwiek boga

materializm:

pogląd, według którego istnieje tylko materia

libertynizm

postawa światopoglądowa o charakterze obyczajowym, charakteryzująca się łamaniem powszechnie przyjętych zasad moralnych

Utopia:

projekt lub przedstawienie idealnego ustroju politycznego, opierającego się na sprawiedliwości, solidarności i równości.

preromantyzm

zespół zjawisk w kulturze i literaturze rozwijający się od połowy XVIII w. i zapowiadający nadejście romantycznego przełomu w kulturze europejskiej.

Weltschmerz

zespół nastrojów i emocji typu: depresja, smutek wynikających z myśli o niedoskonałości świata

mistycyzm:

wieloznaczny termin opisujący doświadczenie religijne, polegające na bezpośredniej, relacji człowieka z rzeczywistością pozamaterialną, pozazmysłową

profetyzm:

zjawisko polegające na występowaniu wśród członków danej grupy religijnej przekonania, że niektóre jednostki są powoływane przez bóstwo do głoszenia jego woli i przepowiadania przyszłości

wieszcz:

bard: poeta natchniony, poeta-prorok

improwizacja

spontaniczne tworzenie

inwokacja:

rozbudowana apostrofa otwierająca utwór literacki,

orientalizm

fascynacja kulturami Wschodu

obrzęd dziadów

przedchrześcijański obrzęd zaduszny, którego istotą było „obcowanie żywych z umarłymi”

tyrteizm:

jest postawą romantyków, która zakładała aktywność poety w stosunku do obserwowanych zdarzeń

dualizm metafizyczny

przyjmuje, że istnieją tylko 2 byty duch i materia

ludowość

światopogląd romantyków, którzy - zmęczeni nowościami, postanowili zwrócic się ku korzeniom ludowym

pejzaż romantyczny

Natura w epoce romantyzmu postrzegana była jako byt idealny, wolny od działania czasu, wieczny.

mesjanizm romantyczny

zespół wierzeń dotyczących zbawczej roli pośrednika (mesjasza), który, ofiarując się za ogół, odkupuje jego winę.

Werteryzm:

notatnik.

prometeizm

postawa moralna, której wyrazem jest poświęcenie się jednostki dla dobra ogółu

bunt romantyczny

postawa młodych twórców i zwolenników romantyzmu, polegająca na sprzeciwianiu się złu i obłudzie świata, niezgodzie na niesprawiedliwość społeczną i moralną

praca organiczna:

działanie na rzecz rozwoju gospodarczego ludności z ziem polskich. Pozytywiści uważali, że społeczeństwo przypomina żywy organizm

praca u podstaw

praca nad podniesieniem poziomu życia przede wszystkim chłopów, a także walki z germanizacją i rusyfikacją w okresie zaborów Polski

asymilacja żydów

nadanie żydom obywatelstwa i zrównanie ich praw z innymi

emancypacja kobiet

zrównanie kobiet z mężczyznami w prawach społecznych i politycznych

utylitaryzm

kierunek etyki według którego to, co jest pożyteczne, jest dobre

organicyzm

pogląd filozoficzny zakładający, że społeczeństwo funkcjonuje i rozwija się jak żywy organizm

historycyzm

dziedzina ogólnych rozważań nad przebiegiem procesu dziejowego, nad sensem historii, statusem praw historycznych itp.

ewolucjonizm kulturowy

pogląd uznający ewolucję kulturową za podstawowy proces kulturotwórczy

determinizm

koncepcja filozoficzna która zakłada, że każde zdarzenie i stan jest zdeterminowane przez swoje uprzednio istniejące przyczyny.

stereotyp

uproszczony i zabarwiony wartościująco obraz rzeczywistości