MŁODA POLSKA

Dekadentyzm

Nurt światopoglądowy wyrażający pesymizm, poczucie schyłku kultury, znużenie światem, bierność i bezsilność wobec życia. Często towarzyszy mu postawa nihilistyczna.

Modernizm

Ogólny kierunek w kulturze i sztuce przełomu XIX i XX wieku, kładący nacisk na indywidualizm, nowatorstwo, subiektywizm, autonomię sztuki.

Symbolizm

Kierunek artystyczny, który zakłada, że prawda o świecie jest ukryta i można ją wyrazić za pomocą symboli – wieloznacznych znaków wywołujących emocje i skojarzenia.

Impresjonizm

Kierunek w sztuce i literaturze ukazujący subiektywne, ulotne wrażenia zmysłowe, grę światła, koloru, nastroju. Ważna jest chwila i emocje autora.

Naturalizm

Radykalna odmiana realizmu; zakłada, że człowiekiem rządzą instynkty i środowisko, pokazuje często brutalne, biologiczne aspekty życia.

Chłopomania

Fascynacja wsią i kulturą ludową, często powierzchowna i romantyzująca. Zjawisko popularne wśród artystów Młodej Polski (np. w Weselu Wyspiańskiego).

Artysta wyklęty / przeklęty (poète maudit)

Wizerunek artysty odrzuconego przez społeczeństwo, samotnego, niezrozumianego, często buntującego się przeciw mieszczańskiej moralności.

Filister

Pogardliwe określenie człowieka przeciętnego, mieszczańskiego, konformistycznego, dbającego tylko o wygodę i materialne bezpieczeństwo.

Sztuka dla sztuki

Hasło modernistów głoszące, że sztuka nie musi mieć funkcji użytkowej, moralnej czy dydaktycznej – jej wartość leży w samej formie i pięknie.

Ekspresjonizm

Kierunek wyrażający silne emocje, niepokój, deformację rzeczywistości; przeciwieństwo impresjonizmu – subiektywne „krzyki duszy”.

Oniryzm

Obrazowanie rzeczywistości na wzór snu; świat jawy i snu przenikają się, co wywołuje wrażenie nierealności i tajemniczości.

Styl impresjonistyczny

Styl literacki charakteryzujący się subiektywizmem, nastrojowością, opisami gry światła, koloru, dźwięku; oddaje chwilowe wrażenia i emocje.