Mitologia Grecka

Mit

Opowieść o powstaniu świata, bogów, ludzi

Mitologia

Zbiór mitów

Podział mitów

1. kosmogoniczne (mity o powstaniu świata) 2. teogoniczne (mity o powstaniu bogów) 3. antropogeniczne (mit o powstaniu człowieka) 4. genealogiczne (mit o powstaniu rodów)

Funkcje mitów

1. poznawcza (objaśnienie zjawisk przyrody) 2. sakralna (mity są podstawą wierzeń religijnych) 3.światopoglądowe

Politeizm

Wiara w wielu bogów, wielobóstwo

Monoteizm

Wiara w jednego Boga

Archetyp

Prawzór ludzkich zachowań

Archetyp pracowitości

Hefajstos

Archetyp męstwa i siły

Herakles

Archetyp idealisty i marzyciela

Ikar

Archetyp realisty, racjonalisty

Dedal

Archetyp buntu i poświęcenia

Prometeusz

Archetyp wiernej żony

Penelopa

Archetyp podróżnika

Odyseusz

Archetyp czułej matki

Demeter, Niobe

Archetyp miłości egocentrycznej

Narcyz

Archetyp mądrości

Atena

Archetyp piękna i miłości zmysłowej

Afrodyta

Archetyp zwycięstwa

Nike

Topos

Stale powtarzający się motyw w kulturze

Topos genezyjski

O powstaniu świata

Topos wędrówki

Np. w opowieści o Odyseuszu

Topos labiryntu

Np. w opowieści o Tezeuszu

Sacrum

To co święte (np. Bóg, bóstwo, tajemnicza siła)

Profanum

To co jest codzienne, zwykłe, pozbawione cudowności

Wartości uniwersalne

Wartości ponadczasowe

Syzyfowa praca

Praca bez efektów

Beczka Danaid

Praca bez efektów

Ikarowy lot

lot zakończony niepowodzeniem

Ikarowe wzloty

idealistyczne wzloty

Wpaść w objęcia Morfeusza

Usnąć

Nić Ariadny

Cenna wskazówka

Być między Scyllą, a Charybdą

Być między młotem a kowadłem

Syreni śpiew

wabiący śpiew

Pięta Achillesa

Czuły, słaby punkt

Koń trojański

Zdobycz przynosząca zgubę, złowrogi podarunek, podstęp

Jabłko niezgody

Przyczyna sporów, źródło konfliktów i nieporozumień

Puszka Pandory

Niekończące się nieszczęście

Męki Tantala

niewyobrażalne męki; strach, głód, pragnienie

Być trafionym strzałą Erosa (Amora)

Zakochać się

Być trafionym strzałą Tanatosa

Umrzeć

Stajnia Augiasza

Wielki nieporządek, bałagan

Argusowe oko

doskonały wzrok

Paniczny strach

Wielki strach

Być pod egidą

Pod opieką, pod ochroną

Prząść nić żywota

żyć

Przeciąć nić żywota

Umrzeć

Róg obfitości

Niekończący się dostatek

Wieniec laurowy

Nagroda wyróżnienia

Wspiąć się na Parnas

Osiągnąć szczyt sztuki

Olimpijski spokój

Całkowity spokój

Marsowa mina

Groźna mina

Pytyjska odpowiedź

Niejasna

Stentorowy głos

Donośny

Znaleźć się w labiryncie

Znaleźć się w trudnej sytuacji

Być Cerberem

Dozorcą, strażnikiem

Herkulesowa siła

Ogromna

Prometejski czyn

Wielki, z poświęceniem, samotny bunt

Koszula Dejaniry

Nieopisane cierpienie

Odrodzić się jak Feniks z popiołu

Zmartwychwstać, odrodzić się duchowo

Tartar

Bezdenna czeluść

Chaos

Bezdenna otchłań, mieszanina boskich nasieni, mieszanina czterech żywiołów- wody, powietrza, ognia i ziemi

Koza Amaltea

opiekunka Zeusa, która karmiła go swym mlekiem

Człowiek Prometeusza był:

nagi, słaby, nie potrafił się bronić przed dzikimi zwierzętami

Czego Prometeusz nauczył ludzi?

Używania ognia, sztuk i rzemiosł

Związki utworzone od słowa labirynt

labirynt uczuć (mieszanina skomplikowanych uczuć), labirynt słów (zagmatwana wypowiedź, niejasna)

Heros znaczenie dosłowne

Pół-bóg, pół-człowiek (np. Achilles)

Heros niedosłowne znacznie

Bohater, człowiek odważny, dokonujący wielkich czynów (np. Tezeusz- heros demokracji ateńskiej)

Prometeizm

Idea jednostkowego poświęcenia dla narodu

Prometejski bunt

Bunt motywowany, miłością do ludzi; to także wystąpienie przeciwko Bogom, Bogu, władzy

Dedal

Rozważny, mądry, ostrożny, sprytny, kocha ojczyzne- Ateny, osiąga zamierzonych- cel powraca do Aten

Ikar

młody niedoskonały marzyciel brak rozwagi lekkomyślny idealista

Lutnia

symbol poezji muzyki

Arkadia

kraina szczęścia, dostatku dobrobytu, życia na łonie natury