Ludność i osadnictwo

nierówne rozmieszczenie ludności

czynniki przyrodnicze: klimat, gleby, rzeźba terenu, dostęp do wody słodkiej, pozaprzyrodnicze: poziom rozwoju gospodarczego, sytuacja polityczna

wskaźnik gęstości zaludnienia

obrazuje rozmieszczenie ludności na danym obszarze, inaczej stosunek liczby mieszkańców danego terytorium do wielkości jego powierzchni

3 wielkie obszary koncentracji ludności

Azja, Europa, Ameryka Północna, około 70% ludności

koniec 2019 roku

ponad 7,7 mld

najludniejszy kontynent

Azja, 4,6 mld osób

najludniejszy kraj

Chiny 1,4 mld osób

przyczyny zmian ludności świata

rewolucja neolityczna, rewolucja przemysłowa, rozwój medycyny, wojny szczególnie I i II

przyrost naturalny

różnica między liczbą urodzeń żywych a liczbą zgonów w danym okresie i na określonym obszarze, aby porównać przyrost naturalny na poszczególnych obszarach, stosuje się współczynnik przyrostu naturalnego promile

eksplozja demograficzna

gwałtowny wzrost liczby ludności, gdy współczynnik przyrostu naturalnego jest większy niż 30 promili

modele rodziny

mają wpływ na nie czynniki ekonomiczne i społeczno-kulturowe, w tym z religią

podstawowe jednostki osadnicze

Miasto i wieś

sieć osadnicza

układ miast i wsi

urbanizacja

proces rozwoju miast obejmujący wzrost liczby ludności miejskiej, powstawanie nowych miast, a także powiększanie obszarów miast już istniejących

uchodźstwo

zalicza się do migracji wymuszonych, następstwo różnego rodzaju konfliktów, prześladowań i klęsk żywiołowych

3 podstawowe odmiany ludzkie

biała, żółta, czarna

odmiany mieszane

Metysi, Zambo, Mulaci

religie uniwersalne

chrześcijaństwo, islam, buddyzm

wpływ religii

na życie ludności oraz gospodarkę krajów

migracja

przemieszczanie się ludzi związane ze stałą lub z czasową zmianą miejsca pobytu

depopulacja

wyludnienie, zachodzi na niektórych obszarach wiejskich w Polsce

obszary o małej koncentracji ludności

półwysep Labrador, okołobiegunowe, pustynne strefy zwrotnikowej, wysokogórskie, Amazonią, Środkowa część Australii

emigracja

odpływ z danego obszaru

suburbanizacja

szybki wzrost liczby mieszkańców przedmieść

fazy urbanizacji

urbanizacja wstępna, suburbanizacja, dezurbanizacja. reurbanizacja

wsie

jednostki osadnicze zamieszkiwane głównie przez osoby zajmujące się rolnictwem

miasta

podstawowa jednostka osadnicza, ludność prowadzi działalność pozarolnicza

buddyzm

4 szlachetne prawdy i ośmioraka ścieżka, wyzbycie się wszelkich pragnień, czyli osiągniecie stanu nirwany i oświecenia poprzez spokój i uwolnienie się od cierpienia, nie uznaje bogów

kraje wielonarodosciowe

Holandia, Australia, Wielka Brytania, Kenia, Belgia, Francja zamieszkiwane przez liczne grupy mniejszości narodowych lub etnicznych

odmiana biała

europeidalna

odmiana żółta

mongoloidalna

odmiana czarna

negroidalna

Mulaci

potomkowie odmiany białej i czarnej

bariery osadnicze (przykłady)

termiczne, wysokościowe, wodne, świetlne

poliandria

wielomęstwo kobiet, Azja np Tybet w Chinach Indie lub Nepal

inplozja demograficzna

gwałtowny spadek wartości współczynnika przyrostu naturalnego

najszybszy wzrost liczby ludności

Azja

naród

zbiorowość ludzi posiadająca wspólną historię i kulturę, język, terytorium i gospodarkę

kraje jednolite narodowościowo

Grecja, Polska, Japonia, Korea. węgry

współczynnik dzietności

liczba urodzonych dzieci przypadającą na jedną kobietę w wieku rozrodczym (15-49 lat)

anekumena

obszary bezludnej i niewykorzystywane gospodarczo (np. obszary okołobiegunowe)

ekumena

tereny stałe zamieszkane i zagospodarowane przez człowieka (np. doliny rzeczne z żyznymi glebami)

subekumena

obszary okresowo zamieszkiwane i wykorzystywane gospodarczo przez człowieka (np. Sahel w Afryce)

reemigracja

powrót emigrantów do poprzedniego miejsca zamieszkania

saldo migracji

określa wielkość przemieszczeń ludności, różnica między liczbą imigrantów a emigrantów

dodatnie saldo migracji

liczba imigrantów przewyższa liczbę emigrantów na danym terytorium

zerowe saldo migracji

liczba imigrantów jest taka sama jak liczba emigrantów

ujemne saldo migracji

liczba emigrantów jest wyższa niż liczba emigrantów

współczynnik salda migracji

promile

rodzaje migracji

wewnętrzne, zewnętrzne inaczej zagraniczne

kraj imigracyjne

przeważa napływ imigrantów

kraje emigracyjne

z których większa część ludzi wyjeżdża

Zambo

potomkowie czarnych i żółtych

przyrost rzeczywisty

przyrost naturalny i saldo migracji

gęstość zaludnienia

liczba osób na km2