Lektury polski.

Chochoł

Narodowa stagnacja, bierność i apatia, w obliczu walki o niepodległość. Niesie w sobie także nadzieję - różę.

Widmo

Ukazuje się Marysi. Symbolizuje nieszczęśliwą miłość, marzenia o lepszym życiu.

Stańczyk

Ukazuje się dziennikarzowi. Symbolizuje krytykę polskiej inteligencji i ich bierności. Neguje dekadentyzm dziennikarza. Przekazuje mu kaduceusz - symbol władzy nad społeczeństwem i odpowiedzialności za kierowanie narodową świadomością.

Rycerz, Zawisza Czarny.

Ukazuje się Poecie. Był symbolem niespełnionych marzeń artysty o sile i potędze poezji, która powinna *poruszać masy do czynu*. Rycerz symbolizuje również dawną chwałę Rzeczypospolitej, neguje dekadentyzm Poety i jego zdegenerowaną młodopolską poezję.

Hetman

Ukazuje się Panu Młodemu. Symbolizuje zdradę narodową i egoizm inteligencji. Wypomniał bohaterowi ślub z chłopką, co uważał za zdradę szlacheckiego pochodzenia.

Upiór, czyli duch Jakuba Szeli.

Szela był przywódcą rabacji galicyjskiej. Ukazuje się Dziadowi. Symbolizuje trudne doświadczenia historyczne chłopstwa, zemstę na inteligencji. Dziad odpędza go modlitwą.

Wernyhora

Był wieszczem, słynącym z przepowiedni na temat przyszłości Rzeczypospolitej. Ukazuje się Gospodarzowi, daje mu złoty róg mający zwołać Polaków do walki o wolność. Symbol szansy na odzyskanie niepodległości. Dał bohaterom nadzieję na wywołanie powstania.

Złoty róg

Na początku symbol siły, zwołania Polaków do walki. Później, gdy gubi go Jasiek, symbol straconych nadziei, niezdolności do działania i braku odpowiedzialności.

Czapka z pawimi piórami

Schyla się po nią Jasiek, przez co gubi złoty róg. Symbol próżności, egoizmu i przywiązania do rzeczy materialnych.

Chocholi taniec

Symbol bezsensownego działania, narodowego marazmu i bezsilności. Odzwierciedlenie cyklu polskiej historii - marzenia o wolności, plany zrywów narodowych i powrót do bierności.

Pupa (Ferdydurke)

Symbol upupiania, zdziecinnienia, niższości. Kojarz z Profesorem Pimko, który gdy pojawił się w mieszkaniu Józia zaczął prawić o jego brakach w wiedzy i zabrał spowrotem do szkoły.

Gęba (Ferdydurke)

Czyli maska, którą zakładamy lub narzuca nam ją ktoś inny. W kontakcie z innymi przyjmujemy AKCEPTOWALNE FORMY, lub przeciwieństwo - gębę, aby wzbudzać szacunek, nawet strach.

Łydka (Ferdydurke)

Symbol nowych obyczajów, czyli atrakcyjność, fizyczna sprawność, młodość i rozwiązłość. Reprezentuje ją Zuta, pensjonarka prowokująca Józia. Również jej rodzice, zachęcający ją do min. bezślubnego dziecka.

Forma (Ferdydurke)

Narzucony konstrukt społeczny, maska, stereotyp. Wpływa na człowieka destrukcyjnie, np. lekcje języka polskiego, gdzie nauczyciel traktował uczniów jako nieinteligentnych, nie posiadających praw do opinii i poglądów.

Człowiek zlagrowany (Borowski, Proszę państwa do gazu)

Jednostka zdehumanizowana, poddana okrutnym warunkom życia w OBOZIE KONCENTRACYJNYM, bez godności i wolności. Cechy: utrata wrażliwości na cierpienie innych, koncentracja na walce o jedzenie.

Praca u podstaw (Lalka)

Dążenie do poprawy życia najuboższych warstw społecznych. Reprezentuje ją Prezesowa Zasławska, która dba o swoich parobków, zleca wybudowanie żłobka i domu starców.

Praca organiczna (Lalka)

Związana z organicyzmem, czyli teorią że naród to żywy organizm, w którym wszyscy (organy) muszą zgodnie współpracować. Do rozwoju społeczeństwa potrzebny jest więc równomierny rozwój, w każdej dziedzinie wszystkich warstw.

Powieść paraboliczna

Na przykładzie postaci i ich cech ukazuje uniwersalne prawdy, dot. egzystencji ludzkiej, historii, świata. Jest przypowieścią, metaforą, która ma przekazać konkretne nauki.