Łacina

 0    285 schede    adrianna21
Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda Risposta
Ius commune
inizia ad imparare
Nauka prawa powszechnego
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim, ut non subverti posset
inizia ad imparare
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna: Jest możliwe, że umowa może upaść i się nie podnieść(rzadko nie można podwarzyć)
Dominium
inizia ad imparare
Property, ownership
Lex
inizia ad imparare
Ustawa, akty normatywne na zgromadzeniach obywatelskich,
Lex
inizia ad imparare
prawo pozytywne (utrwalanie na piśmie w konkretnej postaci
Ius
inizia ad imparare
Obejmuje leges ale o wiele więcej
Ius est ars boni et aequi
inizia ad imparare
prawo jest sztuką tego, co dobre i sprawiedliwe
Ius et fraus nonquam cohabitant
inizia ad imparare
prawo i podstęp nigdy nie mogą ze sobą współżyć
Summum ius summa iniuria
inizia ad imparare
najwyższe prawo jest najwyższą niesprawiedliwością
Fraus
inizia ad imparare
podstęp
iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi
inizia ad imparare
sprawidliwość jest stałą i trwałą wolą oddania każdemu tego, co mu się należy (dać każdemu jego prawo)
Iustitia
inizia ad imparare
Sprawiedliwość(prawo "ius" powinno być czyms wtórnym do sprawiedliwości
iuris praecepta sunt haec honeste vivere, alterum non laedere, suum cuique tribuere
inizia ad imparare
zasady prawa są takie: żyć uczciwie, nie wyrządzać szkody innemu, oddać każdemu to, co jest jego
male iure nostro uti non debemus
inizia ad imparare
nie powinniśmy źle korzystać z naszego prawa
nom omne, quod licet, honestum est
inizia ad imparare
nie wszystko, co jest dozwolone, jest godziwe
Abusus non tollit usum = ex obum non argumentum ad desuetudinem
inizia ad imparare
nadużycie nie niweczy prawa do właściwego użycia. = z nadużycia nie wynika argument za wygaśnięciem
Ius
inizia ad imparare
prawo w sensie wszystkich reguł świeckich
ius civile
inizia ad imparare
porządek prawny, prawo cywilne, prawo obywatelskie
ius disponendi
inizia ad imparare
uprawienie
in ius vocatio
inizia ad imparare
wezwanie do sądu
ius superius
inizia ad imparare
Orzeczenie sądu wyższej instancji
ius positivum
inizia ad imparare
prawo pozytywne (stanowione przez człowieka)
ius naturale
inizia ad imparare
prawo naturalne
ius gentium
inizia ad imparare
prawo narodów (regulowanie relacji między nacjami), prawo instytucji, prawo międzynarodowe publiczne
ius commune
inizia ad imparare
prawo niepisane, zwyczajowe; prawo powszechne opisuje normy mające ogólne zastosowanie
ius particulare
inizia ad imparare
lokalne regulacje prawne; obowiązuje na ściśle określonym terytorium bądź dla ścisłej grupy podmiotów
ius soli
inizia ad imparare
prawo ziemi; obywatelstwo tego kraju, w któ®ym się urodziło
ius sanguinis
inizia ad imparare
prawo krwi; prawo zależne od sytuacji prawnej rodziców
ignorantia iuris nocet
inizia ad imparare
nieznajomość prawa szkodzi
Ius naturale est, quod natura omnia animalia docuit
inizia ad imparare
Prawo naturalne jest to, czego natura nauczyła wszystkie istoty żywe.
ius civile vigilantibus scriptum est – nec stultis solere succurri
inizia ad imparare
→ prawo cywilne/obywatelskie jest dla osób czujnych/starannych – nie ma zwyczaju przychodzić z pomocą głupim
ius publicum
inizia ad imparare
prawo publiczne (nierówność podmiotów)
publicum ius es quod ad statum rei romanae spectat
inizia ad imparare
prawem publicznym jest to, które odnosi się do organizacji państwa
privatum quOd ad singulorum utilitatem
inizia ad imparare
prawem prywatnym jest to, które dotyczy prywatnych interesów (odnosi się do prywatnej korzyści)
ius publicum privatorum pactis mutari non potest
inizia ad imparare
prawo publiczne nie może zostać zmienione poprzez prywatną umowę
privatorum conventio iuri publico non derogat
inizia ad imparare
porozumienie prywatne nie uchyla prawa publicznego
ius disponendi
inizia ad imparare
Możliwość prawnego dysponowania rzeczą
ius possidendi
inizia ad imparare
uprawnienie do faktycznego władania, posiadania rzeczy, której jest się właścicielem
ius fruendi
inizia ad imparare
uprawnienie do czerpania korzyści; właściciel może danej rzeczy używać
ius acquisitum
inizia ad imparare
uprawienie do nabywania rzec zy
Ius apellationis
inizia ad imparare
uprawienie do odwołania się, uprawnienie do wniesienia środka oskarżenia od wyroku cywilnego
Ius avocandi
inizia ad imparare
Odwołanie w procesie karnym
Ius provocatonis
inizia ad imparare
Odwołanie w procesie cywilnym
ius cavendi
inizia ad imparare
uprawnienie do bronienia się oraz uprawienie do ataku zabezpieczającego
ius coercendi
inizia ad imparare
uprawienie do karcenia, stosowania kar porządkowych, umownych
ius gladii
inizia ad imparare
„prawo miecza”, uprawnienie do stosowania kary śmierci
Ius in rem (ius in re)
inizia ad imparare
Uprawnienie względem rzeczy; uprawnienie wobec każdej osoby, która narusza władztwo nad jakimś obiektem majątkowym
Ius in rem
inizia ad imparare
Prawo do rzeczy
Lex
inizia ad imparare
Odwołanie się do konkretnego porządku prawnego, ustawa
lex aquilia
inizia ad imparare
Używane do określenia konkretnej ustawy
lex contractus
inizia ad imparare
element czynności
lex patriae
inizia ad imparare
konkretny porządek prawny (prawo pozytywne konkretnego kraju), prawo ojczyste
lex humana
inizia ad imparare
prawo stanowione; używane do określenia masy prawnej
cessante ratione legis cessat ipsa lex
inizia ad imparare
jeśli odpada uzasadnienie ustawy, znika sama ustawa (nieaktualne uzasadnienie, ustawa przestaje obowiązywać)
dura lex sed lex
inizia ad imparare
twarde prawo ale prawo (antyk)
lex iniusta non est lex
inizia ad imparare
ustawa, która jest niesłuszna, nie jest ustawą (od późnego średniowiecza)
lex posterior derogat priori
inizia ad imparare
ustawa późniejsza uchla wcześniejszą
lex posterior generalis non derogat legi priori speciali
inizia ad imparare
późniejsza ustawa ogólna nie uchyla wcześniejszej ustawy szczegółowej
lex specialis derogat legi generali
inizia ad imparare
Zasadą jest, że bardziej szczegółowe uregulowanie wyprzedza ogólne uregulowanie
lex superior derogat legi inferiori
inizia ad imparare
Nie może być tak, że akt niższego rzędu zmienia akt wyższego rzędu
lex retro non agit
inizia ad imparare
prawo nie działa wstecz
lex prospicit, non respicit
inizia ad imparare
ustawa patrzy w przyszłość, a nie w przeszłość
inter arma silent leges
inizia ad imparare
w sytuacjach nadzwyczajnych jest możliwe uchylenie normalnego obowiązywania ustaw (między armatami ustawy milczą)
Lex retro agit in minus
inizia ad imparare
Jest dopuszczalne działanie wstecz jesli jest to korzystne dla adresatów prawa
nulla poena sine lege
inizia ad imparare
nie ma kary bez ustawy
nullum crimen sine lege
inizia ad imparare
nie ma przestępstwa bez ustawy (art. 1 kk)
nullum crimen sine poena
inizia ad imparare
nie ma przestępstwa bez kary
Iudices electionis custodes
inizia ad imparare
Sędziowie sprawują pieczę nad wyborami
Fiscus non erubescit
inizia ad imparare
Fiskus się nie rumieni, papier jest cierpliwy
Machina computatoria efficiente est quam abacus
inizia ad imparare
Komputer jest bardziej efektywny niż liczydło
benignius leges interpretandae sunt, quo voluntas earum conservetur
inizia ad imparare
ustawy są poprawnie interpretowane, gdy zachowują one cel ustawodawcy (musimy uszanować wolę ustawodawcy)
scire leges non hoc est verba earum tenere, sed vim ac protestatem
inizia ad imparare
→ znać ustawę to nie oznacza trzymać się jej słów, ale jej siły i tego, co wynika z ich mocy
in legibus magis simplicitas quam difficultas placet
inizia ad imparare
w ustawach bardziej stosowana jest prostota niż trudność (nadmierna zawiłość językowa może budzić wątpliwość w ewentualnej interpretacji)
consuetudo est optima legum interpres
inizia ad imparare
→ utrwalony zwyczaj jest najlepszym interpretatorem ustawy; (najlepszą zasadą jest podążenie za wcześniejszą praktyką)
ubi lex non distinquit, nec nos distinguere debemus
inizia ad imparare
tam gdzie prawo nie wprowadza dystynkcji (rozróżnienia) nie powinniśmy tych rozróżnień wprowadzać
lege non distinguente nec nostrum est distinguere
inizia ad imparare
nie jest naszą rzeczą wprowadzanie rozróżnienia, jeżeli ustawa tego nie przewiduje
lex imperfecta
inizia ad imparare
→ ustawa zawierała dyspozycję, ale nie zawierała sankcji; ustawa niedoskonała; takie ustawy, których naruszenie nie pociąga sankcji
lex minus quam perfecta
inizia ad imparare
→ ustawa mniej niż doskonała; ustawa, która przewiduje określoną karę, ale czynność sprzeczna z ustawą jest ważna
ex perfecta
inizia ad imparare
→ ustawa, która przewiduje sankcje nieważności; ustawa doskonała
lex plus quam perfecta
inizia ad imparare
→ kumuluje sankcje nieważności oraz dokłada dolegliwość dla naruszającego ustawę; ustawa więcej niż doskonała; ustawa opatrzona dwoma sankcjami, sankcją kary i nieważności
lex domicilii
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zamieszkania
lex patriae
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi obywatelstwa podmiotu (prawo ojczyste)
lex fori
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi na siedzibę sądu
lex loci actus
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi miejsce dokonania aktu prawnego
lex loci celebrations
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce dokonania jakiejś uroczystej czynności prawnej (małżeństwo)
lex roci contractus
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce zawarcia umowy
lex rei sitae
inizia ad imparare
porządek prawny właściwy z uwagi na miejsce położenia rzeczy
hominum causa omne ius constitutum sit
inizia ad imparare
Wszelkie prawo jest ustanawiane z uwagi na człowieka
nasciturus pro iam nato habetur quotiens de commodis eius agitur
inizia ad imparare
dziecko poczęte jest uważane za urodzone, gdy chodzi o jego korzyść (prawo spadkowe – kwestia dziedziczenia)
ius quod ad personas pertinet
inizia ad imparare
prawo dotyczące osób
ius naturale es quod natura omnia animalia docuit (...) hinc descendit maris atque feminae coniunctio quam nos matrimonium apellamus
inizia ad imparare
prawem naturalnym jest to czego natura uczy wszystkie stworzenia
Coniux/marita/uxor
inizia ad imparare
żona
Coniux/maritus/vir
inizia ad imparare
mąż
matrimonium legitimum
inizia ad imparare
małżeństwo w pełni prawnie doniosłe, rodzące skutki prawne
Matrimonium non praesumitur
inizia ad imparare
Małżeństwa nie domniemywa się
matrimonium inter invitos non contrahitur
inizia ad imparare
Małżeństwo zwierane między przymuszonymi jest nie ważne
matrimonium putativum
inizia ad imparare
Może być zawarte wbrew dobrowolności, czyli faktycznie nie istnieje (małżeństwo mniemane, wyobrażone)
parentes / genitores
inizia ad imparare
rodzice
mater / pater
inizia ad imparare
matka/ojciec
mater semper certa est
inizia ad imparare
matka zawsze jest pewna, matka to ta, która urodziła
pater est quem nuptiae demonstrat
inizia ad imparare
ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Matena iura non possut obaleri
inizia ad imparare
Prawa matki nie mogą być uchylone
Partus sequitur ventrem
inizia ad imparare
Płód podąża za macicą/matką(tym, kto ten płód nosi)
ascendentes
inizia ad imparare
wstępni, przodkowie
descendentes
inizia ad imparare
Potomkowie (zstępni)
cognatus
inizia ad imparare
krewny poprzez krew, krewni w linii bocznej (osoby, z którymi persona ma wspólnego przodka)
affinis
inizia ad imparare
powinowactwo (relacja między małżonkiem, a krewnymi drugiego małżonka)
Patria potestas in pietate debet, non atrocitate consistere
inizia ad imparare
Opieka ojcowska powinna być w trosce, a nie tkwić w srogości
Pater est quem nuptiae demonstrat
inizia ad imparare
Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo
Ius privatum
inizia ad imparare
prawo prywatne
res
inizia ad imparare
rzecz materialna, obiekt majątkowy
Persona
inizia ad imparare
Wszystko dzielimy na podmiot i przedmiot prawa
res
inizia ad imparare
rzecz materialna, obiekt majątkowy
bonum/ bona
inizia ad imparare
dobro majątkowe/ dobra majątkowe;
res corporales et incorporales
inizia ad imparare
obiekty majątkowe materialne i niematerialne
obligatio / obligationes
inizia ad imparare
zobowiązanie/zobowiązania
possessio
inizia ad imparare
posiadanie
dominium
inizia ad imparare
własność
iura in re aliena
inizia ad imparare
prawa na rzeczy cudzych
hereditas
inizia ad imparare
spadek
dominus
inizia ad imparare
Pan/ właściciel
heris
inizia ad imparare
Dziedzic/spadkobierca
obligatio est vinculum iuris
inizia ad imparare
zobowiązanie jest węzłem prawnym, dłużnik musi wykonać ciężar na niego nałożony; przymusowy charakter relacji
creditor / debitor
inizia ad imparare
wierzyciel / dłużnik; zobowiązanie ma dwie strony
obligatio ex contracta / obligatio ex delicto
inizia ad imparare
zobowiązanie może powstać z umowy / zobowiązania (wynikające) z czynów niedozwolonych
obligatio quasi ex contracta / obligatio quasi ex delicto
inizia ad imparare
(ze skryptu) podobne do zobowiązania umownego / podobne do zobowiązania z czynu niedozwolonego/ (od Kasi) Porządek prawny zna jakieś inna źródła zobowiązań
obligatio ex lege
inizia ad imparare
zobowiązanie wynikające z samego prawa(wg skryptu)/ zobowiązanie na mocy prawa (wg kasi)
obligatio naturalis
inizia ad imparare
zobowiązania naturalne(zobowiązania niezupełne), charakterystyczną cechą jest występowanie osłabionej więzi obligacyjnej ze względu na brak możliwości po stronie wierzyciela przymusowego wyegzekwowania świadczenia
obligatio civilis
inizia ad imparare
zobowiązanie, za którym stoi przymus prawny
obligatio in solidum
inizia ad imparare
pewne osoby odpowiadają łącznie/ solidarnie; wierzyciel żąda od nich zapłaty całości; mogło występować zarówno po stronie dłużników jak i wierzycieli
obligatio pro rata
inizia ad imparare
oddaje się tylko cześć, a nie od razu całość<wg. skryptu>/ zobowiązanie które rozkłada się na kilka podmiotów (wg Kasi), zobowiązanie podzielne
causa
inizia ad imparare
przyczyna, podstawa
causa obligandi vel acquirendi
inizia ad imparare
działania skierowana na nabycie czegoś od innej osoby, albo działanie skierowane na powstanie postepowania po stronie innej osoby albo nabycie czegoś od innej osoby
donandi
inizia ad imparare
Darowizna („zobowiązuję się, by coś zrobić nieodpłatnie“)
causa solvendi
inizia ad imparare
określa zachowanie, które skierowane jest na zwolnienie z obowiązku; obowiązek dłużnika; podstawa spełnienia zobowiązania
Causa finita
inizia ad imparare
Traktujemy to tak jaby nie było – diałanie causa jest bezskuteczne
solutio
inizia ad imparare
przyczyna wg sktyptu/ (solutio – spełnienie działania)
Causa acquiendi
inizia ad imparare
Nabycie uprawnienia majątkowego
Condictio causa data causa non secuta
inizia ad imparare
Nic nie dzieje sie w prawie bex przyczyny
causa donandi
inizia ad imparare
chcę coś komuś nieodpłatnie dać
solutio
inizia ad imparare
Świadczenie; zachowanie dłużnika zgodnie z treścią zobowiązania ciążąvego na nim obowiązku
mora
inizia ad imparare
Opóźnienie, zwłoka
damnum
inizia ad imparare
Szkoda; zwłoka w wykonaniu zobowiązania może spowodować szkodę
Solvens praesumitur solvere suo nomine
inizia ad imparare
Domniemywa się że ten kto świadczy, działa w swoim imieniu
datio in solutum
inizia ad imparare
dłużnik za zgodą wierzyciela uczynił coś innego niż wymaga zobowiązanie; danie na zaspokojenie
obligatio alternativa
inizia ad imparare
zobowiązanie przemienne, wykonanie polega na tym, że dłużnik może spełnić jedno z kilku alternatywnych świadczeń
facultas alternativa
inizia ad imparare
uprawnienie przemienne, możliwość dłużnika zwolnienia się od swojego zobowiązania przez spełnienie innego świadczenia
mora debitoris
inizia ad imparare
opóźnienie dłużnika
mora solvendi
inizia ad imparare
opóźnienie zobowiązanego; dłużnik nie wykjonuje swojego zobowiązania w określonym terminie
mora creditoris
inizia ad imparare
opóźnienie wierzyciela; wierzyciel nie odbiera w okresie właściwym zaofiarowanego mu świadczenia
mora accipienti
inizia ad imparare
opóźnienie przyjmującego (we wszystkich 4 zwłoka = opuźnienie)
interpellatio / mora ex rei fit
inizia ad imparare
Wezwanie dłużnika do wykonania zobowiązania
fur semper moram facere videtur
inizia ad imparare
złodziej zawsze znajduje się w zwłoce, nie wymaga się interpellatio aby miał spełnić rządanie
perpetuatio obligationis
inizia ad imparare
uwiecznienie zobowiązania (dłużnik popadł w zwłokę i w tym okresie świadczenia dłużnika stało się niemożliwe z przyczyn od niego niezależnych – nie zwalnia go to ze świadczenia)
Damnum
inizia ad imparare
Naruszenie interesu majątkowego
damnum comprensare
inizia ad imparare
obowiązek naprawienia szkody
damnum emergens
inizia ad imparare
Rzeczywiste umniejszenie majątku na skutek szkody
lucrum cessans
inizia ad imparare
tracone w skutek powstanie korzyści (korzyści, jakich spodziewał się podmiot prawa, ale których nie osiągnął z uwagi na to, że ktoś nie wykonał swego zobowiązania i przez to wyrządził mu szkodę uniemożliwiającą osiągnięcie tych korzyści)
Compensatio damnum cum lucrum
inizia ad imparare
potrącenie zysku ze stratą) – sytuacja, w której jedno zdarzenie szkodzące staje się dla poszkodowanego źródłem zarówno straty, jak i korzyści, np. na skutek niewłaściwego remontu zawalił się dom (strata), ale odzyskano i sprzedano cegły (zysk)<wiki>
Damnum sine iniura esse potest
inizia ad imparare
Szkoda może powstać bez działania bezprawnego
Damnum quod quis sua culpa sensit sibi debet non allis imputare
inizia ad imparare
Szkoda którą ktoś odczuwa z powodu swojej winy, to sam ponosi ciężar tej szkody (nie może miec do nikogo pretensji)
volenti non fit iniuria
inizia ad imparare
Chcącemu nie dzieje się krzywda (jezeli godzę się na jakieś postepowanie to nie mogę nażekać, na to że wyrządziło szkodę)
Culpa
inizia ad imparare
Wina
periculum
inizia ad imparare
ryzyko
casus
inizia ad imparare
przypadek
vis maior
inizia ad imparare
siła wyższa
casus fortuitus
inizia ad imparare
przypadek całkowicie losowy
casus mixtus
inizia ad imparare
zdarzenie losowe, ale jest konsekwencją wcześniejszego nagannego zachowania
casus sentit dominus
inizia ad imparare
następstwa zdarzenia losowego ponosi właściciel
casus a nullo prestantus
inizia ad imparare
nikt nie jest zobowiązany do świadczenia z powodu losowego
Casus
inizia ad imparare
Zdarzenie losowe, które nie jest intencją czyjegoś zachowania
Vis absoluta
inizia ad imparare
Siła wyższa
Vis
inizia ad imparare
siła
Vis cui humana infirmitas resistere non potest –
inizia ad imparare
Siła wyższa to taka siła, przed którą słabość ludzka nie jest w stanie się obronić
Neque leges senatus consulta ita scribi possunt, ut omnes casus qui quandoque inciderint comptenendatur
inizia ad imparare
Żadne ustawy nie mogą być tak napisane, że będą obejmowały wszystkie przypadki
periculum in mora
inizia ad imparare
ryzyko pozostawiania w zwłoce
periculum debitoris
inizia ad imparare
ryzyko ciążące na dłużniku
periculum locatoris
inizia ad imparare
ryzyko ciążące na wynajmującym (skutki zdarzeń sosowych dotykających żeczy wynamowanej przyjmmuje wynajmujący
dolus directus
inizia ad imparare
Określenie zamierzonego zamiaru na tle emocjonalnym
dolorus coloratus
inizia ad imparare
zły zamiar (działanie w afekcie)
dolus evetualis
inizia ad imparare
Zamiar ewentualny; mam świadomość, że moje działanie jest złe i godzę się na to
dolus premeditatus
inizia ad imparare
zamiar przemyślany, z premedytacją
dolus subsequens
inizia ad imparare
zły zamiar, który uległ modyfikacji (złamanie -> przypadkowe morderstwo)
dolus
inizia ad imparare
zły zamiar
dolus repentinus
inizia ad imparare
zamiar gwałtowny
culpa neglegentia
inizia ad imparare
działanie bez zamiaru wyrządzenia szkody
culpa lata
inizia ad imparare
rażace niedbalstwo (niezrozumienie tego, co wszyscy rozumieją)
culpa levis
inizia ad imparare
niedołożenie odpowiedzialności, niestaranność z uwagi na jakiś wzorzec (lżejsze niedbalstwo)
culpa levis in concreto
inizia ad imparare
konkretny wzorzec staranności, do niego się odwołujemy
culpa levis in abstracto
inizia ad imparare
abstrakcyjny wzorzec, niezachowanie staranności człowieka sumiennego i zapobiegliwego; Nie odwołujemy się do konkretnego wzorca, ale budujemy model, który opiera się na przekonaniu jak się zachować.
culpa in contrahendo
inizia ad imparare
opisuje naganne postępowanie w toku stanowienia umowy (negocjacje) (rozpoczętę rozmowy, które nie zakończyły się zawarciem umowy – wg kasi)
culpa in custodiendo
inizia ad imparare
wina na nadzorze (odpowiedzialność za osoby poddane czyjeś pieczy) + szkoda przez zwierzęta; przyjęcie pewnego domniemywania
culpa in eligendo
inizia ad imparare
wina w wyborze (odpowiedzialność za podwykonawcę); używamy kiedy ktoś posługuje się inną osobą
Culpa
inizia ad imparare
Nie dochowanie należytej staranności
Ex maleficio non oruitur contractus
inizia ad imparare
Z działania bezprawnego nie rodzi sie umowa
CONTRACTUS
inizia ad imparare
UMOWA (WAŻNOŚĆ UMOWY I JEJ TREŚĆ)
Utiule per inutile non vitiatur
inizia ad imparare
Umowa pozostaje w mocy tego, co jest użyteczne. To, co jest użyteczne nie dostaje uszczerbku ze strony tego, co nieużyteczne.
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest
inizia ad imparare
Prawo publiczne nie może być zerwane przez umowy prywatne.
Quod ab initio vitosum est, non potest tractu temporis convalescere
inizia ad imparare
To, co od początku jest wadliwe, nie może być później uzdrowione
Ratihabitio mandato comparatur
inizia ad imparare
Potwierdzenie jest równe zleceniu.
Substantialia contractus
inizia ad imparare
Takie elementy treści umowy, które muszą wystąpić, aby umowa wywołała skutek prawny
Naturalia contractus
inizia ad imparare
Elementy umowy, które nie muszą być uzgodnione przez strony, ale weszły do umowy ze względu na obowiązujące prawo
Accidentalia contractus
inizia ad imparare
Postanowienia, które nie muszą być zamieszczone, ale jeżeli strony je wprowadziły, wpływają na obowiązywanie umowy.
negotium
inizia ad imparare
Czynność prawna
Essentialia negotti
inizia ad imparare
Elementy konieczne do tego, by czynność prawna wywołała skutek prawny
Naturalia negotti
inizia ad imparare
Precyzują zasady przy wykonaniu czynności; nie zostały zawarte przez strony, wynikają z prawa
Accidentalia negotti
inizia ad imparare
Elementy niewynikające z prawa, ale zawarte przez strony
Conditio/condicio
inizia ad imparare
Warunek; można łączyć umowę ze zdarzeniami o różnym prawdopodobieństwie
Conditio existens ad intium negotti retrotrahitur
inizia ad imparare
Warunek rodzi skutki prawne od chwili zawarcia czynności
Ex tunc
inizia ad imparare
Od teraz
Ex nunc
inizia ad imparare
Od tamtąd (oba określenia dotyczą wskazania sytuacji od chwili zawarcia umowy)
Dies- a quod/ ad quem
inizia ad imparare
Termin- od którego/ do którego; termin początkowy/termin końcowy
modus
inizia ad imparare
Polecenie; nałożenie na beneficjenta czynności nieodpłatnej
Pacta sunt servanda
inizia ad imparare
Umów należy dotrzymywać; każda umowa powinna być dotrzymana tak, jak wynika z jej treści
Rebus sic stantibus [omnis contractus intellegitur]
inizia ad imparare
W tym stanie rzeczy [wszystkie kontrakty są dotrzymywane]; umowa rodzi skutki prawne w takim stanie rzeczy, w jakim została zawarta
Impossibilium nulla obligatio est
inizia ad imparare
Nikt nie jest zobowiązany do rzeczy niemożliwych. Nie może powstać oświadczenie niemożliwe
Bona fides
inizia ad imparare
Dobre postępowanie
Male fides
inizia ad imparare
Złe postępowanie, wiara
Venire contra factum proprium nemini licet
inizia ad imparare
Nikomu nie wolno postępować wbrew własnemu zachowaniu. Nikt nie może postępować w sprzeczności ze swoim zachowaniem.
Tu patere legem quam fecisti
inizia ad imparare
Przestrzegaj prawa, które sam utworzyłeś
Turpitudinem suam allegans nemo audiatur
inizia ad imparare
Nikt nie będzie wysłuchany, kiedy powołuje się na swoją niegodziwość
Dolo facit qui petit quod redditurus est
inizia ad imparare
Nagannie czyni ten, który żąda tego, co jest i tak do zwrotu. Źle czyni ten, kto żąda tego, co będzie musiał zwrócic
Summum ius summa iniuria
inizia ad imparare
Najwyższe prawo najwyższym bezprawiem
Clara non sunt interpretanda
inizia ad imparare
Interpretacja nie dotyczy przypadków oczywistych
In ambigutias contra stipulatorem= in dubio contra proferentem
inizia ad imparare
W przypadku nieznaczności rozstrzygamy na niekorzyść tego, kto ją spowodował
Clausulae insolitae inducunt suspicionem
inizia ad imparare
Postanowienia nietypowe powodują podejrzliwość
In conventionibus contrahentium voluntatem potius quam verba spectatori placuit
inizia ad imparare
W umowach bardziej bierze się pod uwagę zamiar kontrahentów niż zapis umowy; pierwszwństwo przyznajemy zgodnej woli stron niż dosłownemu brzmieniu umowy
In dubio contra proferentem
inizia ad imparare
W przypadku wątpliwości rozwiązać na niekorzyść tego, który stworzył
Actio in personam
inizia ad imparare
Uprawnienia względem ściśle określonej osoby
Actio in rem erga omnes
inizia ad imparare
Uprawnienie, które do momentu powstania przysługuje względem szerokiego kręgu podmiotów
Actio negatoria
inizia ad imparare
Skarga zaprzeczająca; skarga o zaniechanie naruszeń jego własności- zachowanie innej osoby utrudnia właścicielowi korzystanie z jego rzeczy
Rei vindicatio
inizia ad imparare
Wydobycie rzeczy; określenie uprawnienia właściciela, aby odzyskać swoją rzecz, którą ktoś posiada bez użycia prawnego
Bonae fidei possessor fructus consumptos suos facit
inizia ad imparare
Posiadać w dobrej wierze; ten, który zużył korzyści z posiadania danej rzeczy, stał się ich właścicielem
Bona fides praesumitur
inizia ad imparare
Domniemanie dobrej wiary
Superficies solo cedit
inizia ad imparare
To, co jest na powierzchni przypada gruntowi. To, co zostało trwale powiązane z gruntem, przypada właścicielowi.
Accessio cedit principali
inizia ad imparare
To, co zostało przyłączone do rzeczy głównej, przypada właścicielowi rzeczy głównej
Nemo plus iuris ad alium transferre potest, quam ipse habet
inizia ad imparare
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej prawa niż sam posaida. Nikt nie może przenieść na kogoś uprawnienia, które mu nie przysługuje.
Dominium/proprietas
inizia ad imparare
własność
possesio
inizia ad imparare
posiadanie
Beati possidentes
inizia ad imparare
Szczęśliwość posiadania; posiadanie niesie szereg korzyści dla posiadacza
Potior est conditio defendentis
inizia ad imparare
Lepsza jest sytuacja broniącego się. Nie musi niczego udowadniać w sporze o odzyskanie własności.
Possesio non est iuris sed facti
inizia ad imparare
Posiadanie nie jest uprawnieniem, a stanem faktycznym
Iura in re aliena
inizia ad imparare
Zasady ustanawiania służebności; prawa na rzeczy cudzej- prawa inne niż własność; ograniczone prawa rzeczowe stanowiące fragment uprawnień właściciela
Servitus in faciendo consistere nequit
inizia ad imparare
Ograniczone prawo rzeczowe nie może polegać na działaniu
Servitutibus civiliter utendum est
inizia ad imparare
Służebności są wykonywane w sposób najmniej uciążliwy dla uciążonego
Servitus servitutis esse non potest
inizia ad imparare
Nie może być służebności na służebności
successio
inizia ad imparare
dziedziczenie
hereditas
inizia ad imparare
spadek
Inter vivos
inizia ad imparare
Czynności, które mają osiągnąć skutek prawny jescze za naszego życia
Mortis causa
inizia ad imparare
Czynności, które mają wywołać skutek prawny po naszej śmierci
Ex testamento
inizia ad imparare
Powołanie testamentowe
Ab intestato
inizia ad imparare
Powołanie beztestamentowe (dziedziczenie ustawowe)
Ambulatoria est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum
inizia ad imparare
Zmienna jest wola spadkobiercy do momentu kiedy żyje. Spadkodawca do chwili śmierci może zmienić testament.
Novissima voluntas servatur
inizia ad imparare
Jeżeli jest kilka dokumentów spadkobiercy, to ważny jest ten najpóźniejszy
Favor testamenti
inizia ad imparare
Jeżeli ważność testamentu rodzi wątpliwość, to powinniśmy szukać rozwiązania, które utrzyma testament w mocy
In testamentis plenius voluntates testantium interpretamus
inizia ad imparare
W testamentach zmierzamy do poznania całej woli testatora
Plus nuncupatum, minus scriptum
inizia ad imparare
Więcej powiedziano, mniej napisano. Poszukując rzeczywistości woli spadkobiercy, nie musimy rozumieć tego całkiem dosłownie
Falsa causa non nocet
inizia ad imparare
Błędne motywy nie szkodzą
Falsa demonstratio non nocet
inizia ad imparare
Błędne oświadczenie nie szkodzi
actor
inizia ad imparare
Powód, ten który przez jego działanie uruchamia proces
reus
inizia ad imparare
Proces cywilny- pozwany, proces karny- oskarżony
Actio semel extincta non reviviscit
inizia ad imparare
Skarga umożona raz już nie odżywa
Res indicata, ne bis in idem
inizia ad imparare
Nie drugi raz o to samo może toczyć się postępowanie
Res iudicata pro veritate accipitur
inizia ad imparare
Stan rzeczy osądzonej uznaje się jako prawda.
Actor sequitur forum rei
inizia ad imparare
Powód podąża za sądem pozwanego. właściwy do rozstrzygnięcia jest sąd pozwanego
Actor non condemnatur
inizia ad imparare
Powód nie jest zasądzany
Nemo tenetur seipsum accusare
inizia ad imparare
Od nikogo nie wymagamy, abyn sam siebie oskarżał
Reus exsceptiendo fit actor= reus in exceptione actor est
inizia ad imparare
Pozwany w zakresie zarzutu procesowego jest powodem
Non debet actori licere, quod reo non permitur
inizia ad imparare
Nie powinno być zezwolone powodowi to, co nie jest dozwolone pozwanemu
Audiatur et altera pars
inizia ad imparare
Niech będą wysłuchane obie strony
Iudex suspectus/ iudex inhabilis
inizia ad imparare
Sędzia podejrzany/sędzia niezdolny
Nemo est iudex in propria causa= nemo simul actor et iudex
inizia ad imparare
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie; nikt nie może być jednocześnie sędzią i powodem
Iura novit curia- ubi ius ibi remedium
inizia ad imparare
Sąd zna prawo- tam gdzie prawo, tam jest też ochrona prawa
Iudicis est ius dicere, non dare
inizia ad imparare
Sędziowie mają ogłaszać prawo, a nie je stanowić
In dubio pro reo
inizia ad imparare
W przypadku wątpliwości rozstrzygamy na rzecz poszkodowanego
In dubio semper, quod minus est, debetur
inizia ad imparare
W przypadku wątpliwym należy się mniej, a nie więcej
Iudex non dedit plus, quam quod petens ipse requint
inizia ad imparare
Sędzia nie da więcej niż domaga się żądający
Ne ultra petita
inizia ad imparare
Nie ponad żądanie
Veritas magis amicitae
inizia ad imparare
Prawda powinna być nam bliższa
ius in personam
inizia ad imparare
prawo o charakterze osobistym
ius ad rem
inizia ad imparare
prawo o charakterze rzeczowym; uprawnienie względem rzeczy jest skuteczne erga omnes, któ®zy naruszają prawo rzeczowe właściciela
ius cogens
inizia ad imparare
prawo względnie obowiązujące (strony mogą zmieniać warunki w sposób przez siebie uregulowany)
ius dispositivum
inizia ad imparare
prawo bezwzględnie obowiązujące (bezwzględnie wiąze strony, nie możę być uchylony)
ius generale
inizia ad imparare
uprawienie o charakterze ogólnym
ius speciale
inizia ad imparare
uprawnienie o charakterze szczególnym, dla określonej grupy podmiotów, wprowadzenie dla nich odmiennych regulacji prawnych

Devi essere accedere per pubblicare un commento.