Domanda |
Risposta |
Słuszność nie tworzy prawa a je wspomaga. inizia ad imparare
|
|
Aequitas non facit ius, sed ius auxiliatur.
|
|
|
Prawo ma na względzie słuszność. inizia ad imparare
|
|
Ius respicit aequitatem.
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Dura lex, sed lex.
|
|
|
Zgodnie z prawem naturalnym wszyscy ludzie są równi. inizia ad imparare
|
|
Quod ad ius naturale attinet, omnes humanes aequales sunt.
|
|
|
Prawo nie zmienia sie w zależności od większego lub mniejszego znaczenia osoby. inizia ad imparare
|
|
De maiore et minore non variant curia.
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Lex non distinguit.
|
|
|
Ustawa nie obowiązuje jeżeli nie jest ogłoszona. inizia ad imparare
|
|
Lex non obligat nisi promulgata.
|
|
|
Wszelkie prawo powinno być stanowione ze względu na człowieka. inizia ad imparare
|
|
Hominum causa omne ius constitutum sit.
|
|
|
Kto może stanowić prawo ten może je uchylić. inizia ad imparare
|
|
Quis possit esse lex abrogetur.
|
|
|
inizia ad imparare
|
|
Et Act legem abolet.
|
|
|
Uchyleneie ustawy uchylającej ustawę nie przywraca mocy obowiązującej uchylonej ustawy. inizia ad imparare
|
|
Abrogata lege abrogante non reviviscit lex abrogata.
|
|
|
Prawa dostosowuje się do tych przypadków, które zdarzają się często. inizia ad imparare
|
|
Ad ea, quae frequentius accidunt, iura adaptantur.
|
|
|
Ustawy nie troszczą się o drobiazgi. inizia ad imparare
|
|
De minimis non curat lex.
|
|
|
Ustawa powinna być zwięzła. inizia ad imparare
|
|
Lex brevem esse oportet.
|
|
|
W podobnych sprawach powinno zapaść podobne rozstrzygnięcie. inizia ad imparare
|
|
De similibus idem est iudicium.
|
|
|
Sądzić należy na podstawie ustaw, nie przykładów. inizia ad imparare
|
|
Legibus, non exemplis iudicandum.
|
|
|
Sędzia jest mówiącą ustawą. inizia ad imparare
|
|
Iudex est lex loquens.
|
|
|
Zwyczaj powinien być trwały. inizia ad imparare
|
|
Consuetudo certa esse debet.
|
|
|
Utrwalony zwyczaj stosuje sie jak prawo. inizia ad imparare
|
|
Inveterata consuetudo pro lege servatur.
|
|
|
Zwyczaj jest najlepszą wykładnią ustawy. inizia ad imparare
|
|
Consuetudo est optima legum interpres.
|
|
|
Jasne wyrażenia nie wymagają interpretacji. inizia ad imparare
|
|
Clara non sunt interpretanda.
|
|
|
Nalezy się trzymać słów ustawy. inizia ad imparare
|
|
A verbis legis non est recedendum.
|
|
|
Sztuczki prawne nie stanowią prawa. inizia ad imparare
|
|
Apices iuris non sunt iura (Digesta Ulpiana)
|
|
|
Fikcja nie wywiera skutków prawnych poza przypadkiem, dla którego została ustanowiona. inizia ad imparare
|
|
Fictio non operatur ultra casum fictum
|
|
|
Wyjątek powinien być interpretowany ściśle. inizia ad imparare
|
|
Exceptio est strictissime interpretationis.
|
|
|
Słowa należy rozumieć zgdonie z ich przeznaczeniem. inizia ad imparare
|
|
Verba cum effectu accipienda.
|
|
|
Nie powinniśmy bowiem źle korzystać z naszego prawa. inizia ad imparare
|
|
Male enim nostro iure uti non debemus.
|
|
|
Prawo publiczne nie może być zmieniane umowami osób prywatnych. inizia ad imparare
|
|
Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.
|
|
|
Nikt nie może przenieść na drugiego więcej praw... inizia ad imparare
|
|
Nemo plu siuris ad alium transferre potest quam ipse haberet.
|
|
|
Samo wydanie rzeczy nie przenosi włąsności. inizia ad imparare
|
|
Numquam nuda tradiotio transfert dominium.
|
|
|
Kupno rzeczy własnej nie ma znaczenia. inizia ad imparare
|
|
Suae rei emptio non valet.
|
|
|
Większe znaczenie ma czynność dokonana faktycznie niż symulowana. inizia ad imparare
|
|
Plus valet quod actum quam quod simulatum.
|
|
|
Przy zawieraniu umów uwzględnia się bardziej wolę stron niż ich słowa. inizia ad imparare
|
|
In conventionibus contrahentium voluntas potius quam verba spectanda sunt,
|
|
|
W testamencie należy badać zamiar spadkodawcy. inizia ad imparare
|
|
In testamentis plenius testatoris intentionem scrutamur.
|
|
|
Nieznajomość prawa szkodzie, nieznajomośc faktu nie szkodzi. inizia ad imparare
|
|
Ignorantia iuris nocet, ignorantia facti non nocet.
|
|
|
Nieznajomośc prawa nikogo nie usprawiedliwia/ inizia ad imparare
|
|
Ignorantia legis neminem excusat.
|
|
|
Nieprawidłowe jest wydawanie wyroku lub opinii pawnej na podstawie tylko jednego fragmentu ustawy, anie jej całości. inizia ad imparare
|
|
Incivile est nisi tota lege perspecta, una aliqua particula eius proposita, iudicare vel respondere.
|
|
|
Powód podąża za sądem pozwanego. inizia ad imparare
|
|
Actor sequitur forum rei.
|
|
|
Nikt nie może być sędzią we własnej sprawie. inizia ad imparare
|
|
Nemo est iudex in propria causa.
|
|
|
Nie każda wypowiedź sędziego ma moc wyroku. inizia ad imparare
|
|
Non omnis vox iudicis iudicati continet auctoritatem.
|
|
|
Nie wolno procesować się dwa razy w tej samej sprawie. inizia ad imparare
|
|
Bis de eadem re agere non licet (Instytucje Gajusa))
|
|
|
Orzeczenie sądowe uznaje się z aprawdziwe. inizia ad imparare
|
|
Res iudicata pro veritate accipitur.
|
|
|
Niech będzie wysłuchana i druga strona. inizia ad imparare
|
|
Audiatur et altera pars.
|
|
|
Nie wysłuchać oskarżonego to beprawie a nie sąd. inizia ad imparare
|
|
Rerum non audiri latrocinium est, non iudicium.
|
|
|
Zanim nie wysłuchasz nie sądź. inizia ad imparare
|
|
Prius quam exaudias ne iudices.
|
|
|
Ciężar dowodu spoczywa na tym kto twierdzi, nie na tym kto przeczy. inizia ad imparare
|
|
Ei incumbit probatio qui dicit non qui negat.
|
|
|
Pozwany w zakresie zarzutu procesowego staje się powodem. inizia ad imparare
|
|
Reus in exceptionae actor est.
|
|
|
Uważa się, że milczenie jest przyznaniem. inizia ad imparare
|
|
Silentium videtur confessio.
|
|
|
Niech nie wychodzi sędzia poza żądania stron. inizia ad imparare
|
|
Ne eat iudex ultra petita partium.
|
|
|
Fakty wymagają dowodu, prawo zna sąd. inizia ad imparare
|
|
Facta probantur, iura novit curia.
|
|
|
Nie uważa się kogoś za skazanego, dopóki ten odwołuje się od wyroku. inizia ad imparare
|
|
Qui provocat, nondum damnatus videtur.
|
|
|
Sądowi apelacyjnemu nie wolnozmieniać wyroku na niekorzyść skazanego. inizia ad imparare
|
|
Reformatio in peius iudici apellato non licet...
|
|
|
małżeństwo tworzy nie faktyczne współżycie lecz zgoda. inizia ad imparare
|
|
Nuptias non concubitus sed consensus facit.
|
|
|
Małżeństwo jest związkiem mężczyzny i kobiety, wspólnota całego zycia, połączeniem prawa boskiego i ludzkiego. inizia ad imparare
|
|
Nuptiae sunt coniunctio maris et feminae, consortium omnis vitae, divini et humani iuris communicatio.
|
|
|
Dawno już postanowiono, że małżeństwa są wolne. inizia ad imparare
|
|
Libera matrimonia esse antiquitus placuit...
|
|
|
Matka zawsze jest pewna, ojcem jest ten, na którego wskazuje małżeństwo. inizia ad imparare
|
|
Mater semper certa est, pater vero est quem nuptiae demonstrant.
|
|
|
Poddany opiece nie może być zobowiązany z żadnego kontraktu bez upoważnienia opiekuna. inizia ad imparare
|
|
Obligatori ex omni concractu pupillus sine tutoris auctoritate non potest.
|
|
|
Opiekun wstępuje na miejsce rodzica. inizia ad imparare
|
|
Tutor loco parentis habetur.
|
|
|
Dziedziczenie jest wejściem w ogół praw zmarłego. inizia ad imparare
|
|
Hereditas nihil aliud est quam successio in universum ius quam defunctus habuerit.
|
|
|
Testament jest prawnym wyrazem naszej woli co do tego, co ktoś pragnie aby stało sie po jego smierci. inizia ad imparare
|
|
Testamentum est voluntatis nostrae iusta sententia de eo, quod quis post mortem suam fieri velit.
|
|
|
Wola spadkodawcy może być zmieniona aż do jego żmierci. inizia ad imparare
|
|
Ambulatoria enim est voluntas defuncti usque ad vitae supremum exitum.
|
|
|