Kultura europejska w XVII w.

Na jaki okres przypada manieryzm we włoskiej sztuce?

Od lat 20. XVI wieku do schyłku XVI wieku.

Przedstaw cechy charakterystyczne manieryzmu w malarstwie, rzeźbie i architekturze.

W malarstwie stosowano deformacje postaci i nierealne barwy, w rzeźbie dynamicznie spiętrzone układy postaci, w architekturze bogatą dekorację ornamentalną.

Jak manieryzm ma się do epoki renesansu i baroku?

Zmiany w manieryzmie torowały drogę do nowych rozwiązań baroku, uznaje się go za schyłkową fazę renesansu lub wstępną fazę baroku.

Na jaki okres przypada epoka baroku w kulturze europejskiej?

Od schyłku XVI wieku do połowy XVIII wieku.

Pod wpływem jakich wydarzeń kształtowała się kultura baroku?

Pod wpływem sporów religijnych i wyniszczających wojen.

Dlaczego kontrreformacja miała kluczową rolę w rozwoju baroku w Europie?

Ponieważ w duchu kontrreformacji obrazy i rzeźby przybliżały wiernym prawdy wiary, a bogaty wystrój świątyń i msze zachęcały do pozostania w Kościele.

Gdzie narodził się barok i jaki jest przykład macierzystego kościoła tego stylu?

Barok narodził się w Rzymie, gdzie w 1584 roku ukończono kościół zakonu jezuitów Il Gesù.

Podaj genezę nurtu dworsko-katolickiego, gdzie się rozwijał i dlaczego powstał.

Nurt dworsko-katolicki rozwijał się w państwach katolickich, gdzie monumentalna architektura manifestowała władzę i bogactwo władców.

Podaj genezę nurtu mieszczańsko-protestanckiego, gdzie się rozwijał i dlaczego powstał.

Nurt mieszczańsko-protestancki rozwijał się w krajach protestanckich, gdzie obrazy barokowe służyły głównie dekorowaniu domów i instytucji publicznych.

Podaj dwa główne nurty baroku.

Nurt dworsko-katolicki i nurt mieszczańsko-protestancki.

Jakimi cechami charakteryzowała się architektura baroku?

Monumentalizm, dekoracyjność i dynamizm.

Jakie są charakterystyczne cechy kościołów barokowych?

Monumentalne fasady, bogata dekoracja rzeźbiarskiej fasady, jednoprzestrzenne wnętrza, duże okna, spływy wolutowe i iluzjonizm.

Jaki układ zyskał szczególną popularność w architekturze rezydencjalnej baroku?

Pałac między dziedzińcem a ogrodem.

Jaki obiekt stał się wzorcem barokowej rezydencji?

Pałac w Wersalu pod Paryżem.

Wymień czołowych architektów okresu baroku i ich główne dzieła.

Giovanni Bernini – kolumnada otaczająca Plac Świętego Piotra w Rzymie.

Jakie były cechy charakterystyczne malarstwa barokowego?

Wyrazisty światłocień, silne kontrasty barw, dynamiczne kompozycje, realizm i naturalizm, dążenie do oddania emocji postaci.

Wymień najwybitniejszych malarzy epoki baroku i ich przykładowe dzieła.

Caravaggio – „Wieczerza w Emmaus”, Peter Paul Rubens – „Porwanie córek Leukippa”, Rembrandt van Rijn – „Lekcja anatomii doktora Tulpa”.

Jakie są charakterystyczne cechy rzeźby epoki baroku?

Dynamiczne kompozycje, teatralne gesty, wyrażające silne uczucia i emocje postaci.

Wymień najwybitniejszego rzeźbiarza baroku i jego przykładowe dzieło.

Giovanni Lorenzo Bernini – „Apollo i Dafne”.

Co oznacza barok dla teatru i muzyki?

Barok był okresem wielkich przełomów w rozwoju teatru i muzyki.

Wymień najwybitniejszych kompozytorów epoki baroku i ich przykładowe dzieła.

Jan Sebastian Bach – „Pasja według świętego Jana”, George Friedrich Heandel – „Oratorium Mesjasz”, Antonio Vivaldi – cykl koncertów skrzypcowych „Cztery pory roku”.

W którym wieku opera stała się bardzo popularna wśród europejskich elit?

W XVIII wieku.

Na jaki nurt literatury dominował barok?

Klasycyzm.

Wymień najwybitniejszego komediopisarza epoki baroku i jego najwybitniejsze dzieło.

Molière – „Mieszczanin szlachcicem”.

Jakie dwie główne teorie poznania powstały w XVII wieku i kto je sformułował?

Empiryzm – Francis Bacon, racjonalizm – Kartezjusz.

Omów założenia empiryzmu.

Poznanie rzeczywistości możliwe jest wyłącznie za pomocą doświadczenia i zmysłów, idee i teorie są wobec nich wtórne.

Omów główne założenia racjonalizmu i jego związek z empiryzmem.

Racjonalizm zakładał poznanie prawdy wyłącznie dzięki rozumowi, z pominięciem doświadczenia, i był przeciwstawny do empiryzmu.

Jakie zasługi miał Kartezjusz oprócz sformułowania racjonalizmu?

Opracował metodę naukową.

Na czym polegała metoda naukowa Kartezjusza?

Opierała się na kwestionowaniu źródeł wiedzy, sceptycyzmie, dowodzeniu postawionych tez i formułowaniu jasnych wniosków poprzez analizę i dedukcję.

Wymień najwybitniejszych uczonych XVII wieku i ich odkrycia.

Galileusz – teleskop, dowód słuszności teorii Kopernika, prawo swobodnego spadania ciał; Johannes Kepler – prawa ruchu planet; Izaak Newton – prawo powszechnego ciążenia.

Wymień najważniejsze towarzystwa naukowe założone w XVII wieku i podaj rok ich powstania.

Towarzystwo Królewskie w Londynie – 1660, Francuska Akademia Nauk – 1666.

Wymień najważniejsze nowe prądy umysłowe, które powstały w XVII wieku.

Libertynizm.

Na czym polegał libertynizm?

Postulował swobodę polityczną, wyznaniową i obyczajową oraz podważał obowiązujące normy.

Wymień nowe prądy religijne, które powstały w XVII wieku.

Jansenizm.

Na czym polegał jansenizm?

Przekonanie, że Bóg udziela łaski jedynie wybranym, opowiadał się za rygoryzmem moralnym.

Podaj nowy nurt w architekturze, wnętrzach, rzemiośle artystycznym i ornamentyce, który powstał po śmierci Ludwika XIV.

Rokoko.

Jakie były charakterystyczne cechy nurtu w sztuce rokoko?

Lekkość, wykwintność i sielankowość.