kolos 09.11

postępowanie zwyczajne

ordo iudiciorum privatorum

postępowanie nadzwyczajne

Cognitio extra ordinem

proces legisakcyjny

legis actio

proces formułkowy

per formulas

wyjątek od kondemnacji pieniężnej

formula arbitraria

wydanie rzeczy w procesie kognicyjnym

actiones arbitrariae

siłę wolno odeprzeć siłą

vim vi repellere licet

umowa

compromissum

sądownictwo biskupie

episcopalis audientia

skarga, powództwo, działanie procesowe, prawo skargi powoda

actio

władza sądownicza

iurisdictio

pretor miejski, 367 p.n.e

praetor urbaus

pretor dla peregrynów 242 r pne

praetor peregrinus

sądownictwo sporne, procesowe

iurisdictio contentiosa

sądownictwo niesporne (nieprocesowe)

iurisdictio voluntaria

delegowanie przez pretora zastępców w różne miejsca Italii

praefecti iuri dicundo

kognicja

cognitio

zbadanie sprawy

causae cognitio

powód idzie za miejscem sądu pozwanego

Actor sequitur forum rei

miejsce popełnienia deliktu

forum delicti commisi

miejsce położenia spornej rzeczy

forum rei sitae

miejsce zawarcia kontraktu

forum contractus

prorogacja sądu

prorogatio fori

sędzia

iudex

jeden sędzia

Unus iudex

specjalne listy osob z ktorych wybrany jest sedzia prywatny

album iudicium

decemirowie

decemviri stlitibus iudicandis

trybunał złożony ze 105 członków

centumviri

powód

actor

pozwany

reus

osoby podlegajace wladzy ojcowskiej

filii familias

dzieci

infans

chorzy umyslowo

furiosus

marnotrawcy

prodigus

gwarancja pozwanego zastąpionego przez cognitora że wykona wyrok

cautio iudicatum solvi

zabezpieczenie które musiał dać procurator, że zobowiazqny zastąpiony wykona wyrok

cautio

prokurator ustanowiony do konkretnego procesu

procurator ad litem

adwokaci

advocati

mówcy sądowi

oratores

pisarze, którzy sporządzali pisma procesowe

tabellioni

jeden ze sposobów postępowania legisakcyjnego prowadzący do postępowania procesowego

legis actio sacramento

jeden ze sposobów postępowania legisakcyjnego prowadzący do postępowania procesowego

legis actio per iudicis postulationem

jeden ze sposobów postępowania legisakcyjnego prowadzący do postępowania procesowego

legis actio per condictionem

jeden ze sposobów postępowania legisakcyjnego prowadzący do egzekucji

legis actio per manus iniectionem

jeden ze sposobów postępowania legisakcyjnego prowadzący do egzekucji

legis actio per pignoris campionem

skarga dotycząca prawa rzeczowego, bezwzględnego (wlasnosci/wladztwa

legis actio sacramento in rem

skarga dotyczaca dochodzenia rozczen z wierzytelności

legis actio sacramento in personam

władztwo

potetas

oznaczona suma pieniężna traktowana jako rodzaj zakładu między pozwanym i powodem

sacramentum

sądowe stwierdzenie sporu

litis contestatio

aby nie było postępowania po raz drugi w tej samej sprawie

bis de eadem re ne sit actio

kładzenie ręki powoda na pozwanym

manus iniectio

osoba która mogła wystąpić w obronie pozwanego, odrzucając manus iniectio i biorąc wyrok na siebie

vindex

326 r.p.n. e zniesienie prawa zabicia, więzienia, sprzedania dłużnika (mógł dług odpracować)

lex poeteria papiria

pół. II w. ustawa wprowadzającą postepowanie formulkowe

lex aebutia

postepowanie formulkowe jako postepownie ustawowe

iudicium legitimum

postepowanie formulkowe oparte na władzy pretora

iudicium imperio continens

17 r pne, ustawa która całkowicie zniosła postepowanie legisakcyjne

lex iulia iudiciorum privatorum

wezwanie pozwanego do stanięcia przed sądem przez powoda

in ius vocatio

wprowadzenie w posiadanie majątku opornego pozwanego z zagrożeniem egzekucja

missio in bona

stymulacyjne przyrzeczenie stawiennictwa przez pozwanego pod rygorem zapłaty określonej sumy pieniężnej

vadimonium

oznajmienie pozwanemu przez powoda jaka skarge i o co zamierza przeciw niemu wytoczyc

editio actionis

zwracanie się powoda z prośbą do pretora o zezwolenie na użycie konkretnej skargi

postulatio actionis

udzielenie powództwa przez pretora

actionem dare

odmowienie udzielenia powództwa przez pretora

actionem denegare

uznanie powództwa przez pozwanego

confessio in iure

uznający powództwo traktowany był jak zasądzony

confessus pro iudicatio est

zachowanie milczenia, niewlasciwa obrona przez pozwanego

indefensio

zaprzeczenie pozwanego

negatio/contradictio

zarzuty procesowe

exceptio (ekscepcje)

przysięga skladana przez pozwanego i powoda

iurisandum in iure

odmówienie skargi

denegatio actionis

gotowa formulka opisującą spór między stronami która wręczał powód pozwanemu w postępowaniu formulkowym

Edere iudicium

przyjęcie przez pozwanego formułki od powoda

accipere iudicium

specjalny zarzut procesowy stworzony przez pretora mający na celu uniknięcie powtarzanie się procesu o to samo, następowało oddalenie skargi

exceptio rei iudicium deductae

kondemnacja pieniezna

condemnatio pecuniaria

wszelkie zasadzenie powinno byc pieniezne

omnis condemnatio pecuniaria esse debet

osobiste zadoscuczynienie

actiones vindictam spirantes

ciężar dowodu

Onus probandi

ciężar przeprowadzenia dowodu spoczywa na tym kto twierdzi a nie na tym kto zaprzecza

Ei incumbit probatio qui dicit, non qui negat

ciężar dowodu spoczywa na powodzie

actori incumbit probatio

pozwany przez zarzut procesowy staje się powodem

reus excipiendo fit actor

skarga o ustalenie (prejudycjalna)

actio praeiudicalis

stan prawny między stronami

ius facit inter partes

powaga sprawy osądzonej

res iudicata

zarzut sprawy już prawomocnie osądzonej

exceptio rei iudicatae

uznanie powództwa

confessio in iure

powództwo egzekucyjne

actio iudicati

egzekucja majątkowa

vendito bonorum

jeden z wierzycieli wybrany na potrzeby sprzedaży licytacyjnej całego majątku dłużnika nabywcy

magister bonorum

nabywca całego majątku dluznika

bonorum emptor

ogłoszenie upadłości przez dluznika

cessio bonorum

dłużnik który ogłosił swoją uległość mógł domagać się pozostawienia mu środków majątkowych niezbędnych do swojego utrzymania

beneficium competentiae

cześć formułki procesowej która informuje o podstawie i treści zadania powoda

intentio

intentio (rodzaje)

certa, incerta

intentio oparte na prawie cywilnym

intento in ius concepta

intentio oparte na opisanym przez powoda stanie faktycznym z powodu którego powód udzielał skargi

intentio in factum concepta

część formułki zawierające dodatkowe wyjaśnienie żądania powoda

demonstratio

cześć formułki która upoważniała sędziego do zasadzenia pozwanego na zadoscuczynienie lub uwolnienia pozwanego od tego zadania, występowala kiedy sędzia uznał intentio za sluszne

condemnatio

cześć formułki która występowała tylko w skargach działowych (upowazniaajaca sędziego do przeproamwadzenia podzialu)

adiudicatio

dodatkowa część formułki powstała na rzecz powoda

praescriptiones pro actore

dodatkowa czesc formułki powstała na rzecz pozwanego

praescriptiones pro reo / exceptiones

zarzut procesowy podstępu

exceptio doli

nieuczciwe działanie w złym zamiarze

exceptio doli generalis

użycie podstępu przy dokonywaniu konkretnej czynności prawnej poprzez celowe prowadzenie osoby dokonujacej w błąd

exceptio doli specialis

skargi wynikające z praw rzeczowych

actiones in rem

skargi wynikające z wierzytelności, zobowiązań

actiones in personam

niektóre skargi in personam skierowane przeciw dłużnikowi i trzeciej osobie która pozostaje w określonym związku z rozczeniem powoda

actiones in rem scriptae (actio quod metus causa)

prawo wlasnosci wynikające ze skarg cywilnych

ex iure quritum

skarga pretorska jedna z 4

actio in factum

skarga pretorska oparta na prawie cywilnym odnosząca się do pokrewnych przypadków które do tej pory nie korzystały z ochrony prawnej

actio utilis

normalna skarga

actio directa

formulka z fikcja

aciones fictae

być obywatelem rzymskim

Si Civis romanus esset

pretorski spadkobierca

bonorum possesor

skargi ścisłego prawa

actiones stricti iuris

skargi dobrej wiary

actiones bonae fidei

zgodnie z dobra wiara

ex fide bona

podstęp

dolus

czynności prawne formalistyczne

negotia stricti iuris

czynności prawne rozpatrywane pod względem słuszności

negotia bonae fidei

skarga cywilna stricti iuris służąca do dochodzenia rozczen z zobowiązań

condictio condicto cerae pecuniae, condicto certae rei, incertum

skargi kiedy zadanie powoda było nastawione na odszkodowanie

skargi reipersekutoryjne, actiones rei persecutoriae

skargi kiedy ządanie powoda było nastawione na zapłacenie kary pieniężnej

skargi penalne, actiones poenales

kara

poena

skargi nastawione na odszkodowanie i grzywne

skargi mieszane, actiones mixtae

skargi które umożliwiały pozwanemu uniknięcie kindemnacji pieniężnej o ile spełnił on na wezwanie sędziego zadanie powoda np zwrócił sporna rzecz

actiones arbitrariae

wezwanie sędziego

arbitrium

wprowadzanie w posiadanie przez pretora

missio in possesionem

wprowadzanie w posiadanie rzeczy

missio in rem

wprowadzanie w posiadanie całego majątku

missio in bona

interdykt restytutoryjny

interdykt posesoryjny-ochrona posiadania unde vi i de precario

interdykt ekshibitoryjny

interdictum de liberis exhibendis

interdykt prohibitoryjny

uti possidetis, ochrona niewadliwego posiadania

zakazuje stosowania sily

vim feri veto

interdykt dotyczące jednej strony

interdicta simplicia

interdykt skierowane jednocześnie do obu stron

interdicta duplicia

przywrócenie do stanu poprzedniego

restitutio in integrum

przymus i groźba

vis ac metus

prefekt miasta

praefectus urbi

namiestnik prowincji

praeses provinciae

w sprawach normalnej wagi w prowincjach orzekali razem z sędziami delegowanymi przez namiestnika i magistratur municypalnych

defensores civitatis

wikariusze

vicarii

prefekt pretorianów

prefectus praetorio

doradcy

consilia

wykonanie świadczenia w naturze

ad ipsam rem

pisemna zapowiedź powoda na wytoczenie procesu pozwanemu, wszczynali to bieg czynności procesowych w procesie kognicyjnym

litis denuntiatio

pisemny pozew z wnioskiem o wezwanie pozwanego w sądzie skladany

libellus conventionis

przeczaca odpowiedź na libellus conventionis pozwanego osobne pismo

libelli contradictorii

żądanie powoda

narratio

zarzuty pozwanego

contradictio

przysięgam w procesie kognicyjnym ze strony nie prowadzą procesu z pieniactwa i dla szykany przeciwnika

iurisandum calumniae

rodzaje dokumentów będących środkami dowodowymi

publiczne, prywatne, sporządzone przez tabelliona- INSTRUMENTA PUBLICE CONFECTA

zarzut sprawy uprzednio rozstrzygniętej wyrokiem sądowym, nie można poznać tej samej osoby o tą samą aprawe, nie można się sadzic dwa razy w tej samej sprawie

exceptio rei iudictae

zaskarżenie, któremu podlegała decyzja o odrzuceniu apelacji

supplicatio

zmiana wyroku na niekorzyść strony apelującej

reformatio in peius

tryb odwolawczy postępowania przed sądem cesarskim

appelatio more consultationis

urzędnik

exsecutor

zastaw wzięty z uwagi na wyrok

pignus ex causa iudicati captum

sprzedaż poszczególnych części majątku dłużnika aż do spłacenia długów

distractio bonorum

pretor udzielił ochrony procesowej mimo że nie była przewidziana w ustawie

supplendi iuris civillis gratia

iudex privatus

sędzia prywatny

gdy w trakcie postępowania okazuje się że sprawy rozstrzyga sąd niewłaściwy sąd ten musi do końca sprawy prowadzić i wydać wyrok

perpetuatio fori

Skargi skuteczne dla wszystkich można je wnosić przeciw każdemu

actiones in rem, erga omnis

Skarga możliwa między tylko dwoma stronami w stosunku prawnego

actiones in personam, inter partes

możliwość wnoszenia Skargi przez deponenta

actio depositi directa

powództwa popularne dostępne dla wszystkich obywateli kiedy czują się zagrożeni

actiones populares

zaprzeczenie powództwa wdanie się spór

negatio actionis

umowa o niepozywanie przed sąd

pactum de Non petendo

Skargi działowe

actiones divisoriae