Koło 2 metabolizm cholesterolu i lipoproteiny

w organizmie człowieka zachodzi synteza ok... cholesterolu na dobę

700mg

ok. 10% cholesterolu jest produkowane

10% w jelicie i 10% w wątrobie

synteza zachodzi we

frakcji mikrosomalnej (ER) oraz we frakcji cytozolowej komórki

szybkość transkrypcji reduktazy HMG-CoA

kontrola przez element regulatorowy wrażliwy na sterol (SRE) – w obecności steroli SRE hamuje syntezę mRNA dla reduktazy

szybkość translacji reduktazy HMG-CoA

hamowanie przez niesterolowe metabolity pochodzące z mewalonianu

rozpad reduktazy HMG-CoA

– duże stężenie pochodnych cholesterolu i mewalonianu powoduje rozpad reduktazy domenę błonową (do niej wiążą się pochodne) i na katalityczną domenę cytozolową

aktywność reduktazy HMG-CoA

fosforylacja białka przez kinazę białkową aktywnowaną przez AMP hamuje aktywność enzymu

białka wchodzące w skład lipoprotein pełnią następujące zadania:

emulgują hydrofobowe lipidy  zawierają sygnał rozpoznawany przez komórki docelowe (ligandy receptorów lipoprotein w tkankach), są kofaktorami lub inhibitorami

chylomikrony wielkość

50-200 nm

VLDL wielkość

28-70 nm

HDL wielkość

8-11 nm

LDL wielkość

20-25 nm

triacyloglicerole, cholesterol i inne lipidy z pokarmu są przenoszone z jelita w postaci

chylomikronów

około 99% ich zawartości chylomikronów stanowią

triacyloglicerole

apolipoproteina B-48 (apo B- 48)

występuje w chylomikronach, duże białko tworzące amfipatyczne, sferyczne powłoki otaczające kroplę tłuszczu

triacyloglicerole w chylomikronach są hydrolizowane przez

lipazy lipoproteinowe ścian włosowatych naczyń krwionośnych mięśni i innych tkanek, używających kwasów tłuszczowych jako paliwa i prekursorów do syntezy tłuszczów endogennych

chylomikrony resztkowe

bogate w cholesterol, a zubożone w lipidy – są one pobierane przez wątrobę

nadmiar triacylogliceroli i cholesterolu, przekraczający własne potrzeby wątroby przedostaje się do krwi w postaci

VLDL

VLDL są stabilizowane przez

apo B-100 i apo E

triacyloglicerole w VLDL są hydrolizowane przez

lipazy lipoproteinowe ścian włosowatych naczyń krwionośnych

lipoproteiny o pośredniej gęstości - IDL powstaja po

hydrolizie VLDL przez lipazy lipoproteinowe

LDL – to główny transporter

cholesterolu we krwi

w estrach cholesterolu najczęstszym łańcuchem acylowym jest

kwas linolenowy

powłoka LDL jest zbudowana z

fosfolipidów, cholesterolu i apo B-100

przez receptor LDL na tkankach docelowych rozpoznawane jest

apo B-100

kiedy stężenie cholesterolu w komórce jest wysokie co z LDL

nowe cząsteczki receptora LDL nie są syntetyzowane i pobieranie dodatkowej ilości cholesterolu zostaje zablokowane

gen receptora LDL zawiera elementy regulatorowe dla steroli, które

kontrolują szybkość syntezy mRNA dla tego białka

lipoproteiny o dużej gęstości – HDL – pobierają

cholesterol uwalniany do osocza przez obumierające komórki i błony ulegające przemianom

do cząstek HDL wiąże się

apo A-1 i acylotransferaza lecytyna: cholesterol (LCAT), która estryfikuje cholesterol

dyslipidemia aterogenna

wysokie TG, niskie HDL-C, LDL-C w normie, ale wysokie stężenie sdLDL (małe gęste LDL), VLDL również wysokie

stężenie apoB – wysokie oznacza

wysokie stężenie sdLDL – b. dobry niezależny czynnik ryzyka chorób sercowo naczyniowych