|
Domanda |
Risposta |
|
fas inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
nefas inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
iniuria inizia ad imparare
|
|
bezprawie, niesprawiedliwość
|
|
|
|
ius Quiritium inizia ad imparare
|
|
prawo przedmiotowe, „prawo Kwirytów”
|
|
|
|
ius privatum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius publicum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
iustitia inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
iurisprudentia inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
casus inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
fontes iuris oriundi inizia ad imparare
|
|
czynniki prawotwórcze, wyrażają wolę państwa; właściwe z jego punktu widzenia normy postępowania
|
|
|
|
fontes iuris cognoscendi inizia ad imparare
|
|
efekty działania czynników prawotwórczych, czyli np. spisy, ustawy
|
|
|
|
mores maiorum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
lex duodecim tabularum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
plebiscitum inizia ad imparare
|
|
uchwała zgromadzenia plebejuszy
|
|
|
|
leges rogatae inizia ad imparare
|
|
projekt przedstawiony przez urzędnika i zatwierdzony przez lud, projekt bez dyskusji (rogatio)
|
|
|
|
leges datae inizia ad imparare
|
|
wydanie magistratury z upoważnienia zgromadzeń ludowych lub senatu
|
|
|
|
leges publicae inizia ad imparare
|
|
ustawy ustanowione przez lud / zgromadzenie plebejuszy
|
|
|
|
lex contractus inizia ad imparare
|
|
klauzule umowne, umowa zobowiązująca
|
|
|
|
lex collegii inizia ad imparare
|
|
statuty korporacji, statut stowarzyszenia
|
|
|
|
senatus consultum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
oratio principis inizia ad imparare
|
|
cesarski wniosek ustawodawczy
|
|
|
|
constitutio principis inizia ad imparare
|
|
akt zwany konstytucją wydany przez cesarza, konstytucje cesarskie
|
|
|
|
decretum inizia ad imparare
|
|
dekret cesarski, zarządzenie cesarza, rozsztrzygnięcie spraw spornych
|
|
|
|
edictum inizia ad imparare
|
|
edykt, zarządzenie wydane przez urzędników
|
|
|
|
rescriptum inizia ad imparare
|
|
reskrypt (odpowiedź cesarza na pytanie prawne)
|
|
|
|
epistula inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
mandatum inizia ad imparare
|
|
mandaty (instrukcje) dla urzędników cesarskich
|
|
|
|
iurisdictio inizia ad imparare
|
|
jurysdykcja, wymiar sprawiedliwości
|
|
|
|
imperium inizia ad imparare
|
|
władza przysługująca najwyższym magistraturom rzymskim
|
|
|
|
praetor inizia ad imparare
|
|
pretor, wyższy urzędnik, posiadał władzę mniejszą (imperium minus)
|
|
|
|
ius edicendi inizia ad imparare
|
|
ogłoszenie w jaki sposób magistratura będzie korzystała z władzy
|
|
|
|
edictum perpetuum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
iuris consulti inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
ius publicae respondendi inizia ad imparare
|
|
prawo udzielono jurystom dzięki któremu mogli oni korygować prawo; prawo udzielania wiążących opinii
|
|
|
|
auditores inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
veteres inizia ad imparare
|
|
juryści rzymscy okresu republiki
|
|
|
|
sententiae inizia ad imparare
|
|
sentencje, zwięzłe zasady prawne
|
|
|
|
regulae inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
responsum inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
disputatio inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
questiones inizia ad imparare
|
|
kwestie, zestawianie sprzecznych ze sobą stwierdzeń
|
|
|
|
ius civile inizia ad imparare
|
|
prawo cywilne (dla ludu), prawo obywateli
|
|
|
|
ius gentium inizia ad imparare
|
|
prawo dla wszystkich mieszkańców państwa
|
|
|
|
ius praetorium inizia ad imparare
|
|
prawo pochodzące z działalności pretorów
|
|
|
|
ius honorarium inizia ad imparare
|
|
prawo stworzone przez urzędników
|
|
|
|
ius naturale inizia ad imparare
|
|
prawo naturalne, zgodne z naturą, niezmienne
|
|
|
|
ius novum inizia ad imparare
|
|
"nowe prawo", tworzone przez cesarza
|
|
|
|
ius vetus inizia ad imparare
|
|
"prawo dawne", czyli ius civile, ius gentium i ius honorarium
|
|
|
|
consuetudo inizia ad imparare
|
|
zwyczaj, prawo zwyczajowe
|
|
|
|
vetustas inizia ad imparare
|
|
dawność i długość (np. zwyczaju)
|
|
|
|
consensus omnium inizia ad imparare
|
|
powszechna aprobata (np. zwyczaju)
|
|
|
|
praeter legem inizia ad imparare
|
|
tzw. obok ustawy w wypadku sprzeczności
|
|
|
|
contra legem inizia ad imparare
|
|
przeciw ustawie, sprzeczność
|
|
|
|
glossa inizia ad imparare
|
|
wyjaśnianie niejasnych wyrazów, krótkie uwagi lub komentarze
|
|
|
|
usus modernus Pandectarum inizia ad imparare
|
|
systematyka pandektowa, nowoczesne użycie pandekt; praktyczne stosowanie prawa rzymskiego
|
|
|
|
fides inizia ad imparare
|
|
|
|
|
|
Omnis definitio in iure civili periculosa est, parum est enim ut non subverti potest inizia ad imparare
|
|
Każda definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ niewiele jest rzeczy, których nie można obalić
|
|
|
|
Ut eleganter Celsus definit, ius est ars boni et aequi inizia ad imparare
|
|
Jak elegancko definiuje Celsus, prawo jest sztuką dobra i sprawiedliwości
|
|
|
|
Omne ius quo utimur, vel ad personas pertinet vel ad res vel ad actiones inizia ad imparare
|
|
Każde prawo, z którego korzystamy, dotyczy zarówno osób, jak i rzeczy lub działań
|
|
|
|
Summum ius, summa iniuria inizia ad imparare
|
|
Najwyższe prawo najwyższej szkody
|
|
|
