II polowa XIX wieku polska

odwilz posewastopolska

okres w Rosji wprowadzony w wyniku przegranej w wojnie krymskiej, car Aleksander II na ziemiach polskich zlagodzil cenzure, wypuscil wiezniow z cytadelii i spolszczono administracje

dwie orientacje polityczne w czasach polskich

biali (wierzyli w pokojowe manifestacje) czerwoni (chcieli wywolac powstanie)

spalszczano administracje w

szkole glownej w warszawie

branka

przymusowy pobor do wojska rosyjskiego

wybuch powstania styczniowego

22.01.1863

manifest rzadu narodowego

chlopi otrzymali uprawiana ziemie na wlasnosc bez zadnych oplat(sprawa chlopska), odszkodowanie dla ziemian mialo wyplacic panstwo polskie, zlikwidowano czynsze i powinnosci

charakter walk powstania styczniowego

partyzancki, brak regularnej armii

dyktatorzy powstania styczniowego

Ludwik Mieroslawski, Marian Langiewicz, Romuald Traugutt

ukaz o uwłaszczeniu chłopów przez Rosje

1864, chlopi nie szli do powstania, otrzymywali na wlasnosc uzytkowana ziemie, utrzymano serwituty, bezrolnym obiecano ziemie

żuawi śmierci

polski oddzial powstanczy z 1863, sformulowany przez Franciszka Rochebrune

Francesco Nullo

wloski wojskowy, wsparl polakow w powstaniu styczniowym

noc apuchtinowska

okres rzadow Apuchtina jako kuratora warszawskiego okregu naukowego w latach 1879-1897, czas rusyfikacji

represje pruskie

wykup ziem i osiedlanie tam niemcow (komisja kolonizacyjna), zniemczanie modlitwy po niemiecku, ustawa kagancowa (zakaz mowienia po polsku w miejscach publicznych)

Michal Drzymala

jego woz stal sie symbolem oporu polskich chlopow wobec wladz pruskich

autonomia

dzieki lojalnosci wobec wiednia, polacy w szkolach, urzedach, uniwersytet jagiellonski jest spalszczany,

stanczycy

konserwatywne stronnictwo, tylko lojalnosc wobec habsburgow miala zapewniac rozwoj narodu polskiego

autonomia galicji cd

wyslanie przez krakowskich konserwatystow adresu zapewniajacego ich lojalizm do cesarza Franciszka Jozefa I ktory kultywuje polskosc

ludwik waryński

dzialacz ruchu socjalistycznego, stworzyl pierwsze kolko socjalistow polskich i program brukselski

wielki proletariat

pierwsza partia polityczna na ziemiach polskich, przez Ludwika Warynskiego, rozwiniecie programu brukselskiego i zalozenia doktryny marksizmu

PPS

polska partia socjalistyczna, ruch robotniczy, przywodca jozef pilsudski, rozwijala struktury lokalne, chciala bezpieczenstwa socjalnego robotnikow i rowne prawa polityczne dla wszystkich

SDKP

socjaldemokracja krolestwa polskiego, zalozyciele Julian Marchlewski, Roza Luksemburg, odrzucalo postulat walki o niepodleglosc polski, cel obalenie caratu i stworzenie rosyjskiej republiki demokratycznej

SDKPiL

socjaldemokracja królestwa polskiego i Litwy, na czele Feliks Dzierżynski, antyniepoeglosciowy charakter

ruch narodowy

polska jako byt odrebny od naciskajacych panstw

LP

liga polska, cel skupienie wszystkich sil narodowych celem odzyskania niepodleglosci, autor programu Zygmunt Miłkowski, potem przeksztalcina w LN lige narodowa, dmowski przejal kontrole, cel odzyskanie niepodleglosci przez polske przez prace calego narodu

ZMP

zwiazek mlodziezy polskiej, zet”, cel praca samoksztalceniowa wsrod mlodziezy, dzialacz roman dmowski

ND

Endecja, stronnictwo narodowo-demokratyczne, przywodca roman dmowski, panstwo polskie powinno moec chatakter narodowy, tylko silny jednolity narod moze wywalczyc dla siebie niepodlegle panstwo

czasopisma

,Wieniec” i, Pszczolka” przez Stanislawa Stojalowskiego, poruszana problematyka edukacji chlopow

PSL

Polskie Stronnictwo Ludowe, nacisk na odzyskanie niepodleglosci, zalezalo im na sprawiedliwosci, potem doszlo do rozlamu na PSL-lewice i PSL-Piast z przywodca Wincentym Witosem (ziemia chlopom) (program ppdobny do Narodowej Demokracji)

PSL-Lewica zalozenia

dobro wsi, ustroj demokratyczny

PPS Podzial w 1906

PPS- Lewica i PPS- Frakcja Rewolucyjna

PPS- Frakcja Rewolucyjna

inaczej starzy, pilsudski na czele, popierali zbrojna walke o niepodleglosc

PPS-Lewica

mlodzi, odcinali sie od dazen niepodleglosciowych, chcieli obalic carat z rosyjskimi partiami robotniczymi i utworzyc demokratyczna republike rosyjska