HOMINIUM/HEREDITAS/CULPA/CONTRACTUS

małżeństwo

MATRIMONIUM

żona

CONIUX / MARITA / UXOR

mąż

CONIUX / MARITUS / VIR

małżeństwo nie domniemywa się

75) MATRIMONIUM NON PRAESUMITUR

małżeństwo nie może być z przymusu

76) MATRIMONIUM INTER INVITOS NON CONTRAHITUR

małżeństwo prawnie skuteczne

MATRIMONIUM LEGITIMUM

małżeństwo domniemane (nieważne)

MATRIMONIUM PUTATIVUM

rodzice

PARENTES / GENITORES

wstępni (przodkowie w linii prostej)

ASCENDENTES

zstępni (potomni)

DESCENDENTES

krewny ze wspólnym przodkiem (krewny poprzez krew)

82) COGNATUS

powinowaty (krewny małżonka)

83) AFFINIS

męski zwierzchnik rodziny

84) PATER FAMILIAS

Wszelkie prawo ustanawiane jest ze względu na człowieka

85) HOMINUM CAUSA OMNE IUS CONSTITUTUM SIT

rawo naturalne stosuje się do wszystkich stworzeń. Z prawa naturalnego zstępuje związek mężczyzny z kobietą

86) IUS NATURALE EST QUOD NATURA OMNIA ANIMALIA DOCUIT [...] HINC DESCENDIT MARIS ATQUE FEMINAE CONIUNCTIO QUAM NOS MATRIMONIUM APELLAMUS

Matka jest zawsze pewna

MATER SEMPER CERTA EST

Matczyne prawa nie mogą być uchylone

MATERNA IURA NON POSSUNT ABOLERI

Płód podąża za macicą

PARTUS SEQUITUR VENTREM

Ojcem jest ten, na kogo wskazuje małżeństwo

90) PATER EST QUEM NUPTIAE DEMONSTRAT

Władza ojcowska powinna być w trosce, nie w srogości.

91) PATRIA POTESTAS IN PIETATE DEBET, NON ATROCITATE CONSISTERE

spadek

HEREDITAS

Dziecko poczęte jest traktowane jak urodzone gdy chodzi o jego korzyść

93) NASCITURUS PRO IAM NATO HABETUR QUOTIENS DE COMMODIS EIUS AGITUR

dziedziczenie

SUCCESSIO

czynności mające wywołać skutek prawny za życia danego podmiotu

INTER VIVOS

czynności mające wywołać skutek prawny po śmierci danego podmiotu

MORTIS CAUSA

powołanie testamentowe

EX TESTAMENTO –

powołanie beztestamentowe (ustawowe)

AB INTESTANTO

zmienną jest wola spadkodawcy aż do momentu, w którym wygaśnie jego życie (spadkodawca do chwili śmierci może zawsze zmienić testament)

AMBULATORIA EST VOLUNTAS DEFUNCTI USQUE AD VITAE SUPREMUM EXITUM

jest działającą (skuteczną) najnowsza wola

100) NOVISSIMA VOLUNTAS SERVATUR

zasada przychylności testamentu (jeżeli ważność testamentu budzi wątpliwość, to powinniśmy szukać takiego rozwiązania, które będzie zgodne z tym testamentem)

FAVOR TESTAMENTI

wykładnia testamentów opiera się na wnikliwym badaniu woli testatorów (czego chciał spisujący testament?)

102) IN TESTAMENTIS PLENIUS VOLUNTATES TESTANTIUM INTERPRETAMUR

więcej powiedziano, mniej napisano (poszukując woli spadkodawcy nie trzeba się ograniczać tylko do tego, co jest napisane, nie trzeba tego brać tak bardzo dosłownie)

103) PLUS NUNCUPATUM, MINUS SCRIPTUM

łędna przyczyna/uzasadnienie/motywy nie szkodzą

FALSA CAUSA NON NOCET

błędne oznaczenie nie szkodzi (np. jak ktoś pomyli adres domu, który komuś zapisuje, to się w sumie nic nie stało)

105) FALSA DEMONSTRATIO NON NOCET

WINA

CULPA

PRZYPADEK, ZDARZENIE

CASUS

SIŁA WYŻSZA

VIS MAIOR/VIS ABSOLUTA

WIĘKSZE WYDARZENIE LOSOWE

CASUS FORTUITUS

PRZYPADEK MIESZANY

CASUS MIXTUS

ZAMIAR

DOLUS

ZAMIAR BEZPOŚREDNI

DOLUS DIRECTUS

ZAMIAR O SZCZEGÓLNIE ZŁYM ZABARWIENIU (JEST CEL-JEST MOTYW)

DOLUS COLORATUS

ZAMAIR EWENTUALNY

DOLUS EVENTUALIS

ZAMIAR ZAPLANOW, ZAKŁADA DŁUŻSZE ZASTANOWIENIE SPRAWCY

DOLUS PREMEDITATUS

ZAMIAR BEZPOŚREDNI NAGŁY, BEZ ZASANOWIENIA

DOLUS REPENTINUS

ZAMIAR NASTĘPCZY

DOLUS SUBSEQUENS

NIESTARANNOŚC, NIEDBALSTWO

CULPA NEGLEGENTIA

RAŻĄCE NIEDBALSTWO

CULPA LATA

LŻEJSZE NIEDBALSWO

CULPA LEVIS

ZANIEDBANIE STARANNOŚCI STOSOWANEJ JAK WE WŁASNYCH SPRAWACH

CULPA LEVIS IN CONCRETO

ZANIEDBANIE WZORCOWEJ STARANNOŚCI

CULPA LEVIS IN ABSTRACTO

Z CZYNU NIEDOZWOLONEGO NIE MOŻE BYĆ UMOWY

CULPA IN CONTRAHENDO

WINA W NADZORZE

CULPA IN CUSTODIENDO

WINA W WYBORZE

CULPA IN ELIGENDIO

CHCĄCEMU NIE DZIEJE SIE KRZYWDA

VOLENTI NON FIT INIURIA

WŁAŚCICIEL PONOSI SKUTKI ZDARZENIA LOSOWEGO

CAUSA SENTIT DOMINUS

NIKT NIE JEST ZOOBOWIĄZANY DO ŚWIADCZENIA Z POWOU PRZYPADKU

CASUS A NULLO PRAESTATUR

UMOWA

CONTRACTUS

CZYNNOŚC

NEGOTIUM

WARUNEK

CONDITIO

POLECENIE

MODUS

OD CHWILI ZAWARCIA UMOWY

EX TUNC

OD CHWILI WYSTĄPIENIA ZDARZENIA

EX NUNC

OD KTÓREGO

DIES A QUO

DO KTÓREGO

DIES AD QUEM

DOBRA/ZŁA WIARA

BONA FIEDES/MALA FIDES

ELEMENTY KONIECZNE, ABY CZYNNOŚC PRAWNA WYWOŁAŁA SKUTEK PRAWNY

ESSENTIALIA NEGOTII

ELEMNTY KONIECZNE UMOWY

SUBSTANTIALIA CONTRACTUS

ELEMNTY TREŚCI UMOWY, CO DO KTÓRYCH STRONY NIE MUSZĄ OSIĄGAĆ POROZUMIENIA

NATURALIA CONTRACTUS

ELEMENTY DODATKOWE (NIE MUSZĄ BYĆ ZAWARTE W UMOWIE, ALE JEŚLI SĄ TO STRONY DECYDUJĄ CZY POWODUJĄ ONE SKUTKI PRAWWNE)

ACCIDENTALIA NEGOTII

ELEMENTY DODATKOWE (NIE MUSZĄ BYĆ ZAWARTE W CZYNNOŚCI, ALE JEŻELI SĄ TO STRONY DEYCZUJĄ CZY POWODUJĄ ONE SKUTKI PRAWNE)

ACCIDENTALIA CONTRACTUS

WARUNEK RODZI SKUTKI PRAWNE OD CHWILI WYSTĄPIENIA CZYNNOŚCI

CONDITIO EXISTENS AD INITUM NEGETII RETROTRAHITUR

UMÓW NALEŻY DOTRZYMYWAĆ

PACTA SUNT SERVANDA

UMOWA RODZI SKUTKI PRAWNE W TAKIM KONTEKŚCIE W JAKIM ZOSTAŁA ZAWARTA

REBUS SINC STANTIBUS OMNIS CONTRATCUS INTELLEGITUR

TO CO NIEMOŻLIWE NIE JEST ZOBOWIĄZANIEM

IMPOSSIBILIUM NULLA OBLIGATIO EST

Z CZYNU NIEDOZOWOLNEGO NIE POWSTAJE ZOOBOWIĄZANIE

EX MALEFICIO NON ORITUR CONTRACTUS

TO CO JEST UŻYTECZNE NIE DOZNAJE USZCZERBKU OD TEGO CO NIEUŻYTECZNE

UTIULE PER INUTILE NON VITIATUR

POTWIERDZENIE JEST RÓWNE ZLECENIU

RATIHABITO MANDATO COMPARATUR

TO CO POCZĄTKU JEST WADLIWE, NIE MOŻE ZOSTAĆ PÓŹNIEJ UZDROWIONE

QUOD AB INITO VITOSUM EST, POTEST TRACU TEMPROIS CONVALESCERE

NIKOMU NIE WOLNO PRZECZYĆ WŁASNYM UCZYNKOM

VENIRE CONTRA FACTUM PRIOPRIUM NEMINI LICET

PRZESTRZEGAJ PRAWA KTÓRE UCZYNIŁEŚ

TU PATERE LEDEM FECISTI

NIKT NIE BĘDZIE WYSŁUCHANY, GDY POWOŁUJE SIĘ NA SWOJĄ NIEGODZIWOŚĆ

TURPITUDINEM SUAM ALLEGANS NEMO AUDITUR

ŹLE CZYNI TEN KTO ŻĄDA TEGO, CO PODLEGA ZWROTOWI

DOLO FACIT QUI PETIT QUOD REDDITURUS EST

TO CO JEST JASNE NIE JEST INTERPRETOWANE

CLARA NON SUNT INTERPRETANDE

W PRZYPADKU WĄTPLIWOŚCI, ROZSTRZYGAMY NA NIEKORZYŚĆ TEGO KTO TĘ DWUZNACZNOŚC SPOWODOWAŁ

IN AMBIGUITAS CONTRA STIPULATOREM = IN DUBIO CONTRA PROFERENTEM

POSTANOWIENIA UMOWNE POWODUJĄ PODEJRZLIWOŚĆ

CLAUSUALE INSOLITAE INDUCUNT SUSPICIONEM