hms

zoon politikon

zwierzę polityczne

umowa społeczna

przejście od stanu naturalnego do stanu społecznego

industrializm

lud powiązany organizacyjnie z władzą

militaryzm

lud podległy władcy, który sprawuje nad nim komende

asocjacja

zrzeszenie polegające na zasadzie wolności współdziałania głównie dla celów produkcyjnych

wyobraźnia socjologiczna

umiejetnosc postrzegania siebie jako jednostki w perspektywie relacji z innymi ludzmi a takze w perspektywie historycznej

indukcjonizm

myslenie naukowe w socjologii

organicyzm

spoleczenstwo jako organizm

metoda historyczna

porownanie ludzkosci w roznych stadiach (najwazniejsze dla comte)

trzy fazy rozwoju umyslu (comte)

teologiczny, metafizyczny, pozytywny

statyka spoleczna

metodyczne badanie porzadku spolecznego i relacji pomiedzy jego skladowymi

dynamika spoleczna

badanie kierunku postepu ludzkosci

trzy etapy ewolucji spencera

nieorganiczne, organiczne, ponadorganiczne

zasady ewolucji (spencer)

kierunkowa (procesy zblizaja sie do jakiegos wzorca), liniowa (procesy tocza sie wedle stopniowej drogi), endogenna (wyplywa z wewnetrznej natury systemu)

podtypy spoleczenstwa

wojowniczy (hierarchia, podleganie przymusowi, bezwgledna uleglosc wladzy), przemyslowy (kontrola obywatelska wladzy, wola obywateli)

homo creator (marx)

czlowiek jako istota tworcza

homo socius (marx)

czlowiek dziala poprzez wspoluczestnictwo

cztery elementy aliencji

wyobcowanie robotnikow od ich dzialalnosci, produktu, wspolpracownikow, wlasnego potencjalu

alienacja

narzucone przez strukture zerwanie wiezi

epidemia nadprodukcji

stan w ktorym spoleczenstwo staje sie znowu barbarzynskie, dotykaja go kleski a handel zostaje unicestwiony pezez zbyt duzo srodkow utrzymania

lumpenproletariat

bierny wytwor gnicia najnizszych warstw spoleczenstwa

psychologizm

zaklada istnienie cech psychicznych wczesniejszych od wszelkich interakcji spolecznych

cechy tlumu le bona

1. poczucie niezwyciezonej potegi 2. zarazliwosc uczuc i czynow 3. podatnosc na sugestie

uczucia i moralnosc tlumow

impulsywnosc, zmiennosc, drazliwosc, podatnosc na sugestie, latwowiernosc, nietolerancja, autorytaryzm, okrucienstwo, gwaltownosc uczuc

homogeniczne tlumy

sekty, kasty, klasy

heterogeniczne tlumy

anonimowe, nieanonimowe

teoria nasladownictwa

przeksztalcenie tego co indywidualne w to co zbiorowe, podstawowy fakt spoleczny

prawo opozycji powszechnej (tarde)

adaptacja i powrot do rownowagi spolecznej

dzialania logiczne (pareto)

odpowiedniosc obranego celu i zastosowanych srodkow do jego osiagniecia

dzialania pozalogiczne

wszystkie dzialania ludzkie ktorymi rzadza ludzkie uczucia i instynkty, domena jest zycie spoleczne

rezydua

dzialanie pozalogiczne, synonim instynktow

derywacje

dzialanie pozalogiczne, ideologiczne uzasadnienie ludzkich dzialan

cztery rodzaje derywacji

1. odwolujace sie do faktow lub powinnosci, 2. do autorytetow, 3. do zgodnosci z uczuciami lub zasadami, 4. do jezyka

fakt spoleczny (durkheim)

wszelki sposob robienia niezaleznia czy utrwalony czy nie, zdolny do wywierania na jednostke wewnetrznego przymusu

homo duplex (durkheim)

na jednym biegunie znajduja sie doswiadczenia zmyslowe, instynkty, potrzeby fizyczne, na drugim moralnosc i relgia. zyja w antagonizmie

socjologizm relacjonistyczny

zaklada realne istnienie stosunkow miedzy ludzmi i realne istnienie instytucji

pierwszy rodzaj prawa wg durkheima

prawo karne (represyjne-solidarnosc mechaniczna, spoleczenstwo segmentarne

drugie prawo durkheim

prawo kooperacyjne (restytucyjne, majace na celu przywrocic poprzedni lad)-solidarnosc organiczna, podzial pracy spolecznej

morfologia spoleczna

badanie materialnych form spoleczenstwa, wiekosc terytorium, gestosc zaludnienia

anomia

jednostka pozbawiona moralnego oparcia w grupie przestaje byc zdolna do normalnego zycia, spoleczenstwo staje u progu rozkladu

rodzaje samobojstw durkheim

egoistyczne, altruistyczne, anomiczne

socjologia humanistyczna(weber)

czyli rozumiejaca

antynaturalizm

nie mozemy sie kierowac wskazowkami ktore dostarczaja nam nauki przyrodnicze

zwrot antypozytywistyczny (weber)

kultura i symbole nie moga byc mierzone w sposob obiektywny i zewnetrzny, poniewaz sa pezedmiotem interpretacji

dzialanie spoleczne (weber)

zachowanie+znaczenie=dzialanie, spoleczenstwo sie z tego sklada, jest konglemeratem ludzkich dzialan

indywidualizm metodologiczny (weber)

trudno powiedziec cokolwiek o zbiorowosci, jesli nie poznamy ludzkich dzialan

typ idealny (weber)

najwazniejsze narzedzie sluzace do realizacji celow poznawczych, narzedzie metodologiczne, utopia modelowa, sluzy do strukturyzacji amorficznej rzeczywistosci

typu dzialan wg webera

1. celowo-racjonalne 2. wartosciowo-racjonalne, 3. tradycjonalne, 4. emocjalne

wizja spoleczenstwa webera

spoleczenstwo to dzialania ludzi, socjologia dazy do ich zrozumienia, a metody poznania to empatia rozumienie i metoda typow idealnych

cechy biurokracji

hierarchicznosc stanowisk, okreslony zakres poszczegolnych kompetencji organow, depersonalizacja relacji spolecznych, brak mozliwosci zawlaszczenia stanowisk, rekrutacja wg scisle okreslonych kryteriow, sciezka kariery, obieg dokumentacji sluzbowej

patologie dzialan racjonalnych

zelazna klatka (nadmiar racjonalnosci biurokratycznej), odczarowanie swiata (zanik tradycyjnych, religijnych, magicznych tresci)

samobojstwo altruistyczne

wynika ze zbyt silnej wiezi ze spoleczenstwem, jednostka zmuszona jest do tego typu aktu w imie fanatycznej sprawy

samobojstwo egoistyczne

bedace skutkiem calkowitego rozerwania zwiazkow z ludzmi z najblizszego kregu, utrata sensu zycia i frustracja

samobojstwo fatalistyczne

gdy czlowiek czuje brak wplywu na swoje zycie i otoczenie, gdy jest nadmierana regulacja zycia spolecznego

samobojstwo anomiczne

w sytuacji braku jakichkolwiek regulacji, kiedy zachwiane zostaja zasady zycia spolecznego

jedyna droga uczenia sie wg colleya

komunikowanie sie

jazn odzwierciedlona (colley)

czlowiek wchodzi w posiadanie wlasnego ja poprzez wyobrazanie sobie jak go widza inni, odnoszac wlasne wyobrazanie o sobie do tego jak jest postrzegany

koncepcja grup pierwotnych colleya

glowne osrodki socjalizacji jednostek, grupy odznaczajace sie scislym zespoleniem jednostek poprzez stosunki osobiste i wspolprace, maja wplyw na ksztaltowanie sie natury spolecznej i idealow jednostki

koncepcja przemian form uspolecznienia colley

depersonalizacja stosunkow miedzyludzkich przy ich jednoczesnym rozszerzaniu sie i zwielokratnianiu poprzez postep technologiczny

idea behawioryzmu spolecznego meada

odrzucenie jakichkolwiek cech prsychicznycg jednostki, nie ma bytu zwanego swiadomoscia, nie ma stanow a procesy

gest wg meada

pierwsza i najprostsza droga oddzialywania organizmow i wzajemnego dostosowywania swych czynnosci. gest to ruch organizmu wywolujacy rekacje drugiego

cztery wymiary przejscia od gestu do symbolu

ksztaltowanie sie jezyka, powstanie myslenia abstrakcyjnego, stawanie sie dzialajacego podmiotu przedmiotem dla samego siebie, powstawanie myslenia abstrakcyjnego

dwie fazy rozwoju jazni mead

faza zabawy, faza gry (uogolniony inny)

trzy rodzaje kontroli

kontrola jednostki nad soba, kontrola spoleczenstwa nad wlasnym rozowjem, kontrola spoleczenstwa nad srodowiskiem przyrodniczym

teoria czynnosci znaniecki

dzialania spoleczne wynikaja z swiadomosci samych siebie, ludzie dzialaja zeby urzeczywistnic swe subiektywne intencje, uzywaja technik, dokonuja oceny swoich czynow, przebieg ich dzialalnosci jest ograniczony

wspolczynnik humanistyczny

przedmioty teoretycznej refleksji sa przedmiotami komus danymi w doswiadcze niu pub czyimis swiadomymi czynnosciami, poznajemy je tylko w odniesieniu do znanego lub hipotetycznie skonstruowanego kompleksu doswiadczen

podzia socjologii na cztery dzialy wg znanieckiego

teoria czynnosci spolecznych, teoria stosunkow spolecznych, teoria osobnikow, teoria grup spolecznych

podzial grup wg znanieckiego

pierwotne, genetyczne, terytorialne, religijne, jednorodne, kulturowe

typy spoleczenstw znaniecki

przedpismienne spoleczenstwo plemienne, spoleczenstwo polityczne, spoleczenstwo koscielne, spoleczenstwo o kulturze narodowej

socjologia jako nauka nomotetyczna

analityczna nauka o kulturze zorientowana na wykrywanie aksjonormatywnego ladu zjawisk spolecznych

indukcja analityczna

gromadzenie wiedzy poprzez wypowadzenie praw z glebokiej analizy eksperymentalnej wyodrebnionych przypadkow

zrodla materialu socjologicznego

osobiste doswiadczenie socjologa, obserwacja prowadzona przez socjologa, osobiste doswiadczenie innych ludzi, obserwacje prowadzone przez innych ludzi, uogolnienia w celach naukowych