HMEZOUG 3

Nowa ekonomia klasyczna

Teoria realnego cyklu koniunkturalnego

Cassel (1918 1931)

szoki instytucjonalne

Teoria Kydlanda i Prescotta

może być z powodzeniem zaliczona do teorii schumpeterowskiej.

nieregularnie

źródło (pierwotnie) tkwi w otoczeniu gospodarki szok instytucjonalny (zmiana systemu gospodarczego) lub szok technologiczny (nowe technologie, nowe produkty, innowacje).

Przebieg wzrostu jest nierównomierny

schumpeterowski (co do charakteru), keynesowski (co do mechanizmu nierównowagowy).

Gdy nie ma czynników zakłócających

wzrost produktu jest równomierny (działa prawo rynków Saya)

Podejście to integruje

funkcjonowanie gospodarki przy braku szoków (ekonomia neoklasyczna) i przy szokach popytowych (keynesizm) i podażowych (ekonomia schumpeterowska ).

Mankiw, Romer, Weil 1992

kapitał ludzki

Solow, stan stacjonarny

ścieżka zrównoważonego wzrostu.

Harrod, Domar

ograniczenia po stronie popytu inwestycyjnego i czynników pozainwestycyjnych

Ricardo i Solow

zakładają pełne zatrudnienie czynników produkcji

Friedman (1957)

teoria dochodu permanentnego (w aspekcie kapitału ludzkiego)

Friedman, Teoria Pieniądza

akceptuje w przeciwieństwie do Fishera i Pigou argument Keynesa, że pieniądz jest formą aktywów (tzn. występuje chęć posiadania go dla dochodu, który przynosi)

Friedman

prędkość obiegu jednostki pieniądza nie jest stała w czasie współczynnik w równaniu Cambridge należy zastąpić czymś, co jest mniej stabilne, wymienność między popytem transakcyjnym a spekulacyjnym w warunkach stabilnie funkcjonującej gospodarki jest mała

Friedman zastępuje

produkt bieżący dochodem permamentnym

Friedman

niestabilność gospodarki rynkowej wynika z aktywności rządu

reguła polityki pieniężnej Friedmana (1968)

dostosowywanie tempa wzrostu ilości pieniądza do tempa wzrostu produktu w długim okresie

majątek permanentny zależy od

wyposażenia początkowego (rodziny, pochodzenia) oraz zdolności jego powiększania (wiedza i zdolności do pracy kapitał ludzki)

efekt popytowy inwestycji

przyrost popytu na dobra zależy od przyrostu inwestycji i mnożnika inwestycyjnego; efekt ten jest dodatni lub ujemny, ponieważ zmiana popytu inwestycyjnego może być dodatnia lub ujemna, w zależności od fazy cyklu koniunkturalnego.

efekt podażowy inwestycji

inwestycje dają nowy kapitał, który tworzy produkt poziom inwestycji i ich produktywność (b) tworzą przyrost podaży produktu); efekt ten jest zawsze dodatni.

Harrod, Domar

równowaga jest stanem incydentalnym co do zasady gospodarka znajduje się w nierównowadze, Nierównowaga może mieć dwojaki charakter inflacyjny lub deflacyjny

Funkcja produkcji, która uwzględnia stałą relację nakładów czynników produkcji to

funkcja Walrasa Leontiefa Harrod i Domar pochwalali oszczędności.

Model Samuelsona Hicksa (mnożnika akceleratora) zdaniem Hicksa wzrost produktu uruchamiają inwestycje autonomiczne

inwestycje przedsiębiorców indukowane przez napływające do gospodarki nowe technologie oraz autonomiczne zmiany konsumpcji i popytu,

mechanizm akceleratora

wzrost inwestycji potem mnożnik potem wzrost popytu konsumpcyjnego potem akcelerator wzrost inwestycji indukowanych

Domar (1946)

podażowy i popytowy efekt inwestycji

stagnacja sekularna Hansen

Cechą charakterystyczną sekularnej stagnacji jest pogłębianie się różnicy między faktycznym produktem realnym a produktem potencjalnym (Higgins, 1950).

Przyczyny stagnacji sekularnej według Hansena

spadek stopy przyrostu liczby ludności, ograniczenie możliwości ekspansji geograficznej i izolacjonizm, zmniejszenie rozmiarów akumulacji kapitału w związku ze zmianą typu postępu technicznego spadek stopy przyrostu liczby ludności

spadek stopy przyrostu liczby ludności

ograniczenie inwestycji o charakterze socjalnym (szkół, szpitali, mieszkań) przez rząd, rentierski styl życia – zwiększenie oszczędności na przyszłość, starzejące się społeczeństwo – mniejsza mobilność i przedsiębiorczość

Od lat 20. XIX w. rozpoczyna się stopniowy koniec ery kapitałochłonnych wynalazków

(koleje, przemysł samochodowy, elektryczny) – obniża się współczynnik kapitałochłonności. Do 1918 r. produkcja środków spożycia wzrastała wolniej, niż produkcja środków produkcji, jednak począwszy od lat 20. tendencja ulega odwróceniu.

jak przełamać stagnację skularną

inwestycje publiczne nieukierunkowane na zysk, które będą stanowiły uzupełnienie motywowanych zyskiem niskich inwestycji sektora prywatnego, polityka podatkowa (progresywne opodatkowanie dochodów, ulgi inwestycyjne)

Hansen pomija podobnie, jak Ricardo

kluczową rolę postępu technicznego w przełamywaniu barier wzrostu – lepszym wykorzystaniu zasobów, tworzeniu nowych rynków i wzroście zagregowanego popytu.

Dlaczego nie wzrastał popyt inwestycyjny? Summers

obniżające się koszty technologii informacyjnych (obfitość dóbr kapitałowych i ich relatywne w czasie potanienie) ograniczenie zapotrzebowania na kapitał wskutek starzenia demograficznego (niski wzrost podaży siły roboczej)

Dlaczego w ostatnich dekadach wzrastały oszczędności?

demografia i nierówności

spadek realnych stóp procentowych i spowolnienie tempa wzrostu

Łącznikiem dwóch tendencji jest zmienność naturalnej stopy procentowej, która zależy od czynników popytowych (decyzji gospodarstw domowych dot. podziału dochodów, decyzji przedsiębiorstw o rozmiarach inwestycji oraz decyzji rządu o poziomie wydatków)

przyczyny popytowe

za stagnację odpowiada ujemna luka produktowa (między produktem bieżącym a produktem potencjalnym) wynikająca z niedostatecznego popytu (zbyt niski produkt bieżący)

przyczyny podażowe, za stagnację odpowiada długookresowa tendencja słabnięcia czynników wzrostu produktu potencjalnego – cztery typy strukturalnego „wiatru w oczy”

aspekt podażowy zmian demograficznych – zmniejszenie ludności aktywnej zawodowo zmniejszenie poziomu kapitału ludzkiego – nierówności dochodowe regres w zakresie edukacji wysokie koszty obsługi długu publicznego

jeśli przyczyny mają charakter popytowy, stymulowanie wzrostu bieżącego PKB

impuls pieniężny, impuls fiskalny). działania długofalowe to reformy podatkowe odciążające biedniejszych względem bogatszych, podwyższanie płacy minimalnej, imigranci

Jeśli przyczyny mają charakter podażowy, stymulowanie tempa wzrostu produktu potencjalnego

postęp techniczny reformy strukturalne (wzrost konkurencji na rynkach produktu, stymulowanie inwestycji w kapitał ludzki, reformy rynków finansowych ułatwiające alokację oszczędności, podwyższenie wieku emerytalnego, zwiększenie dzietności.

Naturalna (realna) stopa procentowa

jest stopą wzrostu zmiennych realnych w gospodarce (dochodu, majątku, produktu). Jej punktem odniesienia są inwestycje.

Wicksell, Producenci wytwarzają dobra według naturalnej stopy procentowej, sprzedają je na rynku czasowym po naturalnej stopie procentowej, uzależnionej od wielkości popytu na dobra

Ta z kolei zależy od realnej siły nabywczej dochodów, czyli – w pośredni sposób – od masy pieniądza krążącego w gospodarce. Rynkowa stopa procentowa zależy zaś od czynników pieniężnych.

Wicksell, Gdy stopa rynkowa jest niższa od naturalnej, występuje duże zapotrzebowanie na kredyt, który jest przeznaczany na inwestycje (gospodarka doświadcza wzrostu)

Wzrost popytu inwestycyjnego powoduje wzrost rynkowej stopy procentowej, następnie spadek inwestycji i spadek tempa wzrostu.

Teoria Pieniądza wg Keynesa

Popyt na pieniądz składa się z popytu transakcyjnego, przezornościowego, spekulacyjnego, który zależy od oszczędności, wzrost dochodów powoduje wzrost oszczędności, wzrost oszczędności na rynku pożyczkowym obniża stopę procentową

Mechanizm pośredni oddziaływania pieniądza na sferę realną Thornton, efekt Keynesa, W krótkim okresie może występować wymienność między konsumpcją a oszczędnościami

a więc tym samym między popytem transakcyjnym a spekulacyjnym, Skutkuje to powstaniem zaburzeń pomiędzy wydatkami konsumpcyjnymi a nakładami inwestycyjnymi, które przekładają się na wahania całkowitej produkcji.

Keynes

dla złej koniunktury właściwe jest podejście klasyczno-neoklasyczne (ricardiańsko-marshallowskie)

Hicks

dla każdej koniunktury właściwy jest opis w postaci podejścia wicksellowsko-hicksowskiego

Model Hicksa

Integruje sferę pieniężną i sferę realną

Model Hicksa, Kluczowa jest analiza równowagi jednocześnie występującej na rynku dóbr (kapitału) i rynku pieniądza

Założenie istnienia równowagi – niezależnie od tego, czy ma ona miejsce przy pełnym czy przy niepełnym wykorzystaniu zdolności wytwórczych.

Przyjmuje ceny i płace lepkie (jak u Keynesa)

odrzuca zatem wariant doskonale giętkich (elastycznych) cen i płac (ekonomia neoklasyczna).

Wariant I – ujęcie ricardiańsko-marshallowskie

Jeśli wyjściowo 𝐼=𝑆, to wzrost stopy procentowej powoduje wzrost oszczędności i spadek inwestycji; oszczędności przewyższają inwestycje, spada produkcja, maleją oszczędności, równowaga zostaje przywrócona.

Wariant II – ujęcie keynesowskie

Jeśli wyjściowo 𝐼=𝑆, to wzrost stopy procentowej powoduje spadek inwestycji; oszczędności przewyższają inwestycje, spada produkcja, maleją oszczędności, równowaga zostaje przywrócona.

Wariant II – ujęcie keynesowskie Jeśli wyjściowo 𝐿=𝑀, to wzrost stopy procentowej powoduje

spadek popytu spekulacyjnego; podaż pieniądza przewyższa całkowity popyt na pieniądz, wzrasta produkcja, wzrasta transakcyjny popyt na pieniądz równowaga zostaje przywrócona

Wariant III – ujęcie wicksellowsko-hicksowskiel

W ujęciu tym krzywe IS i LL mają bardzo małe nachylenie, co wynika z wysokiej elastyczności popytu inwestycyjnego (jak w ekonomii neoklasycznej) i popytu na pieniądz (jak w ekonomii keynesowskiej) na zmiany stopy procentowej.