hiy

praska wiosna potoczna nazwa na Demokratyczne reformy w Czechosłowacji, zakończone interwencją

ZSRR, Polski, Węgier, NRD i Bułgarii w sierpniu 1968 Obywatele domagali się zmniejszenia zależności od ZSRR, złagodzenia cenzury, otwarcia granic i rozliczenia zbrodni stalinowskich. Po interwencji nastąpiła normalizacja powrót do rządów komunistyczny

Aleksander Dubček Szef partii komunistycznej w Czechosłowacji od stycznia 1968 r., twarz Praskiej Wiosny. Dążył do częściowego uniezależnienia kraju od ZSRR i demokratyzacji systemu

jego reformy określano jako „socjalizm z ludzką twarzą”. Był krytykowany przez Leonida Breżniewa. Po interwencji wojsk Układu Warszawskieg został wywieziony do Moskwy i zmuszony do podpisania porozumienia o pozostaniu wojsk sowieckich w Czechosłowacji.

Operacja Dunaj (20/21 sierpnia Interwencja 250 tys żołnierzy Układu Warszawskiego

w celu stłumienia Praskiej Wiosny. Społeczeństwo protestowało (zdarzało się nawet podpalanie czołgów), ale bezskutecznie. Po miesiącu władzę przejął Gustaw Husak. Zginęło ok. 100 Czechów i 20 żołnierzy Układu Warszawskie

Samospalenie Ryszarda Siwca (wrzesieńPolski urzędnik i były żołnierz AK podpalił się na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie

w proteście przeciwko interwencji. Władze wyciszyły sprawę, choć było 100 tys. świadków. W testamencie napisał: „Usłyszcie mój krzyk” (film o tym wydarzeniu, 1991). W Pradze stoi jego pomnik. Podobny protest wykonał czeski student Jan Palach.

Doktryna Breżniewa

Zasada, według której ZSRR miał prawo interweniować zbrojnie w krajach bloku wschodniego, które odchodziły od komunizmu. Breżniew nazywał to „bratnią pomocą”. Podobna interwencja miała miejsce na Węgrzech w 1956 r

Apartheid (1948–1994, RPA)

Polityka segregacji rasowej – czarnoskórzy byli dyskryminowani przez białych (Afrykanerów). Nie mogli pełnić funkcji publicznych, zawierać małżeństw mieszanych ani korzystać z miejsc publicznych na równi z białymi.

Albert Luthuli

Pierwszy Afrykanin, który otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla (1960) za walkę o prawa czarnoskórych w RPA. Był działaczem Afrykańskiego Kongresu Narodowego. Nelson Mandela (prezydent RPA od 1994 r.) także otrzymał Pokojową Nagrodę Nobla.

Afrykanerzy (Burowie)

Potomkowie holenderskich osadników w RPA, twórcy apartheidu. Po odkryciu złota i diamentów walczyli z Brytyjczykami w wojnach burskich (1899–1902), które przegrali.

Transwal i Orania

Nieistniejące republiki Afrykanerów z XIX w., podbite przez Brytyjczyków w 1902 r.