HISTORIA

SKUTKI WOJNY w liczbach

50 mln ofiar hiszpanku; 10 mln poległych 22 mln rannych; 4.5 mln wdów, 8 mln sierot

skutki wojny

traumy wojenne; zadłużenia państw szczególnie na terenach walk; sukcesy ruchu kobiet na rzecz równouprawnienia

kryzys gospodarczy

przestawienie przemysłu z produkcji wojennej na pokojową, odbudowa obszarów zdewastowanych; renty dla wdów i inwalidów, ZDEMILIYARYZOWABI ZOŁNIERZE

hiperinflacja

wywołana dodrukiem pieniędzy (Niemcy, Austria)

gospodarcze skutki wojny

z liberalizmu ekonomicznego na etatyzm gospodarczy, działania chroniące krajowe rynki poprzez nakładanie ceł zaporowych

etatyzm gospodarczy

ingerencja Państwa w gospodarkę

1922

WB przyznała niepodległość Egiptowi (ale kontrolowała kanał sueski)

1932

niepodległość Iraku

1943

niepodległość Libanu

1919

masakra pokojowej demonstracji w Amritsar; przywódcą ruchu oporu stał się Mahadma Ghandi

stolica światowej finansiery

Nowy Jork, od 1915

nastroje w USA

spadek tempa rozwoju przez kryzys w Europie, wzrost konspumcji, nadprodukcja

sposób radzenia z nadprodukcją

1) tworzenie spółek córek 2) owe miały zasilić macierzyste przedsiębiorstwa 3) inwestorzy chętnie nabywali akcje 4) wywindowanie cen akcji do niebotycznych wartości

przyczyny wielkiego kryzysu

przeszacowanie cen akcji, udzielanie kredytom dłużnikom nie mających możliwości spłacenie, spirala ktedytowa

24.10.1929

czarny czwartek

spadek akcji nowojorskich (1929 - 1932)

z 87 do 15.6 mld dolarów

skutki czarnego czwartku

zmniejszenie rynku wew., odbieranie ziemi farmerom za długi, wycofanie oszczędności w bankach, 15 mln bezrobotnych,

wielki kryzys w Europie

przejście na wymiane barterową, USA zażadąlo spłaty pożyczek, podniesienie ceł --> ograniczenie wymiany handlowej

deflacja

zmniejszenie się przeciętnego poziomu cen

Doktryna H. Hoovera

liberalizmu gospodarczego- gospodarka powinna sama się regulować, ogromne koszty społeczne

interwencjonizm państwowy

oddziaływanie władz na gospodarkę za pomocą mechanizmów ekonomicznych np. podatków

etatyzm gospodarczy

zakładanie przez państwo udziałów w prywatnych firmach, wpływanie na życie gospodarcze za pośrednictwem administracji państwowej

1933

prezydentem został Roosevelt; nowy ład; roboty publiczne

nowy ład

państwo płaciło farmerom za nie osadzanie części pół--> dewaluacja pieniądza

krytyka nowego ładu

zakłócał naturalne procesy samoczynnego regulowania się gospodarki wolnorynkowej

1937

recesja, czyli zahamowanie tempa wzrostu gospodarczego

skutki kryzysu gospodarczego

utrata wiary w wolny rynek; duża podatność na agitację; odejście państw od standardu złota

interencja gospodarcza państwa

od 1929/30 roku szkolnego w Oslo zaczęta podawać w szkołach śniadania na koszt gminy

XI 1918 r.

obalenie monarchi oraz ogłoszenie Niemcy Republiką

socjaliści

za przekazaniem władzy rządowi

komuniści

dyktatura proletariatu

powstanie spartakusa

powstanie zbrojne komunistów I 1919 r. w Berlinie

Republiką Weimarska

władza wykonawcza: prezydent (kadencja na 7 lat) oraz kanclerz wybierany przez parlament

władza ustawodawczą Republiką weimarskiej

Rada Rzeszy - przedstawiciele krajów związkowych oraz parlament

1920 r.

pucz Kappa (przeciwnicy republiki weimarskiej)

1922 - 23

hiperinflacja w Niemczech (obarczano sicjaldemokratów)

stabilizacja gospodarki

wycofanie wojsk francuskich i belgijskich z zagłębia Rury; reforma walutowa

1924

przyjęcie plany amerykańskiego bankiera Charlesa Dawisa - uzyskanie pożyczki stabilizacyjnej

1922

układ w Rapallo - Niemcy i USA zrzekły się wzajemnych rozczeń

układ w Locarno

Niemcy częściowo uznały traktat wersalski - nietykalność Francji i Niemcom

komunizm wojenny Lenina

zakaz handlu prywatnego; przymusowe przekazywanie zboża przez chłopów; przymusem pracy

1921 r.

powstanie kronsztadzkie; marynarze i robotnicy

1921!!!

NEP: istnienie przedsiębiorstw prywatnych, wolny handelgrupa przedsiębiorców nepmanóe