historia daty i zagadnienia

1138-1320

rozbicie delnicowe w Polsce

1138

umiera sobie Boleslaw III Krzywousty

1146

Wygananie Władysława II z Polski

1157

wyprawa Fryderyka I Bararossy na przeciw polskim książęta, dotarcie przez niego aż do poznania, tam cesarz zawarcie porozumie ie z Bolesławem Kędzierzawym

1180

wiec w Łeczycy Kazimierz Sprawiedliwy Sprawiedziwego

1195

bitwa nad Mozgawą

1211

założenie Złotoryi - pierwsza lokalizacja miasta na ziemiach polskich

1227

zjazd w Gąsawie

1228

przybycie Krzyżaków do ziemi Chełmińskiej

1241

bitwa pod Legnicą, najazd Mongolów

1257

lokacja Krakowa

1285

synod w Łęczycy

1295

koronacja Przemyslawa II w Gnieźnie

1296

Zabójstwo Przemysława drugiego w Rogoźnie

1300

koronacja Wacława II

1300-1305

panowanie Wacława

1304

powrót Wladzysalawa Łokietka do Polski

1306-1333r.

panowanie Władysława Łokietka

1306

zajęcie Krakowa przez Władysława Łokietka

1309

zajęcie Pomorza Gdańskiego przez Krzyżaków

1312

bunt wójta Alberta w Krakowie

1320

koronacja Władysława Łokietka

1331

bitwa pod Powcami

1333-1370

panowanie Kazimerza Wielkiego

1333

koronacja Kazkierza Wielkiego, Władysław Łokietka umiera

1335

Zjazd w Wyszehradzie

1340-1366

podbój Rusi Helickiej przez Kazimierza Wielkiego

1348

pokój w Namysłowie

1364

założenie Akdemi Krakowskiej

1370

śmierć Kazimierza Wielkiego

zasada senioratu

władza w Polsce sprawowana przez najstarszego przedstawiciel rodu piastów 1138

książe seniora, juniorzy

stary który dowodzi dużą ilością, młodzi którzy dowodzą małą ilością ziem

Władysław Wygnaniec☆

otrzymał Ziemię Ślaskie, Najstarszy syn Bolesława Kezyoustnego

Bolesław Kędzieżawy

otrzymał Mazowsze,

Walki o Władze na ziemiach przez synów Bolslawa

po śmierci Salomei w 1144 roku doszło do konfliktu o ziemię łęczycką, juniorzy nie zgadzali się na jej przyłączenie do dzielnicy w senioralnej. Władysława poprosił o pomoc

jaką dzielnice otrzymali synowie księcia, pelnotletni

Władysława - Śląsk, Mieszko - Wielkoplska, Bolesław - Mazowsze, Henryk(nie pelnoletni) wyznaczono ziemię sandomierską

sposób uprawy roli, trojpolowka

podzielenie ziemi na trzy części, na pierwszym siano zboże ozime (wysiewane jesienią) na drugiem zboże jare (wysiewane wiosną) a trzecie służyło jako pastwisko i się regenerowało, po roku nastepywala rotacja.

wolni goście

była to ludność chłopska która wędrowała po kraju w poszukiwaniu lepszych miesjc do życia

immunitet

przywilej nadawny przez monarche właścicielowi ziemskiemu, dobra objetene immunitetem były zwolnione np. z podatków

dokument lokacyjne

określał wielkość działek ziemi, układ przestrzenny, a także prawa i obowiązki mieszkańców lokowanego ośrodka

społeczeństwo stanowe

cechuje się podziałem na szlachtę, duchowieństwo, mieszcząów oraz chłopów

Kazimierz Wielki

ostatni władca z dynstii piastów, zawiera pokój z krzyżakami i Czechami, wprowadza reformę monetarną (jednolita waluta - srebny grosz)

1226

wprowadzenia do Polski Krzyżaków przez Konrada Mazowieckiego

skutki rozbicia dzielnicowego

1. zmniejszenie znaczenia ziem polskich na arenie międzynarodowej 2. walki wewnątrz piastowskieutrata części ziem 3. sprowadzenie Zakonu Krzyżackiego i wzrost jego potęgi 4. najazd Mongołów 5. trudności z handlem 6. rozwój gospodarczy kraju

przyczyny sprowadzenie Krzyżaków

1. najazdy pogańskich Prusów na Mazowsz 2. dążenie Piastów do chrystianizacji Prusów

skutki sprowadzenie Krzyżaków

1. podbicie Prusów przez Krzyżaków 2. powstanie niezależnego, silnego państwa Zakonu Krzyżackiego

dzielnica senioralna

część Polski, która zgodnie z testamentem Bolesława Krzywoustego miała być rządzona przez najstarszego z żyjących Piastów, czyli seniora.

Salomea

wdowa po Bolesławie Krzywoustym, w testamencie mąż zapisał jej kilka grodów w Ziemi łęczyckiej

Czynniki sprzyjające zjednoczeniu sie ziem polskich

1. zagrożenie zewnętrzne 2. czynnik gospodarczy 3. prowadzenie handlu 4. czynnik religijny – kościół katolicki 5. panowanie w poszczególnych dzielnicach przedstawicieli jednej dynastii 6. wspólny język, kultura i poczucie jedności narodowej

Przemysław II

książę wielkopolski z dynastii Piastów jako pierwszy po okresie rozbicia dzielnicowego koronował się na króla w 1295 r., zginął już w następnym roku w Rogoźnie zamordowany przez Brandenburczyków

Wacław II

książę czeski koronowany w 1300 r., w Gnieźnie na króla Polski

Władysław Łokietek

Król Polski z dynastii piastów, zjednoczył państwo po okresie rozbicia dzielnicowego, stracił Pomorze Gdańskie przez Zakonu Krzyżacki, stłumił bunt mieszczaństwa krakowskiego pod wodzą wójta Alberta, wygrał z Zakonem Krzyżackim bitwę pod Płowcami

1343

zawarcie pokoju z krzyżakami w Kaliszu, odzyskanie Kujaw i ziemię dobrzyńską- Kazimierz Wielki

Osiągnięcia Kazimierza Wielkiego w polityce zagranicznej

1. zrzeczenie się pretensji do korony Polski przez króla Czech w zamian za dużą sumę pieniędzy 2. zawarcie pokoju z Krzyżakami w Kaliszu w 1343 r. dzięki czemu odzyskał Kujawy i ziemię dobrzyńską 3. odzyskał Mazowsze 4. zawarł sojusz z Węgrami

osiągnięcie Kazimierza Wielkiego w polityce wewnętrznej

1. założenie Uniwersytetu w Krakowie 1364 r. 2. wybudował liczne nowe zamki, otoczył murami wiele miast 3. powstawanie nowych miast i wsi 4. ujednolicił prawo 5. rozwój handlu 6. mimo, że nie miał syna uregulował kwestię następstwa tronu

Z Kazimierzem Wielkim związane jest powiedzenie

zastał Polskę drewnainą, a zostawił murowaną

przyczyny założenia Akademii Krakowskiej

1. drogie studia za granicą 2. potrzeba wyedukowania urzędników

skutki założenia Akademii Krakowskiej

1. usprawnienie funkcjonowania państwa polskiego 2. rozwój polskiej nauki

interdykt

kara nałożona przez Kościół na dany teren lub osobę, polega na zakazie odprawiania obrzędów religijnych na danym terenie

1173

śmierć Bolesława Kędzierzawego

1177

wszczęcie buntu możnych przeciw mieszku Starym

partykularym

dbanie o własne interesty książąt dzielnicowych

1194

śmierć Kaźmierza sprawiedliwego

1202

śmierć mieszka starego

Wawel

był ośrodkiem ważnym dla polityki i religii, mieściła się tam rezydencja wladzcow oraz dwór biskupi

Świętopelek

wykorzystał osłabienie władzy senuiralnej i usamodzielnił się, w wyniku zammachu, który zorganizował Leszek Biały zg8nął

Henryk pobozny

w czasie najazdu mongolskiego w 1241 stanol na czele koalicji wojsk wielku księstw Polskich, polegal w bitwie pod Legnicą

Henryk Brotady

Z jego inicjatywy wzniesiono wspaniałe, murowane rezydencje, między innymi zamki w Legnicy, Wrocławiu, Krośnie nad Odrą. I właśnie na zamku w Krośnie w roku 1238 Henryk Brodaty zakończył swe życie

prawo niemieckie

występował zasadźca (organizator osady) stanowiący pewne ogniwo pośrednie. Poza tym, aby założyć osadę (wiejską lub miejską) trzeba było uzyskać od księcia zezwolenie lokacyjne

skutki urzędowania prawa niemieckiego

1. rozwój gospodarki towarowo-pienieżnej 2. rozwój społeczeństwa stanowego 3. przemiana państwa politycznego z monarchii patrymonialnej w stanową

mapka

hihi

wolnizny

przywilej pozwalający chlopą na użytkowanie ziemi pańskiej bez ponoszenia za to stosownych opłat

dziesięcina

Obowiązkowe świadczenie pieniężne lub rzeczowe w postaci dziesiątej części swojego dochodu na rzecz Kościoła, przeznaczone głównie na rzecz utrzymania duchowieństwa.

Co musieli zrobić osadnicy żeby opuścić wioskę?

musieli przepracować okres równy otrzymanej wcześniej wolniznie, odrobili konieczną robociznę i przekazali daninę za dany rok

zasadźca

osoba osadzająca miasto lub wieś na prawie niemieckim w imieniu władcy lub innego pana dominialnego

wójt

w mieście wójt przewodniczył ławie sądowej; był uposażony dziedzicznym wójtostwem i zobowiązany do konnej służby wojskowej na rzecz pana zwierzchniego

pierwszy przywilej dla Kościoła

1180 na wiecu w Łęczycy, Kazimierz sprawiedliwym - dokument znosił nadużycie w egzekwowaniu posług prawa książęcego w dobrach kościelnych oraz przejmowanie przez władców mienia ruchomego po zmarłych biskupach

prawo magdeburskie

miasta miały prostokątny rynek, w którego centrum czesto sytuwany byk ratusz, ulcie przcinają się pod kątem prostym i tworzą regularną siatkę

prawo lubeckie

funckje rynku w tego typu miastach spełniała długa, szeroka i główna ulica.

1210

zjazd księży dzielnicowych, ustalono szeroki immunitet dla dóbr kościoła, uwalniających żyjących na ich obszarach poddanych od ciężarów prawa i sądownictwa książęcego

marchia brandeburska

strona 453

Mendog

w 1251 przyjął zgodę na chrześcijaństwo Litwy, aby uzyskać zgodę na koronacja

zakon Krzyżaków

strona 456

jakie były zasady dziedziczenia tronu monarchii wczesnopiastowskiej

władza mógł podzielić kraj jak chciał, mógł oddać go najstarszemu synu oraz najmłodszemu, przeważnie oddawał temu którego faworyzował

przyczyną podziału państwa polskiego w 1138

umiera Bolesław Krzywoustny, dzieli swoją ziemię na wszystkich swoich synów. przes co rozpoczynają się zamieszki pomiędzy księżami

na czym polegała zasada senioratu ustanowiona przez Bolesława Krzywoustnego

zgodnie z tą zasadą Władze sprawuje każdorazowo najstarszy syn z rodu piastów

opisz przebieg walki pomiędzy Władysławem wygnańcem a jego braćmi

po śmierci Saloemi w 1144 doszło do konfliktu o przyłączenie zmieni lęczyckiej do dzielnicy senioralnej (wlady), Władysław najechał przyrodnich braci z Rusią, w obronje młodszych braci staną Piotr Wlostowic, zakończenie wygnanie Władysława

przedstaw okicznosci upadku senioratu

1173 kazmierz kędzierzawy umiera, zgodnie z zasadą senioratu mieszko stary obejmuje rządy, jednak rzadi źle. w 1177 odbywa się bunt szlachty, przez co zostaję pozbawiony tronu, a jego miejsce zajmuje kaziemirz sprawiedliwy, łamiąc prawo senioratu

Wymień przyczyny ożywienia gospodarczego na ziemiach polskich w okresie rozbicia dzielnicowego

upowszechnienie na ziemiach polskich zostało trójpolówki oraz nowych żelaznych narzędzi rolniczych

Przedstaw proces lokowania wsi na prawie niemieckim

dziedziczył to otrzymał on 2-6 łanów przydziału ziemi wolnych od czynszu i otrzymywal 1/6 czynszu wpłaconych przez kmieci właścicielowi wsi oraz 1/3 opłat sądowych

Opisz wpływ przemian zachodzących w rolnictwie na powstawanie miast

coraz więcej ludzi zaczęło się zajmować rolnictwem gdyż przynosiła korzyści posiadali się w miejscach gdzie była dostępna praca i tak właśnie tworzyły się miasta

stany

grupa społeczna posiadająca własny prawo i własny sądy odmienne od pozostałych

Przedstaw proces budowy państwa krzyżackiego nad Bałtykiem

1226Konrad Mazowiecki oddaje ziemię chełm jako lenno, sfałszowali dokumenty Krzyżacy - uzyskali od cesarza i papieża potwierdzenia nadania im ziemi chełm oraz wszystkich terenów zdobytych na poganach do1283 udało im się pokonać Prusów i podbić terenyWisly

Przedstaw przyczyny sukcesów Krzyżaków w walkach z Prusami

1 dobra organizacja Krzyżaków 2 wsparcie kościoła dla walki z Prusami 3 lepsze uzbrojenie Krzyżaków niż Prusów

Wyjaśnij z czego wynikały tendencje zjednoczeniowe w okresie rozbicia dzielnicowego

zewnętrzne oslabienie państwa zagrożenie ze strony feudalnych państw niemieckich i utrata na ich rzecz część terytorium oraz najazdy niszczycielskie Mongołów

Przedstaw w jakich okolicznościach doszło do objęcia władzy przez Władysława Łokietka

w 1300 roku zostało wygnany z Polski jednak na przełomie 1304-6 powrócił do kraju i przy pomocy wojsk węgierskich przejął władzę nad częścią Państwa Polskiego, w 1320 został koronowany na króla Polski

Opisz trudności z którym zmagało się odrodzone Królestwo Polskie

1. odbudowa zniszczonych miast 2. ujednolicić i rozbudować środki transportu 3. rozwinąć gospodarkę 4. rozwinąć system monetarny utworzyć 5. polskie szkolnictwo

Opisz panowanie Władysława Łokietka

władca z dynastii Piastów na przełomie 1320 1333 roku, połączył polskie ziemie jego koronacja w 1320 roku uważana jest za koniec rozbicia dzielnicowego o Łokietku mówiono mały wzrostem ale wielki duchem

pozytywne i negatywne aspekty panowania Kazimierza Wielkiego

pozytywne brak wojen i polepszenie życia ludzi wybudowanie wiosek i wzmocnienie ich negatywne wielkie zadłużenia u innych państw