historia 😭💀💀

łamanie celibatu

nikolaizm

koronacja karola wielkiego wprowadzila podzial rol

papiez otrzymuje klucze do nieba (władza duchowa), cesarz miecz (władza doczesna)

symonia

sprzedaż stanowisk kościelnych

nepotyzm

wspieranie własnej rodziny

2 uniwersalizmy

papalizm (władza w rękach papieża), cezaropapizm (władza w rękach cesarza)

schizma

1054, rozłam kościoła na prawosławny i rzymskokatolicki

reformy mikołaja II

wybór papieża na zamkniętym konklawe, wprowadzil celibat i zakaz inwestytury od świeckich, efekt-spór o uniwersalizm

reforma gregoriańska

1075, papiez grzegorz, dictatus papae, zasady kościoła

spor o inwestyture

grzegorz VII vs henryk IV, detronizacja papieza, klatwa na henryka, usuniecie klatwy bo henryk "pielgrzymke" sb robi, henryk wybiera antypapieża

ekskomunika

klątwa która mogl rzucic papiez aby wykluczyc wladce od kosciola

1077

"pielgrzymka" henryka do canossy, gdzie papiez cofa klatwe

spor o inwestyture rozwiazanie

konkordat wormacki 1122, zawarto kompromis, papiez kalikstem II, henryk V

wyprawy tureckie

bizancjum czy cos, zajmują ziemię święta, przeludnienie glod itp

rekonkwista

aleksander II wymyslil krucjaty przeciwko arabom, "swieta wojna" z islamem

1059 synod w clermont

papiez urban II zwolal krucjate, obiecywal zbawienie, wolnosc dla chlopow

"krucjata ludowa" 1096

slabo zaopatrzona, nieprzygotowana, pogramialy zydow i prawoslawnych, rozbici przez turkow

I krucjata 1096

zdobycie jerozolimy, krolestwo jerozolimskie z wladca godfrydem z bouillion

II krucjata 1147-49

niemiecko-francuska, organizowal bernard z clairvaux, rozbita przez turkow

III krucjata

po zajeciu jerozolimy przez turkow, udzial- krol anglii, francji, cesarz barbarossa (utonal), zdobycie cypru i uratowanie jerozolimy, saladyn gwarant dostep do grobu swietego

IV krucjata 1202-04

organizacja-wenedcja, krzyzowcy ograbili konstantynopol i utworzyli cesarstwo lacinskie

krucjata dziecieca 1212

wyprawa dzieci ktore przez czystosc serca mialy oswobodzic jerozolime, 20 k dzieci na 7 statkach, czesc umarlo reszta w niewoli

krucjaty V, VI, VII

na egipt, zadna nieudana, turcy zajmuja coraz wiecej, ostatnia 1270

skutki krucjat

plusy- wzrost prestizu rycerstwa, powstanie zakonow, minusy- nietrwalosc zdobyczy, okrucienstwo krzyzowcow

joannici

pierwszy duzy zakon, wiekszosc włochow, szpitalnicy sw. jana, cali na czarno, bialy krzyz na czerwonym tle

templariusze

wiekszosc francuzow, duzo bogactw, czerwony krzyz na bialym tle, chorogiewki

krzyżacy

tylko niemcy, chcieli miec wlasne panstwo, czarny krzyz na bialym tle, helmy duze

zjednoczyl mongolow i sporo walk np z chinami

czyngis-chan, jak morze po prawej to jego podboje mapa

mongolowie

timur duzo ziem, armia op, łuki, pirotechniczne sztuczki

jakie stany byly

rycerstwo, duchowieństwo i stan trzeci (mieszczanie, chłopi)

przywileje stanow

wielka karta swobód 1215 jan bez ziemi

pierwszy parlament

anglia, 1265, izba gmin i izba lordow, polska sejm walny, rosja sobor ziemski itp

typy wsi

okolnicowa (koło), owalnica (owal), ulicówka (prosta ulica), wielodróżnica (complicated)

samorząd wiejski

na czele stał sołtys, soltysi mieli przywileje, była tez ława wiejska

pozycje w mieszczaństwie

patrycjat (kupcy, bankierzy, rich), pospólstwo (drobni kupcy, rzemieślnicy), plebs (biedota)

autonomia w miastach

na czele miasta-wójt, na czele rady miejskiej-wójt, sądownictwo-ława miejska

organizacje rzemieślnicze

mistrz nauczal ucznia, jak uczen zdal egzamin to czeladnik-pomocnik mistrza, czeladnik robil majstersztyk na mistrza

gildia

organizacja kupiecka w celu obrony interesow

ruch eremicki

zakony pustelnicze, kameduli i kartuzi, odrodzili sie benedyktyni tez ale to nie pustelnicze lol

cystersi

propagowali ubóstwo, ascetyczne zycie, pomagali na polach, clairvaux

nestorianizm

herezja, jezus to 2 byty: ludzki i boski

monofizytyzm

chrystus to jedna natura, boska i ludzka, boska wchlonela ludzką

ikonoklazm, obrazoburstwo

przeciwstawianie sie kultowi obrazow i figur religijnych

najwieksze herezje

waldensi- uproszczony kult, ubóstwo; katarzy- odrzucenie nauki kosciola, wlasna doktryna sily dobra i zla

franciszkanie

jednen z 2 zakonow zebraczych, franciszek z asyzu, skrajne ubostwo, przeslanie moralne, brązowe sukienki

dominikanie

jeden z 2 zakonow zebraczych, sw dominik guzman, wyksztalcenie duze, calkowite ubostwo

uniwersalizm kultury (to co na polaku)

jezyk lacina, wspolne idealy, jednolite szkolnictwo, sztuka romanska i gotycka

idealy sredniowiecza

swiety-franciszek z asyzu, władca-boleslaw chrobry, rycerz-roland

szkolnictwo co za profile i uni

trivium (human), quadrivium (matfiz), uniwersytety- bakałarz, magister, doktor, cambridge, studia teologiczne albo prawnicze

malarstwo i rzezba romanskie

freska i wpasowanie do ramy, figury

architektura romanska

grube mury, male okna, okragle łuki, ksztalt brylowy

malarstwo i rzezba gotycka

ekspesja, wydluzone postacie i pieta- matka boska oplakujaca jezusa

architektura gotycka

wysokie wieze, duże okna z witrażami, ostre łuki, gargulce

trójpolówka

zboże jare (wiosenne) ➡️ zboże ozime (zimowe) ➡️ ugór (odpoczynek) 🔁