hist

hold pruski

1525 zlozony przez albrechta hohenzollerna siostrzeniec zygmunta starego przysiega lenna zygmunta starego i w ten sposob jest koniec istnainia panstwa zakonnego

zajazd wiedenski

podpisani traktat rozstrzygalący glowne sporne kwestjebpomiedzy obiema dynastiami

kaplica

kaplica zygmuntowska na wawleu w krakowie w stylu renesansowym krużganki zastepowaly klatke schodowa kopuly kolumny filar pozar byl w 1499

pitwa pod orszą

1514 dowodził hetman Konstanty Ostrogski

flota

zygmunt 2 august 1549 realizacja polityki bałtyckiej powołana komisja korska z flotą polską kaprowie czyli licencjonowani przez krola piraci i prywatni zeglarze

zygmunt stary

ostateczne zakonczenie sori z krzyzakami 1506-1548 krol polski wielki ksiaze litweski jego panowanie to poczatek zlotego wieku prowadzil umiejetna polityke w celu utrzymania sojuszu z habsubrgami

bona sforza

sprowadziła nieznane warzywa uporzadkownaie dobr krolewsiich popierala wplywy wloskie w kulturze polskiej

przylaczenie mazowsza do korony

1529

elekcja władcow

1 powolanie przez senatorow interreksa 2zawiazanie przez szlachte konfederacji wojewodzkich 3 zwolanie sejmu elekcyjnego 4 elekcja czyli glosowanie szlachty

andrzej frycz modrzewski

traktat o poprawie rzeczypospolitej ksiag 5

macin kromer

wydal po lacinie kronike ktora miala cudzoziemcom przyblizyc dzieje polski

maciej z miechowa

traktat o dwoch saramacjach kronika polska

wpiciech oczko

terminologia medyczna w j polskim

bartosz paprocki

badania genealogiczne i heroldyczne

mikolaj rej

slawil idal zycia ziemianskiego na wsi

liteartura sawizdrzalska

tworcy anonimowi poslugiwali sie bowiem szyderstwem no odslaniali najbardziej wstydliwe przywort wladcow

unia lubelska

1569

sej zwyczajny i nadzwyczajny

zwyczajny ibradowal ci dwa lata przez 6 tyg a sej nadzwyczajny razie potzreby np wybuchu wojny

izba poselska

element staropolskiego parlamentu który nosil naswe sejmu wolnegi i skladal sie z trzech stanow sejmujacych krola i izby poselskiej i senatu

nobilitacja

uszlachcenie w uznaniu wyjatkowych zaslug lub tez dzieki bogactwu

podzial szlachty

mahnateria szerokie wplywy dzieki majatku. szlachta srednia posiadali od jednej do kilkanastu wsi szlachta zagrodowa wlasciciele pojedynczych gospodarwstw na cidzien pracowlai jako chlopi i golota brak majatku

wojna kokosza

1537r. doszło do rokoszu zwatpienie zbrojne szlachty przeciw wladcy

mikolaj sienicki

ruch egzekucyjnynaczrlny przywodca 1562 1563

bracia polscy

gaust socym przywodca

kontrreformacja

uchwaly soboru trydenckiego biskupi zaczeli regularnie wizytacja w swoich diecezjach zakladanie seminarium duchowe w celu ksztalceniu ksiazy systematyczne gloszenie kazan

stanislaw hozjusz

sprowadził jezuitów w1564r mieli swoja uczeljie akademie wielinska

ziemia polska w XVI stany spoleczne

szkachta 6% duchowienstwo 0,5% mieszczanstwo 15% chlopstwo 78,5%

kupcy gdanscy

prawi o gosciach obcokrajowcy nie mogli nic kupic bez posrednuctwa gdanszczan

handel gdanski

najwiekszy polski u ujscia wisly baltyku gdansku zrodlo bogactwa postednictwo z hurtowym handlem zboza przywozonym z folwarku z glevi kraju

folwarki

due gospodarstwa rolne opierajace sie na lracy chlopow

zygmunt 2 august

w wielu 9 lat zostal krolem umocnil struktury panstwa doprowadzil do uji lubelskiej i pwistania rzeczy pospilitej obojga narodowtoleranfja religijna silna flota na baltyki

pierwsze bezkrolewie

1572 zmarl zygmunt augsy zlolywane konfederacje kapturowe zaklasali czarne kapyury by wyrazic zalobe po stracie krola

jakub uchanski

w zastepstwie za zmarlego krola wladze centralne czuli urzad interrexa przjeol dostojnik koscielny arcy biskup

elekcje pierwsza

1573

pierwsza wolna elekcja 5 kandydatow

glosowanie na eytypaowanych kandytwayow do tronu odbywalo sie w czasie sejmu elekcyjnego

sejm konwokacyjny

wstep do wlasciwej elekcji zwolany w 1573 przyjeto wowczas doniosly akt konfederacji warszawskiej zapewniajacej wolnosc religijna w kraju i chroniaca przed wybuchoem wojen teligijnych w kraju

5 kandydatow na krola

krol szerdzki jan 3waza. car rosyjski iwan iv grozny. ksiaze prusii albrecht 2 hohenzollern syn cesarza ernest habsburg i brat krola francji hentyk walezjusz

kogo wybrani na krola

henryka walenzjusza zwieszczeniem procesu obierajacego krola byl sejm koronavyjny