hes

ekonomia

nauka badająca, w jaki sposób społeczeństwo decyduje o tym co, jak i dla kogo wytwarzać

podmioty tworzące gospodarkę

gospodarstwa domowe, przedsiębiorstwa, jednostki organizacyjne państwa

gospodarka

to podsystem systemu społeczeństwa, składający się z nieograniczonej ilości podsystemów uporządkowanych I pozostających w określonych relacjach względem siebie

gospodarka nakazowa

wszystkie decyzje dotyczące produkcji i konsumpcji są podejmowane przez państwo

gospodarka wielorynkowa

wszystkie rynki są wolne i państwo nie ingeruje w ich działanie

gospodarka mieszana

państwo kontroluje znaczną część produkcji za pomocą podatków, płatności oraz zakres w jakim jednostki mogą kierować się w swoim interesie

pkb

produkt krajowy brutto - to miara wielkości produkcji wytworzonej przez czynniki wytwórcze zlokalizowane na terytorium danego kraju

pkn

produkt narodowy brutto - to miara całkowitych dochodów osiąganych przez obywateli danego kraju, niezależnie od miejsca

system finansowy państwa

to zbiór instytucji, norm regulujących i ochronnych państwa oraz reguł rynkowych podejmowania i realizacji decyzji finansowych

banki

to instytucje spełniające rolę pośrednikow w obiegu pieniądza w gospodarce rynkowej

system podatkowy państwa

to zbiór zasad, reguł i instytucji zobligowanych do określenia i poboru podatków od przedsiębiorstw i gospodarstw domowych

popyt na pieniądz

zapotrzebowanie na pieniądz że strony różnych podmiotów gospodarczych

podaż pieniądza

ilość pieniądza w obiegu

inflacja

proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce nie związany z poprawą parametrów jakościowych. skutkiem jest spadek siły nabywczej pieniądza.

deflacja

trwały spadek cen dóbr i usług w określonych przedziale czasu, nie mający związku ze spadkiem parametrów jakościowych

przyczyny inflacji

nadmierny popyt, nadmierny wzrost kosztów wytwarzania dóbr i usług

rodzaje inflacji

pełzająca, krocząca, galopująca, hiperinflacja

rynek pracy

dynamiczny twór, gdzie ludzie znajdują i tracą pracę

stopa bezrobocia

ilość zarejestrowanych bezrobotnych w stosunku do liczby osób aktywnych zawodowo

ludzie aktywni zawodowo

to ludzie pracujący, zarejestrowani bezrobotni. nie zalicza się uczniów na praktykach, gospodyń domowych i osób żyjących z kapitału

typy bezrobocia

dobrowolne, koniunkturalne, chroniczne, strukturalne, płacowe

handel zagraniczny

import - przywóz i eksport - wywóz

korporacje transnarodowe

przedsiębiorstwa o rozbudowanej licznie filli i oddziałów na obszarze kilku państw np Shell, ford

zasób rzadki

przy cenie równej zero popyt przewyższa dostępna podaż

koszt alternatywny

ilość dobra, z którego trzeba zrezygnować aby możliwe się stało wytworzenie dodatkowej jednostki tego pierwszego dobra kiedy korzystają z tego samego zasobu rzadkiego

monopolista

wyłączny sprzedawca dobra lub usługi, jest w stanie wpływać na cenę rynkową

rynek

zespół warunków, które doprowadzają do kontaktu między sprzedawca a nabywca w prcesie wymiany dóbr i usług

popyt

ilość dobra jaka nabywcy są gotowi zakupić przy różnym poziomie cen

dobro normalne

dobre, na które popyt wzrasta wraz ze wzrostem dochodu

dobro niższego rzędu

dobro, na które maleje popyt przy wzroście dochodu

cena równowagi

cena równoważąca rynek dobra. przy tej cenie rozmiary zapotrzebowania są równe ilości oferowanej

monopol pełny

skrajną sytuacja na rynku gdzie istnieje tylko jedno przedsiębiorstwo wytwarzające dobro i nie ma substytutów

charakter monopolu

wymuszony, państwowy, naturalny

oligopol

na rynku występuje kilku sprzedawców przy wielkiej liczbie nabywców. każdy z nim jest na tyle silny aby się na rynku utrzymać ale zbyt słaby aby wyeliminować konkurencje

duopol

są dwie firmy monopolistyczne, znika konkurencja za pomocą cen

konsolidacja

powstaje gdy oba przedsiębiorstwa tracą osobowość prawną a z ich połączenia powstaje jedno nowe przedsiębiorstwo

alianse

tworzenie sieci wspólnych zamierzeń z potencjalnymi konkurentami

koszt

wyrażone w pieniądzu zużycie czynników produkcji, wykorzystanie zasobów ludzkich, usług obcych i podatki

wydatek

wydatkowanie środków pieniężnych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą

koszty stałe

nie ulegają zmienię przy zmianie rozmiaru działalności np czynsz lub amortyzacja

koszty zamienne

zmieniają się proporcjonalnie do zmiany rozmiaru dzielności