Gotyk

rodzaje sklepień

krzyżowo-żebrowe, gwiaździste, palmowe, sieciowe, kryształowe

szczyty gotyckie

sterczynowy, schodkowy, wnękowy

okno lancetowate

pojedynczy, wąski i wysoki, zakończony ostrołukiem otwór w ścianie

basteja

półkolisty występ obwarowań twierdzy

baszta

wieża w obwarowaniach, nieco wysunięta

blanki

regularnie rozmieszczone występy wieńcącze mury i baszty obronne (też: krenelaż)

blenda

płytka wnęka w musze stosowana w celach dekoracyjnych, otynkowana i malowana

brona

krata w bramie

gargulce (rzygacze)

ozdobne zakończenie rynny w kształcie maszkaronów, smoków, fantazyjnych stworów lub postacji ludzkich, wystąjące poza lico ściany

hurdycja

drewniany ganek wystający na zewnątrz murów obronnych

kwiaton

element dekoracyjny w kształcie kwiatów/liści, zwieńczenie pinakli, wimperg lub wieżyczek

maswerk

element dekoracyjny, złożony z motywów geometrycznych, najczęściej jako wypełnienie górnej części okien, balustrad, prześwitów

maszkaron

motyw dekoracyjny w postaci stylizowanej głowy ludzkiej/fantastycznej postaci, zdobiący profile portalowych archuwolt

machikuły

elementy obronne służące do obrony muru; murowane występy wysunięte na wspornikach z otworem na dole; w wieżach bramnych i basztach

rozeta

duży, okrągły otwór okienny wypełniony dekoracją koncentrzyną: maswetkiem i witrażem, zwykle w fasadzie lub nad głównym portalem

rybi pęcherz

motyw dekoracyjny występujący w późnym i dojrzałym gotyku

służka

pionowy, cienki element wykonany z cegły lub kamienia, o przekroju wałka, przywierający do filaru i przenoszący obciążenie z żeber sklepienia krzyżowo-żebrowego

sterczyna

element w formie wieżyczki wieńczącej przypory, narożniki wież, portale i wimpergi; pełni funkcję stabilizującą i dociążającą; ze szpicem lub kwiatonem na szczycie i żabkami po bokach

stołp

wieża w zamkach lub fortecach budowana wewnątrz zamku lub przylegająca do wałów/murów

szczyt

trójkątne, czasem półkoliste zakończenie fasady budowli

szkarpa

przypora - pionowe wzmocnienie zewnętrznej ściany budowli

tęcza

otwór w wewnętrznej ścianie kościoła łączący nawę główną z prezbiterium

wimperga

trójkątny szczyt dekoracyjny stanowiący zwieńczenie portali, okien lub blend; zwieńczenie wypełnione maswerkiem, szczyt może być zwieńczony kwiatonem

wykusz

nadwieszona część budynku kryta osobnym daszkiem, wynięta z lica ściany

żabka

in. czołganka; element architektoniczny w formie zwiniętych listków/pączków, występujący na gzymsach, archiwoltach i głowicach kolumn

zabytki gotyckie w Polsce

Sukiennice, Kościół Mariacki, mury miejskie i barbakan w Krakowie, katedra i ratusz we Wrocławiu, ratusz i Kościół Mariacki w Gdańsku, kościół cysterski w Pelplinie, zamki: Kruszwica, Ciechanów, Lidzbark Warmiński, Będzin (Zagłębie), Malbork