FILOZOFIA

ontologia (metafizyka)

rozważania nad bytem

Filozfia Boga

Nauka o istnieniu i naturze Boga

epistemologia/ gnoseologia

Teoria poznania i wiedzy, zmierza do uzyskania wiedzy pewnej o rzeczywistość

Aksjologia

Jest nauką o wartościach, o tym, co cenne. Stara sie ustalić, w jaki sposób wartości istnieją

Estetyka

Nauka o pięknie i szpetocie

Etyka

Nauka o tym co dobre, a co złe

Antropologia filozoficzna

Jest działem filozofii poświęconym człowiekowi. Zagadnienia związane z sensem życia

Filozofia społeczna i polityczna

Zagadnienia związanez życiem społecznym człowieka

Filozofia przyrody

Nauka zajmująca się ogólną refleksją nad światem fizycznym

Logika

Nauka o poprawnym rozumowaniu i wyrażania myśli

Historia filozofii

bada źródła, genezę i rozwój kierunków filozoficznych

idealizm

Pogląd uznający pierwotnosc idei względem rzeczy. Świat materialny stanowi niedoskonałe odbicie doskonałego świata idei. Prawdę można poznać tylko dzięki rozumowi, który za pośrednictwem rzeczy może dotrzeć do idei i w ten sposób osiągnąć wiedzę pewną.

Realizm

stanowisko głoszące, że istnieją tylko jednostkowe byty, a istoty rzeczy są w nich zawarte.

Werbalzim

Ojciec (Heraklit z Efezu) teoria głosząca, że nie ma konkretnego bytu jako rzeczy, a jest tylko stawianie się i ciągła zmienność rzeczy

Relatywizm

Podkreśla zmienny charakter wszystkich zjawisk, przez co sprawia, że prawda jest względna i niestala

Agnostycyzm

Postawa, która albo krytykuje możliwość poznania natury Boga, albo tez uznaje, ze niemożliwe jest udowodnienie ze Bóg istnieje

Panteizm

Pogląd zakładający tożsamość Boga i świata

Deizm

doktryna negująca koncepcję Boga jako bytu osobowego. Bóg jest bytem najwyższym. Stwórca świata i praw. Bóg w to nie ingeruje, ponieważ wszystko w konsekwencji prowadzi do Istnienia Bytu Najwyższego

Teizm (stanowisko wobec problemu Boga)

Stanowisko uznające istnienie jednego Boga, który stworzył swiat i stanowi Pierwszą Przyczynę Istnienia. Bóg ingeruje w los świata i podtrzymuje go nieustannie w istnieniu. To człowiek poznaję Boga, ale Bóg musi dac sie poznać przez objawienia

substancja

stanowi podłoże istnienia każdy rzeczy

Realizm

zakłada, że pojęciom ogólnym odpowiadają idee, które są realne, istnieją poza rzeczami, i od których rzeczy są zależne.

Nominalizm

głosi,że istnieją tylko rzeczy jednostkowe a pojęcia ogólne są jedynie wytworami mowy takimi jak słowa i dźwięki i nie odpowiadają im realne przedmioty, według tego stanowiska człowiek jako taki nie istnieje jest jedynie ogólną nazwą

konceptualizm

zakłada że uniwersalia istnieją w rzeczach, a jedynie w w ludzkich umysłach jako pojęcia. Przykładem tego stanowiska może być pojęcie barwy. W rzeczywistości barwa jest jako tako nie istnieje istnieją pojedyncze konkretne kolory

monizm

monizm, głosił że świat jest zbudowany z jednolitej substancji

dualizm

uznaje, że świat jest zbudowany z dwóch zasadniczych elementów: duchowego i materialnego. Odmianą tego stanowiska jest hylemorfizm zakładający że byt zbudowany jest z materii i formy

Pluralizm

głosi że w budowie świata wyróżniamy Wiele elementów, które mieszając się, kształtują rzeczywistość

determinizm

Głosi, że wszystko świecie ma swoją przyczynę i skutek, nie dzieje się nic przypadkowego

Finalizm

przyjmuje założenie,że wszystko świecie zmierza z góry do określonego celu

indeterminizm

zakłada, że w świecie przyrodniczym występuje przypadkowość zdarzeń, jedna prawidłowość jako możemy odkryć w świecie sprowadza się do statystycznego prawdopodobieństwa

aprioryzm

to uznanie, że wiedza nie wynika z doświadczenia

aposterioryzm

to stwierdzenie, że wiedzę opiera się na doświadczeniu

prawda

prawda jest zgodnością rzeczy i myśli

koncepcja klasyczna (arystotelesowska albo korespondencyjna) o prawdzie

prawda jest zgodnością rzeczy i myśli

Koncepcja ewidencjonistyczna

prawdą jest to, co jasno i wyraźnie pojmuje

dualizm antropologiczny

przedstawia człowieka jako istotę złożoną z dwóch pierwiastków: ducha i materii

monizm materialistyczny

uznaję, że człowiek jest bytem materialnym, a jego osobowość efektem procesów fizjologicznych

utopia

to inaczej Miejsce którego nie ma. Tym mianem określamy system polityczny, który byłby sprawiedliwy dla wszystkich i miejsce gdzie wszyscy byliby szczęśliwi

porządek demokratyczny

władza należy do obywateli

porządek autorytarny

władza polityczna sprawowana jest przez przywódcę, oparta jest na jego charyzmie i autorytecie jak na przykład w wypadku państw teokratycznych czy dyktator

porządek totalitarny

władza narzuca społeczeństwu swoje rządy i za pomocą propagandy sprawują totalną kontrolę nad społeczeństwem wyznaczając mu jedyną słuszną doktrynę opartą o rację ideologiczne

Tales z Miletu

arche to woda

Anaksymander

bezkres

Heraklit z Efezu

arche ogień

Parmenides

Świat nie podlega żadnym zmianom. Byt jest, a niebytu nie ma"

Zenon z Elei

Ruch nie istnieje

Demokryt

twórca pojęcia atomu

pitagoryjczycy

liczby jako zasada bytu

Gorgiasz (sofista)

Żadna prawda ani żaden byt nie istnieje, skoro nie może być poznany s jeden i ten sam sposób przez wszystkich ludzi