ELEMENTY NAUKI O JĘZYKU

 0    73 schede    paulina97m
Scarica mp3 Stampa Gioca Testa il tuo livello
 
Domanda język polski Risposta język polski
podsystemy sysytemu językowego
inizia ad imparare
fonologiczny, morfologiczny (słowotwórczy i fleksyjny), leksykalno-semantyczny, składniowy, stylistyczny
podsystem fonologiczny
inizia ad imparare
zajmuje się warstwą dzwiękową; obejmuje zbiór typów najmniejszych elementów fonicznych, które stanowią budulec znaków i służą do ich rozróżniania w procesie komuniacji
fonem
inizia ad imparare
najmniejsza jednostka funkcjonalna systemu językowego realizowana w ciągu fonicznym służąca do rozróżniania i współtworzenia znaków; fonem sam nie jest znakiem a diakrytem; w wypowiedziach realizowany jest w postaci głoski
głoska
inizia ad imparare
najmniejszy segment intuicyjnie wyodrębniany przez użytkowników języka; głoska nie posiada własnego znaczenia
fonetyka
inizia ad imparare
opisuje zjawiska wytwarzania dźwięków mowy i ich cechy akustyczne
morfem
inizia ad imparare
cząstka, która ma już znaczenie; najmniejsza znakowa jednostka języka tj. posiada plan wyrażania oraz plan treści, np. DOM
wyraz
inizia ad imparare
połączenie dwóch morfemów, np. DOM-EK
podział morfemów
inizia ad imparare
1. swobodne 2. związane: rdzenne, słowotwórcze (prefiksy, interfiksy, sufiksy), fleksyjne
podsystem leksykalno-semantyczny
inizia ad imparare
na tym poziomie operuje się wyrazami; łączenie wyrazów w większe zespoły: zdanie, równoważniki zdań, zasady tworzenia zdań; dzieli się na: •leksyka(wyrazy) •semantyka(znaczenie wyrazów)
trzy znaczenia słowa wyraz
inizia ad imparare
1. wyraz słownikowy 2. wyraz fleksyjny 3. wyraz tekstowy
pole semantyczne
inizia ad imparare
grupy wyrazów powiązanych jakimś wspólnym elementem treściowym, np. przemieszczać się: iść, jechać, biec, pełzać, lecieć, toczyć, płynąć, spacerować, wędrować
Na czym polega znajomość języka?
inizia ad imparare
Na tworzeniu nowych tekstów na podstawie określonych reguł
syntakty
inizia ad imparare
jednostki, z których buduje się zdania; jednostki najważniejszego rzędu
podsystem stylistyczny
inizia ad imparare
zajmuje się sytuacjami, które wymagają odpowiedniego stylu, odmiany stylowej, np. styl artystyczny, urzędowy, naukowy
uzus językowy
inizia ad imparare
zwyczaj używania danych form językowych panujących w pewnym środowisku albo występujących powszechnie w pewnych typach tekstów
norma językowa
inizia ad imparare
zbiór elementów językowych, które są w pewnym okresie uznane przez daną społeczność za wzorowe, poprawne lub co najmniej dopuszczalne
Uzus jest pojęciem szerszym niż norma, dlaczego?
inizia ad imparare
Ponieważ oprócz składników zawartych w normie językowej uzus obejmuje także elementy językowe rozpowszechnione w pewnym typie tekstów, w określonych środowiskach, ale powszechnie uznawane za błędne
Elementy wspólne uzusu i normy językowej
inizia ad imparare
Większość wyrazów, form i połączeń wyrazowych, występująca powszechnie (stanowiąca uzus współczesnej polszczyzny) tworzy także normę językową
system językowy
inizia ad imparare
ogół morfemów występujących w języku i modele ich łączenia, a także reguły ich zespalania w jednostki tworzące tekst
Co przechodzi z systemu do normy?
inizia ad imparare
Zjawiska, które są faktami izolowanymi (np. po polsku - z pańska)
Co może przejść z normy do systemu?
inizia ad imparare
Elementy nowe, które nie mają systemowego modelu, a powtarzają się w normie. Schemat ich budowy może przeniknąć do systemu.
rodzaje normy językowej
inizia ad imparare
1. norma spontaniczna, naturalna 2. norma skodyfikowana 3. norma wzorcowa 4. norma użytkowa (norma profesjonalna, potoczna regionalna, potoczna ogólna)
innowacja językowa
inizia ad imparare
każdy nowy element w tekście, uzusie, normie lub systemie
Do innowacji językowej należy:
inizia ad imparare
nowy sposób: wymiawiania nowej głoski/głosek, akcentowania wyrazu, nowa forma fleksyjna, nowy model słowotwórczy, nowy typ połączenia składniowego, nowy wyraz, znaczenie wyrazu, frazeologizmu
Innowacje językowe powstają:
inizia ad imparare
•nieświadomie w skutek niedostatecznej znajomości normy językowej •jako wynik nowych skojarzeń językowych lub przejęzyczeń •świadomie w wyniku pojawienia się określonych potrzeb (np. konieczność nazwania nowego zjawiska)
Kiedy innowacja wchodzi do normy?
inizia ad imparare
Wtedy gdy innowacja zyskuje aprobatę normatywną i użytkownicy języka zaakceptują nowy sposób mówienia.
Innowacje językowe (podział ogólny)
inizia ad imparare
• zmiany językowe - innowacje, które zostały zaaprobowane w normie i sysytemie, • błędy językowe - ... nie zostały ..., gdyż nie mają uzasadnienia funkcjonalnego
Innowacje językowe (podział formalny)
inizia ad imparare
• innowacje fonetyczne • gramatyczne (fleksyjne i składniowe) • leksykalne (słowotwórcze, wyrazowe, semantyczne, frazeologiczne) • stylistyczne • ortograficzne i interpunkcyjne
Innowacje językowe (podział funkcjonalny)
inizia ad imparare
Innowacje • uzupełniające • regulujące • rozszerzające • alternatywne • nawiązujące • skracające • precyzujące
kontaminacje językowe
inizia ad imparare
innowacje które są wynikiem przemieszczania części dwóch istniejących dotąd elementów językowych, np. wywrzeć piętno (wywrzeć wpływ i odcisnąć piętno); są typem innowacji nawiązujących
ocena elementów językowych
inizia ad imparare
polega na stwierdzeniu czy elementy językowe są zgodne z aktualną normą językową
JĘZYK - definicja
inizia ad imparare
Język to system znaków konwencjonalnych, fonicznych, służących do porozumiewania się o wszystkim (uniwersalny). Charakteryzuje się tzw. dwuklasowością tzn. udziałem gramatyki, umożliwiającej nieograniczone tworzenie nowych konstrukcji.
system
inizia ad imparare
ma charakter abstrakcyjny, jego zasady nie są zarejestrowane, system ewoluuje (następują zmiany w czasie, które są niewidoczne dla zwykłego użytkownika, następują one powoli, w ciągu kilku pokoleń)
kompetencja językowa
inizia ad imparare
zdolność właściwe gatunkowi ludzkiemu do posługiwania się językiem; umożliwia rozumienie, jaki produkowanie ze skończonej dla danego języka liczby elementów językowych nieskończonej liczby zdań
Niepełna zgodność kodu językowego bierze sie z:
inizia ad imparare
1. rożnego rozumienia używanych słów 2. innych skojarzeń i emocji 3. odmiennych doświadczeń
cechy języka
inizia ad imparare
pojęcie akstrakcyjne, ogólny, społeczny, trwały, ograniczony
cechy mowy
inizia ad imparare
charakter materialny, konkretna, jednostkowa, nietrwała, nieograniczona
znak
inizia ad imparare
zjawisko fizyczne, percypowane zmysłowo, które odsyła do czegoś innego niż ono samo, które coś znaczy, coś komunikuje, np. czerwone światło - zakaz przejścia
podział znaków
inizia ad imparare
1. naturalne (równoczesne, nierównoczesne (ślady, zapowiedzi)) 2. konwencjonalne (motywowane, niemotywowane)
cechy języka naturalnego
inizia ad imparare
konwencjonalność znaków, foniczność, dwustopniowość, dwuklasowość systemu, abstrakcyjność znaków, polisemiczność, uniwersalność
dwuklasowy system znaków
inizia ad imparare
system otwarty, składa się ze słownika (licznego, ale zamkniętego) i gramatyki, tj. reguł pozwalających na tworzenie nieograniczonej liczby nowych konstrukcji, np. system zapisów dzieisętnycn
jednoklasowy system znaków
inizia ad imparare
złożony z rejestru językowego
funkcje znaku w stosunku do
inizia ad imparare
1. nadawcy -> funkcja ekspresywna 2. odbiorcy -> funkcja impresywna (ewokacyjna, apelu) - wywołuje 3. opisywanej rzeczywistości -> funkcja symboliczna (przedstawieniowa)
funkcje języka (wg Jacobsona)
inizia ad imparare
1. poznawcza - kontekst 2. poetycka - komunikat 3. emotywna - wyraża stan nadawcy 4. konatywna - angażuje silnie nadawcę 5. fatyczna - kończenie kontaktu 6. metajęzykowa - kod
ogólne funkcje języka
inizia ad imparare
1. komunikatywna - wymiana, gromadzenie i przechowywanie info 2. ekspresywna - wtrażanie poglądów, uzewnętrznianie emocji i uczuć 3. nakłaniająca - kontaktywna 4. stanowiąca - obietnica, przysięga 5. estetyczna - uczucia 6. metajęzykowa - dot. języka
funkcja poznawcza języka
inizia ad imparare
interpretowanie, porządkowanie i oswajanie świata
dyscypliny lingwistyczne
inizia ad imparare
1. fonologia 2. morfologia 3. słowotwórstwo 4. fleksja 5. leksykologia 6. semantyka 7. składnia
Fonologia
inizia ad imparare
bada funkcje, jakie pełnią cechy artykulacyjne w procesie porozumiewania się
Morfologia
inizia ad imparare
słowotwórstwo + fleksja
Słowotwórstwo
inizia ad imparare
nauka o budowie wyrazów i o sposobie tworzenia nowych wyrazów z już istniejących
Fleksja
inizia ad imparare
nauka o odmianie wyrazów
Leksykologia
inizia ad imparare
opisuje wyrazy
Semantyka
inizia ad imparare
zajmuje się znaczeniem wyrazów
Składnia
inizia ad imparare
zajmuje się opisem budowy jednostek dłuższych niż wyraz, przede wszystkim zdań
ocena normatywna obejmuje ocenę:
inizia ad imparare
*tekstów językowych (budowa, użycie środków gramatycznych, leksykalnych i stylistycznych) *innowacji językowych *środków już istniejących w języku
kryterium oceny formy językowej
inizia ad imparare
miernik, którego zastosowanie pozwala stwierdzić, czy forma ta jest poprawna czy niepoprawna (błędna)
wewnętrzno-językowe kryteria oceny (dotyczą samego języka)
inizia ad imparare
1. kryterium wystarczalności 2. kryterium ekonomiczności
zewnętrzno-językowe kryteria oceny (odwołują się do stosunku między językiem, a jego użytkownikiem)
inizia ad imparare
1. kryterium uzualne (stopnia rozpowszechniania) 2. kryterium autorytetu kulturalnego 3. kryterium literacko autorskie lub autorskie 4. narodowe 5. funkcjonalności 6. estetyczne
BŁĘDY JĘZYKOWE (1wsza definicja)
inizia ad imparare
Nieświadome odstępstwo od obowiązującej w danym momencie normy językowej. Innowacje, które nie znajdują uzasadnienia funkcjonalnego: nie usprawniają porozumiewania się, nie wyrażają nowych treści.
BŁEDY JĘZYKOWE (2ga definicja)
inizia ad imparare
Takie użycie elementów językowych, które razi jego świadomych użytkowników i jest w sprzeczności z dotychczasowymi przyzwyczajeniami.
ranga błędów językowych
inizia ad imparare
1. rażące 2. pospolite 3. usterki językowe
styl językowy
inizia ad imparare
sposób wyrażania myśli w mowie i piśmie
styl językowy indywidualny
inizia ad imparare
całokształt cech językowych charakteryzujących sposób mówienia i pisania jednego człowieka
style językowe fonkcjonalne
inizia ad imparare
teksty o tej samej funkcji społecznej
style językowe artystyczne
inizia ad imparare
teksty reprezentujące ten sam kierunek artystyczny
stylistyka
inizia ad imparare
nauka o róznych odminach stylu rozumianego jako sposób wyrażania myśli w mowie i piśmie
stylistyka językowa
inizia ad imparare
świadomy zabieg w procesie ksztaltowania wypowiedzi, mający na celu nadanie jej cech właściwych określonemu stylowi
najczęściej spotykane rodzaje stylizacji to
inizia ad imparare
1. archaizacja 2. dialektyzacja 3. kolokwializacja
archaizacja
inizia ad imparare
wplecenie w teks utworu archaizmów lub ukształtowanie całego języka na wzór polszczyzny z dawnych epok, np. trylogia
dialektyzacja (stylizacja gwarowa)
inizia ad imparare
wprowadzenie do tekstu elementów gwary ludowej lub ukształtowania języka utworu na wzór języka gwarowego, np. Konopielka
kolokwializacja
inizia ad imparare
kształtowanie języka wypowiedzi na styl potoczny, np. stylizacja na środowisko odmiany języka bądź też stylizacja na język określonej grupy zawodowej
w języku narodowym wyróżniamy polszczyznę
inizia ad imparare
ogólną i gwarową
główne odmiany stylowe
inizia ad imparare
1. styl potoczny 2. styl przemówień 3. styl urzędowo-kancelaryjny 4. styl publicystyczno-dziennikarski 5. styl naukowy 6. styl artystyczny

Devi essere accedere per pubblicare un commento.