elastyczność rynku

rynek

mechanizm koordynujący zachowania nabywców i sprzedawców uczestniczących w procesie wymiany dóbr i usług

o czym decyduje rynek

kto, co, ile i dla kogo produkować

jak wycenić dobro

koszt wytworzenia, godna zapłata, użyteczność, popyt

podział rynków na typy wg przedmiotu obrotu

rynek czynników produkcji; rynek dóbr i usług konsumpcyjnych

podział rynków na typy wg siły uczestnika

rynek nabywcy; rynek sprzedawcy

podział rynków na typy wg zasięgu geograficznego

lokalne; regionalne; krajowe; światowe

funkcje rynku

wycena dóbr; źródło informacji o relacjach cen; ułatwia racjonalne wykorzystanie zasobów; weryfikuje społeczną przydatność produkcji

popyt

ilość dobra, jaką nabywcy są gotowi kupić przy różnym poziomie ceny (przy danej cenie - wielkość zapotrzebowania)

podaż

ilość dobra, jaką sprzedawcy są gotowi zaoferować przy próżnym poziomie ceny (przy danej cenie - ilość oferowana)

cena równowagi

cena, przy której wielkość zapotrzebowania jest równa ilości oferowanej

krzywa popytu - kształt

y=-x

krzywa podaży - kształt

y=x

czynniki powodujące przesunięcie krzywej popytu

ceny innych dóbr (komplementarnych, substytucyjnych); dochody konsumentów (dobra normalne, dobra niższego rzędu); gusty i preferencje (np. moda); sytuacja demograficzna (wiek, płeć, stan cywilny); pora roku

czynniki powodujące przesunięcie krzywej podaży

dostępna technika (np. czas transportu, chłodnie); koszty produkcji (np. płace, surowce, urządzenia); interwencja państwa (np. przepisy BHP, instalowanie klimatyzatorów spalin)

co reaguje szybciej: popyt czy podaż

popyt

z czego wynikają różnice między podażą a wielkością produkcji

konieczność gromadzenia zapasów; straty podczas przechowywania lub transportu; istnienie spożycia naturalnego; istnienie wymiany międzynarodowej

reakcja podaży na zmiany w otoczeniu w zależności od okresu

w okresie ultrakrótkim podaż jest stała; w okresie krótkim można lepiej dostosować obecny potencjał wytwórczy; w okresie długim można zwiększyć potencjał wytwórczy dzięki inwestycjom

funkcje cen

agregacyjna, informacyjna

agregacyjna funkcja cen

umożliwia sumowanie oraz porównywanie różnych dóbr, nieporównywalnych w żaden inny sposób

informacyjna funkcja cen

zmiany cen -> stopień pożądania dobra; ceny czynników produkcji -> obliczenie kosztów produkcji różnymi metodami i wybór najtańszej; porównanie kosztu jednostkowego produktu z ceną, jaką gotowi są zapłacić konsumenci -> decyzje dot. produkcji dobra

elastyczność cenowa popytu

stosunek względny zmiany zapotrzebowania na dane dobro do względnej zmiany jego ceny: Ex=((popyt2-popyt1)/popyt1)/((cena2-cena1)/cena1)

elastyczność cenowa popytu

Ex<-1 popyt elastyczny; Ex=-1 popyt neutralnie elastyczny; 0>Ex>-1 popyt nieelastyczny (mało elastyczny); Ex=0 popyt sztywny

popyt elastyczny

Ex<-1; procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana ceny

popyt neutralnie elastyczny

Ex=-1; siła reakcji popytu jest równa sile bodźca

popyt nieelastyczny (mało elastyczny

-1<Ex<0; procentowa zmiana popytu jest mniejsza niż procentowa zmiana ceny

popyt sztywny

Ex=0; brak zmiany popytu przy zmianie ceny

skutki zmiany cen przy wysokiej elastyczności popytu

obniżka ceny - zwiększenie utargu; podniesienie ceny - zmniejszenie utargu

od czego zależy elastyczność cenowa popytu

łatwości zastąpienia tego dobra innymi w krótkim lub długim okresie; niezbędności danego dobra; szerokiej lub wąskiej kategorii dóbr

elastyczność dochodowa popytu

stosunek względnej zmiany rozmiarów popytu; Ex=((popyt2-popyt1)/popyt1)/((dochód2-dochód1)/dochód1)

prawo Engla

wraz ze wzrostem dochodów udział wydatków na żywność maleje

w miarę wzrostu dochodów, konsument wydaje:

relatywnie coraz mniej na dobra podstawowe (np. żywność); relatywnie coraz więcej na dobra luksusowe (np. podróże i ochronę zdrowia); podobną część budżetu na odzież i mieszkanie