dwudziestolecie międzywojenne

I wojna światowa

kataklizm który zmienił sposób myślenia o świecie

podział okresów

okres jasny od 1918 do 28 optymizm radość z zakończenia wojny okres ciemny do 1939 nastroje pesymistyczne katastroficzne przewidywania nadchodzącej wojny

Skamander

liczne wulgaryzmy chcieli pisać o codzienności przeciętnego człowieka głosili Kult życia biologii i witalizm według Skamandrytów artysta był człowiekiem pochodzącym z tłumu i piszącym dla tłumu krytykowali wzorce romantyczne i młodopolskie

Awangarda Krakowska

miasto masa maszyna głosili Kult nowoczesnej cywilizacji zdrowali z tradycją negowali realizmu naturalizm fascynowali się rozwojem miast i masą zbiorowiskiem ludzi maszyną i techniką, zerwanie z uczuciowością

futuryści

negowali tradycje i przeszłość fascynowali się cywilizacjom i rozwojem technicznym uważali że literatura nie musi mieć związku z teraźniejszością organizowali dość hałaśliwe i szokujące wieczory oraz liczne happeningi głosili słowa na wolności

kwadryga

krytykowali programy skamandra i Awangardy Krakowskiej sztuka powinna być uspołeczniona podejmowali tematy: krytyki rzeczywistości nierówności społecznych Kult pracy

Awangarda Lubelska tak zwana druga awangarda

tworzyli ją poezję lubelscy nawiązywali do Awangardy Krakowskiej podejmowali tradycyjne tematy jak wieś pejzaże i uczucia dominowały katastroficzne obrazy końca cywilizacji rezygnowali z interpunkcji i wielkich liter

ekspresjoniści

sztuka nie powinna naśladować rzeczywistości tylko przedstawić przeżycia i uczucia podmiotu wypowiedzi wewnętrzne przeżycia artysty

dadaizm

czarny humor fascynacja tym co śmieszne wulgarne nieprzewidzialne kupili z wszystkiego

kubizm

geometryzacja sztuki między innymi Picasso

abstrakcjonizm

wyklucza świat rzeczywisty zapis emocji estetyka

behawioryzm

Iwan Pawłow nie powinna się badać w duszy człowieka gdyż emocji i uczuć nie można oceniać obiektywnie

psychoanaliza

Zygmunt Freud głosił że człowiekiem rządzą różne popędy które stanowią nieświadomą motywację jego działań instynkty świadomość zakazy moralne nakazy

powieść psychologiczna

Akcja jest mało rozbudowana ważniejsze są przeżycia bohatera niż fabuła

powieść polityczna

związana z sytuacją polityczną stanowi komentarz do wydarzeń w kraju i na świecie między innymi Przedwiośnie

dramat awangardowy

zaburzona chronologia brak przyczyn nowości i skutkowości nieprawdopodobne wydarzenia i postacie

kultura masowa

rewolucja przemysłowa wzrost zamożności lepsze wykształcenie

totalitaryzm

jednostka podporządkowana władcy komunizm ZSRR faszyzm Włochy nazizm Niemcy

przedstawiciele epoki

Franz kawka Michał bułkanow Julian Tuwim Kazimierz Wierzyński Jan Lechoń Stefan Żeromski Zofia Nałkowska Witold Gombrowicz Bruno Schulz Witkacy lesmian

obraz rewolucji w Przedwiośniu

drastyczna niesie śmierć i cierpienie niewinnych osób przyniosła anarchię i bezwład zdradziła własne idee sprzyja osobom nieuczciwym

mit o szklanych domach

symbol tęsknoty i nadziei Polaków marzeń o pięknej ojczyźnie

Przedwiośnie Szymon gajowiec

stopniowe zmiany drogą ewolucji pozytywiści Reforma walutowa przekonanie o opiece Boga nad Polską

Antoni Lulek

fantastyczny komunista dla którego nie istnieją wartości narodowe postulat równości klas I stworzenia podnrodowego organizmu społecznego

obraz szatana w mistrzu i Małgorzacie

szatanie przybywają do Moskwy aby spełnić zadanie organizacji corocznego balu każą ale tylko jedynie osoby nieuczciwe i złe temat zdrajców donosicieli oszustów i łapówkarzy

poncjusz Piłat

człowiek władzy okrutny zdeterminowany do zaprowadzenia porządku nie ma w sobie wystarczające siły aby przeciwstawić się woli arcykapłanów i Ludów próbuje symbolicznie umyć ręce od wyroku przez wieki cierpi męki uwalnia go dopiero mistrz

Jeszua ha nocri

zmitologizowana postać Jezusa pomysł bułhakowa przypomina filozofa i jako takiego postrzegał właśnie Piłat jednocześnie zna wszystkie jego mysli więc wie że marzy aby jak najszybciej zakończyć sprawe jest ludzkim dobrem Miłosierdzie i czystości intencji

obraz Moskwy w mistrzu i Małgorzacie

państwo totalitarne zdominowany przez komunizm i stalinizm: negocja praw człowieka, podporządkowanie jednostki ideologii brak jakichkolwiek swobód i wolności nadzór aparatu państwowego Nad każdym aspektem życia jednostki nieustanna inwigilacja

szpital psychiatryczny

łagodniejsza forma więzienia w której trzyma się niewygodnych obywateli

Małgorzata

żona bogatego człowieka Jednak go nie kocha walczy o odzyskanie mistrza za wszelką cenę jest gotowa na pakt z diabłem nie boli stać się wiedzma zostaje gospodynią na balu u wolanda niszczy mieszkanie krytyka mistrza

mistrz

artysta pochłonięty poszukiwaniem prawdy opisuje losy Chrystusa i Piłata po kolejnych atakach krytyków przeżywa załamanie i pali swoje rękopisy idzie do szpitala psychiatrycznego w którym spotyka Iwana bezdomnego jego historia potwierdza istnienie szatana

Iwan bezdomny

Poeta ateista którego spotkał mistrz w zakładzie psychiatrycznym śmierć berlioza i spotkanie z Wolandem dają zmianę poglądów przechodzi załamanie nerwowe i odzyskuje wiarę w Boga i życie pozagrobowe

Michał Aleksandrowicz berlioz

ateista spotkanie z Wolandem napawa go niepokojem szczególnie gdy przepowiada mu w niezwykłą śmierć odcięta głowa pojawia się w czasie balu u wolanda w ten sposób zmarły może przekonać się jak bardzo błędne były głoszone przez niego za życia teorię

Natasza

służąca Małgorzaty która poznała tajemnice swojej pani była świadoma jej związku z mistrzem została wiedźmą i towarzyszyła Małgorzacie podczas przygotowań do balu u wolana

łatuński

Małgorzata zdemolowała jego mieszkanie

annuszka

rozlała olej słonecznikowy wypełniając w ten sposób przepowiednie wolonta

woland

Szatan przywódca diabelskiej świty ma kontakt z wieloma postaciami ale żadna nie potrafi go opisać wybranym okazuje miłosierdzie

azozello

Demon morderca który pojawia się w świecie wolanda jako niski człowiek z bielmem na oku

Behemot

szatański błazen który pojawia się jako czarny wielki kot lub człowiek przypominający kota złośliwy i gotowy do różnego rodzaju awantur

Fagot

pojawia się z Wolandem jako tajemniczy konsultant nosi rozbite binokle jest skory do żartów i awantur

Hella

wiedźma towarzysząca wolandowi

Cezary Baryka

mieszka w Baku rzuca szkołę i staje się zwolennikiem rewolucji dostrzega niedole matki po jej śmierci w Wwa trafia do Szymona gajowca po romansie z Laurą załamaniu serc Karoliny i Wandy wraca do Wwa na studia ost. staje na czele Robotnic manifestacji

Seweryn Baryka

po ślubie Jadwigę wyjeżdża do baku pracuje jako urzędnik powołany do rosyjskiego wojska podczas wojny trafił do Legionów opowiada o szklanych domach i fabryce szkła umiera w pociągu

Jadwiga Baryka

matka Cezarego tęskni za ojczyzną mieszkając w Baku schorowana i zaniedbana trafia na karne roboty umiera wycieńczona pracą

Szymon gajowiec

urzędnik Ministerstwa skarbu przyjaciel rodziców Baryki skryta i odwzajemniona miłość Jadwigi Baryki opowiada młodzieńcowi o walce o polskość

inżynier Białyń

podrzuca Cezaremu dokumenty dzięki którym bohater znajduje się w Polsce

Hipolit Wielosławski

przyjaciel Cezarego Baryki zaprasza go do rodzinnego majątku w nawłoci

Karolina szarłatowiczówna

zamierzano zapisać jej majątek w chłodku licząc że osiądzie tam z Cezarym baryką początkowo mają romans później odkrywa jego romans z Laurą co łamie jej serce dziewczyna umiera w męczarniach przez otrucie strychniną przez zazdrosną Wandę tańczy kozaka

Wanda okszyńska

jej pasją jest gra na fortepianie zakochuje się w Cezarym baryce Wandzia popada w szaleństwo po odkryciu że całuje się z Karoliną Prawdopodobnie to ona z zazdrości wsypuje strychninę do soku Karoliny i doprowadza do jej szybkiej śmierci

Laura kościenicka

poznaję Cezarego na przejażdżce odwoziła go do nawłoci jest ona zaręczona z barwickim z przyczyn materialnych wydaje się w romans z baryką nie zamierza się z nim wziąć a jednak wypomina po czasie barycerzy to przez niego musiała poślubić barwickiego

Władysław barwicki

narzeczony Laury chory na astmę wydaje się w bójkę z Cezarym po odkryciu romansu narzeczonej ostatecznie poślubiła Laurę