chemiczne podstawy życia

związki organiczne

węglowodany, białka, lipidy, kwasy nukleinowe

związki nieorganiczne

woda, sole mineralne

hierarchiczna budowa organizmów

pierwiastki, związki chemiczne, komórki, tkanki, narządy, układy narządów, organizm

ile % suchej masy stanowią makro i mikroelementy

0,01%+, 0,01%-

pierwiastki biogenne

CHONPS

pozostałe makroelementy

Ca Mg K Na Cl

mikrolelmenty

FeCuIFCo

ile mamy % wody w masie ciała

65%

co daje wodzie to, że jest dobrym rozpuszczalnikiem?

tworzy ona środowisko gdzie mogą zachodzić reakcje chemiczne + umożliwia transport związków chemicznych

co daje wodzie zmiana gęstości od temperatury?

daje to, że w głębszych częściach zbiorników będzie ciepła woda nawet zimą

co daje wodzie duże napięcie powierzchniowe

pozwala to małym owadom utrzymać się na jej powierzchni

co daje wodzie wysokie ciepło parowania?

umożliwia to organizmom termoregulację

co daje wodzie duże ciepło właściwe? (to że ciężko zmienić jej temperaturę)

chroni to organizmy przed nagłymi zmianami temperatury

ile przeżyje człowiek bez wody?

cztery dni

z czego zbudowane są węglowodany?

z węgla wodoru i tlenu

węglowodany dzielimy na:

cukry proste (monosacharydy), dwucukry (disacharydy), wielocukry (polisacharydy)

jakie są cukry proste? (cechy)

cząsteczki mają szkielet węglowy 3-8 atomów węgla, niektóre (np glukoza) występują w postaci łańcucha lub pierścienia, są słodkie i dobrze rozpuszczają się w wodzie

przykłady cukrów prostych

GLUkoza, FRUktoza, GALAktoza, RYBoza, DEOKSYRYBoza

z czego zbudowane są dwucukry?

z dwóch cząsteczek cukrów prostych np. glukozy

jakie są dwucukry? (cechy)

słodkie w smaku i dobrze rozpuszczają się w wodzie

czym są wielocukry i z czego są zbudowane?

są polimerami i są zbudowane z monomerów czyli np. glukozy

jakie są wielocukry? (cechy)

przyjmują postać prostych lub rozgałęzionych łańcuchów, nie są słodkie, nie rozpuszczają się w wodzie (lub słabo)

przykłady dwucukrów

maltoza, sacharoza, laktoza

przykłady wielocukrów

skrobia, glikogen, celuloza, chityna

czym można wykryć glukozę?

odczynnikami Fehlinga I i II

czym można wykryć skrobię w ziemniaku?

płynem Lugola

z czego zbudowane są białka?

z 20 różnych aminokwasów połączonych w łańcuch białkowy

z czego składa się pojedynczy aminokwas?

z centralnie położonego atomu węgla, grupy karboksylowej (-COOH), grupy aminowej (-NH2), podstawnika (symbol "R")

jaką postać może mieć podstawnik

łańcucha lub pierścienia

jak łączą się aminokwasy?

grupą karboksylową jednego aminokwasu z grupą aminową drugiego (wiązanie peptydowe)

podział białek:

proste (same aminokwasy), złożone (aminokwasy i część niebiałkowa, np. cukry, tłuszcze, kwasy nukleinowe, jony metalu))

funkcja pepsyny

enzymatyczna: odpowiada za trawienie białek w żołądku

funkcja keratyny

strukturalna: buduje włosy i paznokcie

funkcja histonów

strukturalna: tworzą podporę na nawiniętą na nie sieć dna, występują w jądrze komórkowym

funkcja kolagenu

strukturalna: buduje skórę, ścięgna i więzadła

białka występujące we krwi

hemoglobina, globulina, albuminy, fibrynogen, mioglobina

białka o nieprawidłowej budowie, powodują niszczenie się otoczki nerwowej

priony

ogólne funkcje białek:

ENzymatyczne, STRUkturalne, MAgazynujące, ODPornościowe, TRANSportowe, REGulujące i ZAPasowe

co to koloid?

roztwór białka w wodzie

co się dzieje z białkiem pod wpływem roztworów soli metali lekkich?

ulega odwracalnej koagulacji

co się dzieje z białkiem pod wpływem silnych kwasów lub alkoholu?

ulegają procesowi denaturacji