chemia 1

alkany

związki zbudowane z węgla i wodoru, nasycone - między atomami węgla występują tylko wiązania pojedyncze

wzór ogólny alkanów

CnH2n+2

alkany

związki zbudowane z węgla i wodoru, nasycone - między atomami węgla występują tylko wiązania pojedyncze

wzór ogólny alkanów

CnH2n+2

konformacje

ta sama cząsteczka w innym ułożeniu

wiązania w alkanach

Między atomami węgla występują wiązania pojedyncze kowalencyjne (atomowe), między atomami węgla i wodoru wiązania kowalencyjne lekko spolaryzowane w kierunku węgla.

właściwości chemiczne alkanów

ulegają reakcji spalania (produkty zależne od ilości atmów tlenu użytych do reakcji - tlenek węgla (II), tlenek węgla (IV) i sadza oraz woda), ulegają reakcji substytucji rodnikowej z chlorowcami na świetle

reakcja substytucji rodnikowej

reakcja charakterystyczna dla alkanów, reakcja między alkanami a cząsteczkami chlorowców, przebiega na świetle słonecznym, produktami są chlorowcoalkany i chlorowcowodory HCl, HBr, HI itp.

metan

gaz błotny, kopalniany, bez zapachu, palny, pali się niebieskim płomieniem, z tlenem tworzy mieszaniny wybuchowe

etan

węglowodór nasycony, występuje w ropie naftowej lub w gazach powstałych po obróbce ropy naftowej, gaz palny, ma zastosowanie do otrzymywania np. alkoholi

propan

trzywęglowy związek nasycony, palny, gaz, używany w butlach gazowych

butan

czterowęglowy alkan, gaz palny, używany w butlach gazowych

właściwości fizyczne alkanów

cztery pierwsze to gazy, do 15 węgli w cząsteczce, to ciecze, a pozostałe to ciała stałe; nie są polarne, nie rozpuszczają się w wodzie, są dość lotne, temperatury wrzenia alkanów wzrastają wraz ze wzrostem liczby atomów węgla w cząsteczce

izomery

związki o tym samym wzorze sumarycznym, a różnych wzorach strukturalnych

izomeria

występowanie dwóch lub więcej związków różniących się budową cząsteczek - różnym ułożeniem węgli w cząsteczce węglowodoru - wzór sumaryczny ten sam

rodzaje izomerii

izomeria konstytucyjna, izomeria cis-trans, izomeria optyczna, izomeria położenia wiąznia wieloktrotnego, izomeria podstawnika

rzędowość węgli w alkanach

jest to liczba wiązań jaką posiada dany węgiel z innymi węglami w alkanie; są węgle I, II, III i IV-rzędowe

szereg homologiczny

jest to szereg węglowodorów różniących się między sobą o jedną lub więcej grup metylenowych -CH2-

alkeny

węglowodry nienasycone, zwazki zbudowane z węgla i wodoru, w cząsteczkach których występuje przynajmniej jedno wiązanie podwójne

wzór ogólny alkenów

CnH2n

rodzaje izomerii w alkenach

izomeria konstytucyjna, izomeria położenia wiązania podwójnego, stereoizomeria cis-trans

metody otrzymywania alkenów

reakcja dichlorowcoalkanów z cynkiem (atomy chlorowców powinny stać przy sąsiednich atomach węgla), odwadnianie alkoholi za pomocą silnych środków higroskopijnych

właściwości chemiczne alkenów

substancje palne, reakcja addycji czyli przyłączania wodoru, chloru, bromu, jodu, chlorowodoru, bromowodoru, wody

reakcja addycji w alkenach

addycja czyli przyłączanie wodoru, chloru, bromu, chlorowodoru, bromowodoru, wody

reguła Markownikowa

Podczas addycji niesymetrycznych cząsteczek reagentów do niesymetrycznych alkenów, atom wodoru przyłącza się do tego atomu węgla przy wiązaniu podwójnym, który jest bezpośrednio związany z większą ilością atomów wodoru.

alkiny

węglowodory nienasycone, związki zbudowane z węgla i wodoru, w cząsteczkach których występuje przynajmniej jedno wiązanie potrójne

wzór ogólny alkinów

CnH2n-2

metody otrzymywania alkinów

reakcje eliminacji - np. chlorowcowodoru z cząsteczki dichlorowcoalkanu za pomocą zasady przy obecności alkoholu (atomy chlorowców muszą stać przy sąsiednich atomach węgla); eliminacja chlorowców z cząsteczek tetrachlorowcoalkanów za pomocą cynku

właściwości chemiczne alkinów

substancje palne, reakcja addycji czyli przyłączania wodoru, chlory, bromu, jodu, chlorowodoru, bromowodoru, wody

acetylen

etyn, węglowodór nienasycony - alkin, gaz bezwonny (techniczny ma nieprzyjemny zapach), palny - palniki acetylenowe

ropa naftowa

naturalnie występująca w przyrodzie mieszanina węglowodorów i niewielkich ilości związków tlenowych, siarkowych, azotowych oraz bardzo małej ilości ciał spopielających się; powstała ze szczątków roślinnych i zwierzęcych w wyniku fermentacji gnilnej.

gaz ziemny

mieszanina składająca się głównie z metanu i etanu; często towarzyszy złożom ropy naftowej

kraking

proces rozkładu węglowodorów długołańcuchowych na krótkołańcuchowe

reforming

izomeryzacja, przekształcenie prostych nierozgałęzionych węglowodorów na rozgałęzione, polega również na cyklizacji i aromatyzacji tych związków

liczba oktanowa

wielkość charakteryzująca paliwo silnikowe z punktu widzenia jego właściwości stukowych; oznacza procentową zawartość izooktanu w n-heptanie, potrzebną do tego, aby mieszanina miała właściwości stukowe

mol

6.022 *10 ^23

mol gazu w warunkach normalnych

22.4 dm ^3

warunki standardowe

temperatura 298 Kelviny 1013 hPa

tlenki amfoteryczne

reagują z wodą, zasadami i kwasami

tlenki zasadowe

reagują z kwasami, nie reagują z zasadami, a z wodą mogą dawać roztwory odpowiednich zasad

tlenki kwasowe

reagują z zasadami, nie reagują z kwasami, a z wodą mogą dawać roztwory odpowiednich kwasów

tlenki obojętne

nie reagują z zasadami, kwasami, ani wodą

otrzymywanie tlenków

spalanie, redukcja i utlenianie innych tlenków, termiczny rozkład węglanów i siarczanów 3, termiczny rozkład wodorotlenków

N2O

bezbarwny, bezwonny

NO

bezbarwny, bezwonny

CO

bezbarwny, bezwonny

N2O3

granatowa ciecz

CO2

bezbarwny, bezwonny

NO2

brunatny gaz o charakterystycznym zapachu

P4O10

białe, silnie higroskopijne ciało stałe

SO2

bezbarwny gaz o charakterystycznym zapachu

SO3

białe ciało stałe. Nie trwały

SiO2

bezbarwne ciało stałe

tlenki zasadowe

wszystkie to białe ciała stałe

Al2O3

białe ciało stałe

BeO

białe ciała stałe

ZnO

białe ciała stałe

mol

6.022 *10^23

warunki normalne

T= 273K p=1013 hPa

mol gazu w warunkach normalnych

22.4 dm ^3

warunki standardowe

T= 298 K p=1013 hPa

tlenki amfoteryczne

reagują z wodą, zasadami i kwasami

tlenki zasadowe

reagują z kwasami, nie reagują z zasadami, a z wodą mogą dawać roztwory odpowiednich zasad

tlenki kwasowe

reagują z zasadami, nie reagują z kwasami, a z wodą mogą dawać roztwory odpowiednich kwasów

tlenki obojętne

nie reagują z zasadami, kwasami, ani wodą

otrzymywanie tlenków

spalanie, redukcja i utlenianie innych tlenków, termiczny rozkład węglanów i siarczanów 3, termiczny rozkład wodorotlenków

N2O

bezbarwny, bezwonny

NO

bezbarwny, bezwonny

CO

bezbarwny, bezwonny

N2O3

granatowa ciecz

CO2

bezbarwny, bezwonny

NO2

brunatny gaz o charakterystycznym zapachu

P4O10

białe, silnie higroskopijne ciało stałe

SO2

bezbarwny gaz o charakterystycznym zapachu

SO3

białe ciało stałe. Nie trwały

SiO2

bezbarwne ciało stałe

tlenki zasadowe

wszystkie to białe ciała stałe

Al2O3

białe ciało stałe

BeO

białe ciała stałe

Równanie Clopeyrona

p*V=T*n*R

Stała gazowa (R)

83.14