Biologia-wit.

witaminy rozpuszczalne w tłuszczach

ADEK

witaminy rozpuszczalne w wodzie

BC

awitaminoza

brak witamin w organizmie

hipowitaminoza

niedobór witamin

przyczyny braku witamin w organizmie

trudności z przyswajaniem, niewłaściwe dieta, zwiększone zapotrzebowanie na witaminy

hiperwitaminoza

nadmiar witamin

witaminy B, występowanie i funkcja

wpływają na działanie układu nerwowego, produkty zbożowe, nasiona, orzechy, drożdże, jaja, mięso, rośliny strączkowe, wątroba.

witamina B1-funkcja

tiamina, uczestniczy w oddychaniu tlenowym

witamina B1-skutki niedoboru

beri-beri objawiająca się zaburzeniami w funkcjonowaniu układu nerwowego i mięśniowego

Witamina B2-funkcja

ryboflawina, uczestniczy w oddychaniu tlenowym, jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania oczu oraz układu nerwowego i odpornościowego

Witamina B2-skutki niedoboru

zajady w kącikach ust, łojotok, zapalenie języka, choroby oczu między innymi zaćma

witamina B3-funkcje

uczestniczy w oddychaniu tlenowym oraz przemiany białek tłuszczów i węglowodanów odpowiada za właściwy stan skóry oraz prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i pokarmowego

witamina B3-skutki niedoboru

pelagra objawiająca się zapaleniem skóry, zaburzeniami psychicznymi i biegunką

witamina B6-funkcje

pirydoksyna, uczestniczy w przemianach białek tłuszczów oraz węglowodanów jest niezbędna do syntezy niektórych hormonów i neuroprzekaźników na przykład serotoniny adrenaliny i prostaglandyn

witamina B6-skutki niedoboru

nadpobudliwość nerwowa, zmiany skórne, wypadanie włosów, drętwienie kończyn, niedokrwistość

witamina B12-funkcje

kobalamina, bierze udział w tworzeniu erytrocytów i leukocytów, uczestniczy w syntezie kwasów nukleinowych, aminokwasów i białek wpływa prawidłowe działanie układu nerwowego i pokarmowego

witamina B12-skutki niedoboru

niedokrwistość, zaburzenia czynności układu pokarmowego, zwyrodnienia rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych

kwas foliowy-funkcje

uczestniczy w syntezie nukleotydów i kwasów nukleinowych oraz przemianach aminokwasów i białek, jest niezbędne do prawidłowego rozwoju komórek, wytwarzania składników krwi oraz prawidłowego rozwoju cewki nerwowej u płodu

kwas foliowy-skutki niedoboru

niedokrwistość, zaburzenia w działaniu układu pokarmowego i nerwowego, zaburzenia w rozwoju płodu

witamina H-funkcje

biotyna, uczestniczy w syntezie nukleotydów i kwasów nukleinowych, bierze udział w przemianach białek oraz węglowodanów jest niezbędna do prawidłowego rozwoju płodu

witamina H skutki- niedoboru

zmiany skórne, bóle mięśniowe, brak łaknienia, depresja, niedokrwistość

kwas pantotenowy- funkcje

uczestniczy w przemianach węglowodanów i tłuszczów, jest składnikiem koenzymu A który bierze udział w wielu procesach metabolicznych między innymi w oddychaniu tlenowym

kwas pantotenowy-skutki niedoboru

uszkadza korony nadnerczy, zaburzenia funkcjonowania układów mięśniowego i nerwowego, zmiany skórne, wypadanie włosów

witamina C-funkcje

kwas askorbinowy, przemiany aminokwasów, wchłanianie żelaza, synteza hormonów steroidowych oraz melanin, udział w produkcji kolagenu-> wzmacnia zęby naczynia krwionośne kości, odporność organizmu oraz chroni przed działaniem substancji toksycznych

witamina C- występowanie

witamina c występuje w pokarmach pochodzenia roślinnego, owoce cytrusowe i jagodowe, nać pietruszki, warzywa kapustne, ziemniaki i chrzan

witamina C-skutki niedoboru

szybkie męczenie się, brak łaknienia, bóle stawowo-mięśniowe, krwawienie dziąseł, niedokrwistość spadek odporności oraz szkorbut- choroby objawiającej się wypadaniem zębów oraz krwawienie i zapalenie dziąseł

witamina A- występowanie funkcje

nabiał, pomarańczowe warzywa i owoce ciemnozielone warzywa wątroba, tran. Jest niezbędna do prawidłowego widzenia oraz do funkcjonowania nabłonków, wpływa na wzrost i rozwój organizmu

witamina A-skutki niedoboru

kurza ślepota niedowidzenie o zmierzchu i przy słabym oświetleniu, łuszczenie się nabłonków, zaburzenia wzrostu

witamina D3- źródła, funkcje

tran, jaja, tłuste ryby, wątroba, mleko i jego przetwory, jest również wytwarzana w organizmie człowieka, nasila wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego powoduje odkładanie się tych pierwiastków w kościach i zębach

witamina D3 skutki niedoboru

u dzieci krzywica u dorosłych osteoporoza demineralizacja kości

witamina E źródła funkcje

oleje roślinne, awokado jaja, orzechy, nasiona, zmniejsza ryzyko zachorowania na nowotwory, chroni ściany naczyń krwionośnych, zapewnia prawidłową pracę mięśni, wpływa na płodność

witamina E skutki niedoboru

wczesne starzenie się skóry, zaburzenia płodności, niedokrwistość, osłabienie i zanik mięśni,

witamina K źródła, funkcje

wątroba, zielone warzywa, jest wytwarzana przez bakterie jelitowe żyjące w organizmie człowieka, bierze udział w procesie krzepnięcia krwi

witamina K skutki niedoboru

krwawienia, np. z dziąseł nosa i jelit

funkcja wody w organizmie

strukturalny składnik wszystkich komórek i tkanek, jest doskonałym rozpuszczalnikiem związków hydrofilowych, bierze udział w niektórych reakcjach biochemicznych, zapobiega akumulacji ciepła, chroni organizm przed przegrzaniem, ułatwia krążenie krwi

makroelementy

wapń, magnez, potas, sód i chlor, wodór, tlen, węgiel, azot, fosfor, siarka

mikroelementy

żelazo, jod, fluor, miedź, kobalt

wapń źródła, funkcje

nabiał, ryby, migdały, fasola, zielone warzywa liściaste, buduje kości i zęby, jest potrzebne do skurczów mięśni, przewodzenie impulsów nerwowych i krzepnięcie krwi

wapń skutki niedoboru

Próchnica zębów, krzywica, osteoporoza, zaburzenia krzepnięcia krwi, zaburzenia pracy układu mięśniowego i nerwowego

magnez źródła, funkcje

produkty zbożowe, rośliny strączkowe, orzechy, kakao, jest niezbędny do prawidłowego działania komórek nerwowych i mięśniowych, jest aktywatorem wielu enzymów

magnez skutki niedoboru

zaburzenia pracy serca, mięśni i układu nerwowego

potas źródła, funkcje

pomidory, orzechy, rośliny strączkowe, suszone owoce banany, bierze udział w przewodzeniu impulsów nerwowych, wpływa na stopień uwodnienia tkanek, ciśnienie krwi i pracę serca

potas skutki niedoboru

zaparcia, utrata apetytu, zmęczenie, skurcze jelit i mięśni szkieletowych, zaburzenia pracy serca

sód i chlor źródła, funkcje

sól kuchenna, uczestniczą w regulowaniu stopnia uwodnienia tkanek oraz ciśnienia krwi, biorą udział w przewodzeniu impulsów nerwowych, chlor występuje w soku żołądkowym

sód i chlor skutki niedoboru

niedobór zwykle nie występuje

żelazo źródła, funkcji

mięso, wątroba, zielone warzywa, jest składnikiem hemoglobiny i wielu enzymów

żelazo skutki niedoboru

anemia, osłabienie, zawroty głowy

Jod źródła, funkcje

ryby morskie, owoce morza, sól jodowana, jest potrzebny do produkcji hormonów tarczycy

jod skutki niedoboru

zaburzenia funkcjonowania tarczycy

fluor źródła, funkcje

ryby, herbata, woda mineralna, produkty zbożowe, buduje kości i zęby, chroni zęby przed próchnicą

fluor skutki niedoboru

zwiększona podatność zębów na próchnicę

w jaki sposób woda jest usuwana z organizmu

jako składnik moczu, jako składnik kału, jako składnik wydychanego powietrza, jako składnik potu

monosacharydy

Glukoza fruktoza i Galaktoza występują głównie w owocach słodyczach oraz miodzie stanowią bezpośrednie źródło energii dla komórek

disacharydy

sacharoza laktoza i maltoza występują głównie w słodyczach i nabiale rozkładane szybko do cukrów prostych dostarczają energii które wystarcza na krótki czas

polisacharydy

glikogen i skrobia skrobia znajduje się w ziemniakach i produktach zbożowych, glikogen w mięśniach i wątrobie glukoza jest z nich uwalniana powoli dlatego stanowił źródło energii na dłuższy czas

błonnik pokarmowy skład

polisacharydy budujący ściany komórkowe roślin celuloza, pektyny, lignina

błonnik pokarmowy. fukcje

wzmaga ruchy jelit, spowalnia trawienie polisacharydów, wspomaga rozwój mikrobiomu jelit, przyczynia się do obniżenia stęż. cholesterolu we krwi, wiąże jony sodu- wpływa na obniżenie ciśnienia krwi, zmniejsza ryzyko rozwoju nowotworów układu pokarmowego

białka

odpowiadają za przyspieszenie przebiegu reakcji biochemicznych, przekazują informacje w obrębie komórki i między komórkami, transportują substancje do wnętrza i na zewnątrz komórki oraz w obrębie całego organizmu, uczestniczą w procesach odpornościowych

źródła białek

orzechy, nasiona roślin strączkowych, nabiał, mięso, ryby, jaja

lipidy funkcje

pełnią funkcję strukturalne źródło energii, źródło nośników wielu substancji biologicznie czynnych witamin ADEK, synteza niektórych hormonów (prostaglandyn), skład tkanki tłuszczowej

kwas omega 6 linolowy, funkcja, występowanie

występują w olejach roślinnych, zmniejszają stężenie cholesterolu we krwi

kwas omega-3 linolenowy występowanie funkcji

zmniejsza stężenie triglicerydów, hamuje powstawanie zakrzepów, obniża ciśnienie krwi, zapobiega arytmii serca, występuje w tłuszczu ryb i ssaków morskich, jajach, orzechach, olejach roślinnych,

cholesterol występowanie

produkty pochodzenia zwierzęcego, część jest wytwarzana w wątrobie z acetylo-CoA

transport cholesterolu lipoproteiny LDL

transportują około 65% cholesterolu, który w połączeniu z innymi związkami może odkładać się w ścianach tętnic, prowadzi to do miażdżycy, choroby serca, udar mózgu

transport cholesterolu lipoproteiny HDL

transportują około 20% cholesterolu w ich skład wchodzi również lecytyna, fosfolipid który rozpuszcza cholesterol odłożone w ścianach tętnic i transportuje go do wątroby, spowalnia zmiany miażdżycowe i zmniejsza ryzyko wystąpienia chorób układu krążenia