biologia tematy 1,2,3,4

gen

podstawowa jednostka dziedziczenia. pojedzynczy gen to fragment DNA

eksony

sekwencje kodujace zawierajace informacje o kolejnosci ulozenia aminokwasow w białkach lub o budowie RNA

introny

sekwencje niekodujące, które nie zawierają informacji o budowie białek ani o budowie RNA

komplementarnosc zasad

naprzeciwko adeniny jednej z nici zawsze wsytepuje Tymina zaś naprzeciwko cytozy zawsze guanina

sekwencjonowanie DNA

nukleotydy ulozone kolejno w nici dna tworza sekwencje DNA. zapisuje sie ja za pomoca liter znaczacych zasady azotowe wchodzace w sklad nukleotydow

replikacja DNA

proces polegający na podwojeniu cząsteczki DNA, w wyniku którego z jednej cząsteczki powstają dwie identyczne kopie. Zachodzi przed podziałem komórki i zapewnia przekazanie identycznej informacji genetycznej komórkom potomnym

kod genetyczny

sposob zapisu informacji o budowie bialek w sekwencji nukleotydów(DNA lub mRNA)

kodon

z nich sklada sie kod genetyczny. kazdy sklada sie z trzech nukleotydow

transkrypcja

proces przepisywania informacji genetycznej z DNA na RNA, zachodzacy w jądrze komórkowym

translacja

proces tlumaczenia jezyka nukleotydow na język aminokwasow. Na podstawie informacji zawartej w mRNA powstaje łańcuch aminokwasow

ekspresja genów

proces odczytwania informacji genetycznej i syntezy na jej podstawie czasteczek bialka lub RNA

genotyp

zespoł wszystkich genów występujacych w organizmie

fenotyp

widoczne cechy organizmu jak kolor oczu czy kształt nosa oraz jego cechy fizjologiczne i biochemiczne

allel

to jedna z wersji genu, która decyduje o odmianie danej cechy, np. kolorze oczu czy kształcie nasion. Każdy człowiek ma po dwa allele każdego genu – jeden od matki, drugi od ojca. Moga byc dominujace i recesywne

homozygota

wytwarzają gamety ktore są takie same i zawsze zawierają jeden allel

hetero zygota

polowa gamet zawiera allel dominujacy a druga polowa zawiera allel recesywny

1 prawo mendla

mówi, że w gametach (komórkach rozrodczych) znajduje się tylko jeden allel danego genu, ponieważ podczas tworzenia gamet allele rozdzielają się losowo. Dzięki temu każde potomstwo dziedziczy po jednym allelu od matki i od ojca.

2 prawo mendla

cechy dziedziczone sa niezalezne od siebie