biologia matura

miejsce syntezy ATP w komórce

mitochondrium (matrix, grzebień), cytozol, chloroplasty - błona tylakoidu, błona komórkowa bakterii

rola ATP w komórce

nośnik wewnątrzkomorkowy energii użytecznej

kodon

trójka nukleotydów w cząsteczce mRNA, która koduje jeden aminokwas

restryktaza

nacina w sposób swoisty dwuniciowe DNA pozostawiając lepkie (jednoniciowe) końce

ligaza

skleja komolementarnie do siebie lepkie końce prowadząc do powstania dwuniciowej zrekombiniwanej cząsteczki DNA

ligaza

łączy końce cząsteczek DNA / skleja plazmid z obcym DNA

restryktaza

przecina nić DNA / tnie plazmid / tnie DNA

wektor

organizm lub cząsteczka zdolna do przenoszenia np. DNA od dawcy do biorcy./ przenosi obcy DNA do komórki docelowej

genom prokariotyczny

tylko kuliste dwuniciowe DNA

genom eukariotyczny

kuliste dwuniciowe DNA i liniowe dwuniciowe DNA

zalety strategii działania wirusa HIV

1. brak objawów choroby w pierszej fazie, sprawia, że nie jest wykrywalny i zarazony człowiek nie wykonuje działań ochronnych. / 2. wirus może atakowac inne osoby gdyż nosiciel nie wie że jest źródłem zarażenia

penetracja = wnikanie

kapsyd wirusa wraz z materialem genetycznym przechodzi do cytoplazmy komórki. po rozpadzie kapsydu nastepuje uwolnienie materialu genetycznego.

fuzja

wirus łączy sie z receptorem komórki i bezposrednio laczy swoja oslonke wirusowa z blona komorkowa.

endocytoza

wirus wiaze sie z receptorem, tworzac pecherzyk endocytarny i wirus pozostaje w pecherzyku, dopoki nie zajda zmiany np. spadek pH

wirus HIV

jest retrowirusem, którego genom, stanowi jednonicowy RNA. posiada enzym odwrotna transkryptaze i integraze.

integraza

wbudowuje dwuniciowe DNA wirusa do genomu gospodarza (dziala w jadrze komorkowym)

odwrotna transkryptaza

przepisuje jednoniciowe RNA wirusa na dwuniciowe DNA (dziala w cytoplazmie).

transdukcja

polega na przekazaniu fragmentu DNA z jednej komorki bakterii do innej za posrednictwem bakteriofaga, który zawiera fragment DNA ostatnio zainfekowanej bakterii.

transformacja

polega na pobraniu przez bakterie wolnego fragmentu DNA z podłoża. zdolnosc naturalnej transformacji mają nieliczne bakterie.

koniugacja

polega na przekazaniu fragmentu DNA z jednej bakterii (dawcy) do innej (biorcy). dzieki temu biorca otrzymuje nowa informacje genetyczna

fuzja

zlanie sie dwóch błon lipidowych - blony wirusa i blony komorki, żeby mogło dojsc do zlania, obie muszą być zbudowane z lipidów

bakterie gram dodatnie

1. gruba warstwa mureiny (sciany komorkowej) 2. kwas tejchojowy obecny 3. brak blony zewnetrznej 4. barwi sie na fioletowo

bakterie gram ujemne

1. cienka warstwa mureiny 2. brak kwasow tejchojowych na powierzchni 3. blona zewnetrzna obecna 4. barwi sie na rozowo

mureina

peptydoglikan, polimer zbudowany z łańcuchów cukrowych i krótkich lancuchów peptydowych

aneuploidia

mutacja liczbowa chromosomów, polegajaca na zmianie liczby pojedynczych chromosomów w genomie - czyli braku lub nadmiarze jednego (lub kilku) chromosomów s stosunku do liczby prawidlowej.

aberracje chromosomowe

ogólna nazwa na mutacje dotyczace liczby lub struktury chromosomów. (zmiany w strukturze/budowie lub liczbie chromosomów).