biologia

genetyka

Genetyka To nauka o d ziedziczeniu cech i zmienności organizmów, czyli o tym, jak cechy są przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Cechy dziedziczne

To cechy przekazywane z rodziców na potomstwo, np. kolor oczu, włosów, grupa

Cechy niedziedziczne

To cechy nabyte w ciągu życia, które nie są przekazywane potomstwu, np. blizny, opalenizna, znajomość języka.

Zmienność

To zjawisko występowania różnic między osobnikami tego samego gatunku, np. różnice wzrostu, koloru włosów. Dzięki zmienności każdy człowiek jest inny.

Cechy indywidualne

To cechy, które wyróżniają jednego człowieka spośród innych, np. rysy twarzy, głos, linie papilarne.

Informacja genetyczna

To zapis cech organizmu w DNA. Określa, jak ma wyglądać i funkcjonować organizm.

DNA (kwas deoksyrybonukleinowy)

To cząsteczka, w której zapisana jest informacja genetyczna każdego organizmu.

Budowa DNA

DNA ma kształt podwójnej helisy (skręconej drabinki). Składa się z dwóch nici zbudowanych z nukleotydów.

Nukleotyd

Podstawowa jednostka budowy DNA. Składa się z trzech elementów: 1. cukru – deoksyrybozy, 2. reszty kwasu fosforowego, 3. jednej z czterech zasad azotowych: adeniny (A), tyminy (T), cytozyny (C) lub guaniny (G).

Gen

To fragment DNA zawierający informację o budowie jednej białkowej cząsteczki lub o jednej cesze organizmu.

Chromatyna

To forma DNA połączonego z białkami, która występuje w jądrze komórkowym, gdy komórka nie dzieli się.

Budowa chromosomu

Chromosom powstaje ze skondensowanej (zwiniętej) chromatyny. Składa się z dwóch chromatyd połączonych w miejscu zwanym centromerem. W każdym chromosomie znajduje się wiele genów.

Kariotyp

To zestaw wszystkich chromosomów w komórce somatycznej człowieka. Człowiek ma 46 chromosomów (23 pary) – 22 pary autosomów i 1 parę chromosomów płci (XX – kobieta, XY – mężczyzna).

Replikacja DNA

To proces podwajania DNA przed podziałem komórki. Dzięki temu każda nowa komórka otrzymuje dokładną kopię informacji genetycznej.