biologia

kod genetyczny

sposób zapisu informacji o budowie białek w sekwencji kwasów nukleinowych

nic matrycowa

procesowi przepisywania podlega tylko jedna z nici tworzących cząsteczki DNA (matryca mrna)

nic kodującą

sekwencja genu z informacjami o danym białku

kodon AUG

kodon start rozpoczyna syntezę białka

co znajduje się na końcu sekwencji nukleotydów

jeden z 3 kodonow stop UAA UAG UGA

sposób określania sekwencji aminokwasów w białku

najpierw należy określić sekwencje mRNA w tym celu trzeba zapisać nukleotydy komplementarne do nici matrycowej DNA następnie należy określić sekwencje aminokwasów w tym celu należy odczytać kolejne kodony mrna nazwy aminokwasów na podstawie tabeli

cechy kodu genetycznego

trójkowy jednoznaczny zdegerowany niezachodzący bezprzecinkowy uniwerslaby informacja zapisana jednokierunkowo

trójkowy

każde trzy kolejne nukleotydy kwasu nukleinowegi oznaczają jeden amminokwas tworzą jeden kodon

jednoznaczny

jeden kodon oznacza zawsze wyłącznie jeden aminokwas

zdegenerowany

jeden aminokwas może być kodowany przez więcej niż jeden kodon

bezprzecinkowy

nie ma wolnych nukleotydow kazdy nukleotyd wchodzi w skład jakiegoś kodonu

niezachodzący

nukleotydy wchodzący w skład jednego kodon nie może być elementem kolejnego kodon

uniwersalny

poza nielicznymi wyjątkami kodon u wszystkich organizmów oznaczają te same aminokwasy

kodon

sekwencja trzech kolejnych nukleotydow w mRNA lub DNA kodujących jeden aminokwas w białku

ekspresja genów

proces odczytywania informacji genetycznej i syntezy na jej podstawie odpowiednich cząsteczki białka lub RNA

biosynteza białek

ekspresja genów kodujących białka przebiega w dwóch etapach transkrypcja i translacja

transkrypcja

przepisanie informacji z DNA na mRNA w jej wyniku powstaje cząsteczki mRNA o sekwencji komplementarnej do sekwencji DNA

translacja

przetłumaczenie języka nukleotydow na język aminokwasów w jej wyniku na podstawie informacji zawartej w mRNA jest syntetyzowane odpowiednie białko

w których miejscach w komórce zachodzi biosynteza białek

u organizmów eukariotycznych transkrypcja czyli pierwszy wraz biosyntezy białek zachodzi w jądrze komórkowym drugi etap translacja zachodzi w cytozolu

modyfikacje potranskrypcyjne

wycięcie intronow I złożeniu eksponowane w jedną cząsteczki

sposoby regulacji ekspresji genów

regulacja dostępu do genów aktywności białek regulatorowych alternatywna skaldania m RNA

regulacja ekspresji genów

umożliwia różnicowanie się komórek kontrolę produkcji białek zhodnych z funkcjami komórek oraz reagowanie na zmiany w środowisku

transkrypcja proces

zachodzi w jądrze komórkowym polega na syntezie mRNA z proces odpowiada enzym polimeraza RNA enzym ten łączy się z czateczka DNA następnie wzdłuż nici dna rozsuwa je stopniowo i przyłącza kolejne nukleotydy RNA komplementarne do nici