Biologia

DNA

deoksyryboza, cząsteczka zbudowana z 2 nici, materiał genetyczny wirusów i organizmów. zasady: guanina, adenina, tymina, cytozyna

RNA

ryboza, cząsteczka zbudowana z 1 łańcucha, udział w syntezie białek, zasady: guanina, cytozyna, adenina, uracyl.

Rodzaje RNA

mRNA - przenosi informacje o budowie białek. tRNA - transportuje aminokwasy na rybosomy. rRNA - łączy aminokwasy z białkami.

ZWIĄZKI NIEORGANICZNE

woda i sole mineralne

ZWIĄZKI ORGANICZNE

białka, lipidy, kwasy nukleinowe, węglowodany

Właściwości wody

1. dobry rozpuszczalnik (transport substancji)2. gęstość zależna od temp. (przetrwanie zimy pod lodem)3. duże napięcie powierzchniowe (utrzymanie na powierzchni wody) 4. wysokie ciepło parowania (termoregulacja)5. wysokie ciepło wlasciwe(zmiany temp.)

Węglowodany

związki organiczne zbudowane z atomów węgla, wodoru I tlenu.

Rodzaje węglowodanów

1. cukry proste (monosacharydy): ryboza, deoksyryboza, fruktoza, glukoza 2. dwucukry(disacharydy): maltoza, laktoza, sacharoza 3. wielocukry(polisacharydy): skrobia, celuloza, chityna

funkcje węglowodanów

energetyczna, zapasowa, budulcowa

Białka

związki organiczne zbudowane z wodoru, atomów węgla, tlenu, azotu, fosforanu. elementami budowy są aminokwasy.

właściwości białka

rozpuszczalny, ulega odwracalnej koagulacji

rodzaje białek

proste (zbudowane tylko z aminokwasów: histony, pepsyna, globulina, keratyna, albumina) złożone (z aminokwasów I części niebialkowej: kolagen, mioglobina, hemoglobina, fibrynogen)

budowa aminokwasów

-centalnie położony atom węgla -grupa karboksylowa (-COOH) -grupa aminowa (-NH2) -podstawnik oznaczony symbolem R

Lipidy

związki organiczne zbudowane z węgla, tlenu, wodoru. mogą być też zbudowane z azotu lub fosforu.

rodzaje lipidów

proste (woski- ochrona przed nadmiernym parowaniem, tluszcze własciwe - material zapasowy) złożone (fosfolipidy - budują błony biologiczne komórek)

budowa lipidów

- glowa hydrofilowa - Ogon hydrofobowy

funkcje lipidów

ochronna, budulcowa, zapasowa, termoizolacyjna

koagulacja

proces polegający na łączeniu się cząsteczek koloidu w większe struktury.

denaturacja

naruszenie struktury przestrzennej białka pod wpływem czynników fizycznych lub chemicznych