biologia dział 3

rodzaje komórek

prokariotyczne, eukariotyczne

komórka prokariotyczna

brak jądra, komórki bakterii, DNA w cytozylu

komórka eukariotyczna

jądro komórkowe, komórki roślinne, zwierzęce i grzybowe, DNA w jądrze

budowa komórki zwierzęcej

błona komórkowa, jądro, cytozol, rybosomy, aparat golgiego, lizosom, mitochondrium, siateczka śródplazmatyczna

budowa komórki roślinnej

chloroplasty, wakuola(jedna duża), ściana komórkowa, błona, mitochondrium, aparat golgiego, rybosomy, cytozol, siateczka śródplazmatyczna

budowa komórki grzybowej

wakuole(dużo małych), ściana komórkowa, cytozol, rybosomy, jądro, siateczka śródplazmatyczna, aparat golgiego, błona komórkowa, mitochondrium

rybosomy

synteza białek, brak błon

siateczka śródplazmatyczna

udział w produkcji białek i lipidów

mitochondrium

etapy oddychania tlenowego, dostarcza energii

lizosom(zwierzęca)

trawienie składników pokarmowych i uszkodzonych organelli

aparat golgiego

modyfikuje i transportuje białka i lipidy

błona komórkowa

oddziela komórkę, transport substancji do wewnątrz i na zewnątrz

jądro komórkowe

zwiera DNA

cytozol

wypełnia przestrzeń między organellami, pośredniczy w transporcie substancji

chloroplast(roślinna)

wytwarzanie substancji pokarmowych podczas fotosyntezy

wakuola(roślinna)

gromadzenie wody, duża jedna

wakuola(grzybowa)

gromadzi wodę, male i liczne

ściana komórkowa(roślinna)

nadaje kształt komórki, chroni komórkę przed drobnoustrojami, z celulozy

ściana komórkowa(grzybowa)

z chityny

roztwór izotoniczny

git komórka git kształt

roztwór hipertoniczny

komórka traci wodę

roztwór hipotoniczny

komórka chłonie wodę

rodzaje transportu pęcherzykowego

endocytoza i egzocytoza

budowa błony biologicznej

lipidy i białka, tworzą dwuwarstwę(fosfolipidy, ogonki skierowane do środka, a główki w kierunku wody)

właściwości błony bioloficznej

selektywnie przepuszczalna, asymetryczna, półpłynna

funkcje błon biologicznych

tworzą barierę ochronną, pośredniczą w transporcie, tworzą przedziały, odbierają sygnały

rodzaje transportu przez błony

transport bierny(pasywny) transport czynny(aktywny)

dyfuzja prosta

transport zachodzi bezpośrednio przez błonę

dyfuzja ułatwiona

transport zachodzi z udziałem białek błonowych

transport bierny

odbywa się ze środowiska o większym stężeniu substancji do środowiska o mniejszym stężeniu substancji(zgodnie z różnicą stężęń)

transport czynny

ze środowiska o mniejszym stężeniu substancji do środowiska o większym stężeniu substancji(wbrew różnicy stężeń)

transport pęcherzykowy

wtedy gdy cząsteczki transportowane są za duże by być transportowane w inny sposób, to są zamykane w pęcherzykach

endocytoza

transport cząsteczek do wnętrza komórki

egzocytoza

transport dużych cząsteczek powstających w organellach

osmoza

przez błonę przechodzą cząsteczki wody, z roztworu o mniejszym stężeniu do roztworu o większym stężeniu

funkcje jądra komórkowego

kontrolowanie procesów zachodzących w komórce, przekazywanie materiału genetycznego

budowa jądra komórkowego

otoczka jądrowa, pory jądrowe, jąderko, chromatyna

otoczka jądrowa

dwie błony

pory jądrowe

odpowiadają za transport

chromatyna

wypełnia przestrzeń

jąderko

zachodzi tam produkcja cząsteczek rRNA

cytozol def

półpłynny składnik cytoplazmy, niejednorodna, galaretowata substancja

cytozol funkcje

stanowi środowisko, pośredniczy w transporcie

siateczka śródplazmatyczna rodzaje

szorstka gładka

siateczka gładka

(brak rybosomów) produkuje lipidy, magazynuje jony wapnia

siateczka szorstka

z rybosomami, wytwarzanie białek

budowa rybosomu

podjednostka duża, podjednostka mała, mRNA, łańcuch białkowy

budowa siateczki śródplazmatycznej

rybosomy, siateczka szorstka i gładka

wakuola def

pęcherzyk wypełniony płynem, w roślinnych błona- tonoplast

zadania wakuoli w roślinnych

gromadzenie wody, utrzymywanie uwodnienia, magazynowanie

zadania wakuoli w grzybowych

pochłanianie, trawienie, usuwanie

aparat golgiego budowa

system spłaszczonych woreczków- cysterny, pęcherzyk

lizosomy def

niewielkie pęcherzyki, wypełnione enzymami trawiennymi

jedną błonę mają

siateczka śródplazmatyczna szorstka i gładka, aparaty golgiego, lizosomy, wakuole

błona w mitochondrium

są dwie

budowa mitochondrium

błona zewnętrzna(gładka) i wewnętrzna(pofałdowana), matrix(zawiera białka enzymatyczne, rubosomy i DNA

cykl komórkowy

wszystkie procesy, które zachodzą od powstania komórki do jej podziału

etapy cyklu komórkowego

etap interfazy, etap podziału komórki(faza M)

etap interfazy

okres między podziałami

co robi komórka w etapie interfazy

zwiększa swoje rozmiary, gromadzi materiały zapasowe, podziela organelle, zachodzi replikacja DNA

podział interfazy

fazy G1, S, G2

etap podziału komórki

następuje tu podział jądra komórkowego(mitoza) i cytoplazmy

mitoza

podział jądra komórkowego w którego wyniku z jednej komórki rodzicielskiej powstają dwie komórki potomne o takiej samej liczbie chromosomów

czym jest poprzedzony podział komórki

replikacją DNA

faza G1

G1 rozpoczyna cykl komórkowy, wzrost komórki, powstają nowe organelle

faza G0(spoczynkowa)

następuje kiedy komórki z G1 nie przystosowują się do podziału, tylko specjalizują się w komórki określonego typu, jest to wyjście z cyklu

kiedy komórki G0 mogą wrócić do cyklu

np. pod wpływem hormonów

2 faza- S

podwojenie zawartości DNA w jądrze w procesie replikacji, synteza histonów i DNA

3- ostatnia faza- G2

przygotowanie do podziału, synteza pozostałych białek potrzebnych do tego procesu(-histony)

faza M

podział jądra(mitoza) i cytoplazmy

podział jądra w fazie M

rozdzielenie chromosomów, powstają dwa jądra potomne o takiej samej zawartości DNA

podział cytoplazmy

inaczej cytokineza, rozdzielenie cytozolu i organelli do dwóch komórek potomnych

ilość DNA w fazie G1

2c(46 cząsteczek DNA) 46 chromosomów

ilość DNA w fazie S

4c(bo następuje replikacja czyli podwojenie

ilość DNA w fazie G2

4c

ilość DNA w fazie M

2c

komórki nowotworowe

mają zaburzony cykl komórkowy przez co stale się dzielą i nie obumierają

Mejoza

podział jądra w którego wyniku z jednej komórki rodzicielskiej powstają 4 komórki potomne, o zredukowanej o połowę liczbie chromosomów

komórki diploidalne(2n)

mają podwójny zestaw chromosomów(jeden od ojca drugi od matki)

komórki somatyczne

są komórkami diploidalnymi, tworzą ciało

komórki haploidalne(1n)

mają pojedynczy zestaw chromosomów

gamety zwierząt

są komórkami haploidalnymi, komórki jajowe i plemniki

znaczenie mitozy

rozmnażanie bezpłciowe, wytwarzanie nowych komórek ciała, regeneracja uszkodzonych tkanek, wzrost ciała

znaczenie mejozy

rozmnażanie płciowe, przekazywanie informacji genetycznej, zróżnicowanie genetyczne osobników tego samego gatunku

apoptoza

nauralny proces obumierania komórek. dotyczy on uszkodzonych komórek. takich co było za dużo itd. dzięki apoptozie liczba komórek utrzymuje się na odpowiednim poziomie

łańcuch cukrowy

występuje po zewnętrznej stronie błony, tworzy płaszcz węglowodanowy

budowa chromosomu

ramiona chromosomu, cenyromer(środek) chromatyda(połowa chromosomu)

czerwone krwinki

brak jądra

komórka wątroby

dwa jądra

włókno mięsnia poprzecznie prążkowanego

wiele jąder