Barok (1)

Caravaggio (zawód - dzieła x2, styl x2, informacje)

malarz - "Wątpienie świętego Tomasza", "Wskrzeszenie Łazarza" | światłocień, psychologia modela | konflikty z prawem

Gianlorenzo Bernini (zawód - dzieła x3, kompozycja)

rzeźbiarz - fontanna Trytona, kolumnada na placu św. Piotra i budowa bazyliki watykańskiej | kompozycja - figura serpentinata (spiralna)

Diego Velazquez (zawód - dzieło x1, informacje)

malarz - "Las Meninas"| związany z dworem w Madrycie, przekazywanie sekretnych treści)

Andre Le Notre (zawód - dzieła x1, rodzaje dzieł x3)

architekt ogrodowy - ogród w Wersalu | zadrzewiałe labirynty, rzeźby, lustra wodne ze sztucznymi wyspami

alegoria

motyw zawarty w dziele literackim (a także malarskim), np.: postać, zdarzenie, który oprócz znaczenia dosłownego ma sens dodatkowy, domyślny, czyli alegoryczny.

światłocień

technika malarstwa polegająca na różnicowaniu natężenia światła i eksponowaniu jego kontrastów.

sensualizm

pogląd filozoficzny oraz psychologiczny głoszący, że wszelka wiedza pochodzi od wrażeń zmysłowych

kompozycja diagonalna

kompozycja oparta na przekątnej, charakterystyczna dla sztuki baroku. Diagonalny, czyli skośny, układ postaci oddaje dynamikę przedstawienia.

putto

motyw dekoracyjny przedstawiający małego aniołka

Kartezjusz (zawód x2 - dzieła x1, poglądy, informacje)

matematyk, przyrodnik - "Rozprawa o metodzie" | dualizm o duszy i ciele, racjonalizm | cogito ergo sum (myślę, więc jestem)

Blaise Pascal (zawód x2 - dzieła x2, poglądy, informacje)

matematyk, fizyk - "Myśli", "Prowincjałki" | racjonalizm, chrześcijaństwo jako żródło prawdy | zakład Pascala - uznanie Boga

Benedykt Spinoza (zawód - dzieła x1, poglądy, informacje)

matematyk - "Etyka" | dualizm - Deus, sive natura (Bóg, czyli przyroda) | matematyka jako wzór myślenia

Gottfried Wilhelm Leibniz (zawód - dzieła x1, poglądy, informacje)

filozof niemiecki - "Teodycea" | racjonalizm o orientacji religijnej | antynomie - jedność świata i mnogość świadomość

poezja metafizyczna

nurt lirycznej poezji barokowej. Polegał na szukaniu odpowiedzi w religijnej koncepcji świata

antynomie

przeciwieństwa; pojęcia, których znaczenia pozostają ze sobą w opozycji, np.: śmierć - życie, niebo - ziemia

tematyka egzystencjalna

tematyka dotycząca ludzkiego losu, nieuchronnych praw nim rządzących - motyw miłości, cierpienia, śmierci

vanitas (marność)

pojęcie oznaczające znikomość, bezwartościowość rzeczy i spraw ludzkich

paradoks (nieoczekiwany, nieprawdopodobny)

sformułowanie sprzeczne, oparte na kontraście, zawierające odkrywczą prawdę lub myśl, np. "błogosławieni, którzy się smucą, albowiem on będą pocieszeni"

dualizm

pogląd filozoficzny uznający, że rzeczywistość składa się z dwu podstawowych elementów

błędny rycerz

rycerz błąkający się, wędrujący bez określonego celu, np. Don Kichot

anachronizm

pojęcia, sposoby myślenia pochodzące z epoki wcześniejszej niż współczesna dziełu (porównanie współczesności z dawną epoką)

slang

potoczna odmiana języka oparta na odrębności środowiskowej, od języka ogólnego różni się przede wszystkim słownictwem

tragizm etyczny

właściwość etycznego, szlachetnego bohatera, którego działania prowadzą, wbrew jego intencjom i uczuciom, do klęski, życiowej katastrofy

komizm

właściwość sytuacji, wypowiedzi lub postaci, sprawiająca, iż prowokuje śmiech; inaczej śmieszność

konceptyzm

główny prąd w poezji baroku, cechujący się dążeniem do nieustannego zadziwiania, zaskakiwania i zaszokowania czytelnika

sceptycyzm

postawa filozoficzna wyrażająca się wątpieniem w powszechnie przyjęte prawdy i autorytety

anafora

stylistyczny środek składniowy polegający na powtarzaniu na początku wersu albo zdania tego samego słowa lub zwrotu

antyteza

środek stylistyczny polegający na zestawieniu dwu przeciwstawnych znaczeniowo elementów, pojęć, np. w celu uzyskania większej ekspresji, np. "jeden stary, drugi młody"

komplement

wypowiedź pochwalna służąca pozyskaniu przychylności adresata, zazwyczaj zawiera hiperbolę

hiperbola (przesada)

literacki zabieg stylistyczny, przedstawienie opisywanego zjawiska, przedmiotu czy osoby w sposób przesadnie wyolbrzymiający jego cechy (np. "tony papierów")