Antyk

skąd nazwa antyk?

(łac.) antquus= dawny, starożytna cywilizacja i kultura gracko-rzymska

ramy czasowe antyku

IX pne -V ne (476r) upadek Cesarstwa Zachdniorzymskiego, ok. 1300 lat

periodyzacja

podział na okresy

okres antyku Grecji

dominacja epiki, liryki, dramatu, wielkich filozofów, epigramatu, szkół filozoficznych, literatury rzymskiej, wczesnego chrześcijaństwa

okres dominacji epiki

IX- VIII pne, Homer- Iliada i Odyseja

okres dominacji liryki

w Grecji VII-VI pne, wybitni poeci np. Tyrtajos, Safona, Anakreont, Pindar i Symonides

okres dominacji dramatu-

V pne; greccy dramatopisarze, tragicy Ajschylos, Sofokles, Eurypides; komediopisarzy Arystotefanes; rzeźbiarze Fidiasz i Poliklet

okres wielkich filozofów

V- IV rozkwit filozofii, Sokrates, Platon, Arystoteles

okres dominacji epigramatu

IV- III pne, poeta Kallimach z Cyreny, Teokryt (twórca idylli)

okres szkół filozoficznych

III pne, szkoły sofistów, cyników, sceptyków, stoików, epikurejczyków, hedonistów

okres rozwoju literatury rzymskiej

I pne, Wergiliusz, Horacy, do I-II ne Owidiusz, Seneka, arek Aureliusz

okres wczesnego chrześcijaństwa

III- IV ne, zmierzch cywilizacji antycznej, rodzenie się epoki średniowiecza

klasyczny

z łac. wyuczony w klasie, wzorowy, dokonały, pierwszorzędny; dążący do ideałów wyparowanych przez Antyk

Wybitni filozofowie

Sokrates, Platon, Arystoteles

Stoicyzm

życie umiarkowane, zgodnie z naturą, zdolność zachowania trzeźwości umysłu, uniezależnienie się od pokus i smutków i świata zew za pomocą rozumu, panowanie nad sobą

Epikureizm -

rozważne dążenie do przyjemności i szczęścia; przyjemności duchowe; szczęśliwy ten co mądry i sprawiedliwy; cieszyć się każdym dniem

Hedonizm

hedone= rozkosz; przyjemność cielesna- najwyższe, jedyne dobro, cel życia motyw postępowania

złoty wiek antyku

rządy Peryklesa 443-429 pne, rozwój demokracji ateńskiej,

religia

politeistyczna, Bogowie i bóstwa,

aojda

wędrowny śpiewak Grecki

podział filozofii na -

metafizykę, logikę, etykę, estetykę

sztuka

architektura sakralna, rzeźba, malarstwo wazowe; monumentalne świątynie; Fidiasz- autor akropolu,

sztuka rzymska

architektura miejska: termy, hale targowe, wiadukty, teatry cyrki, biblioteki

najwybitniejsi twórcy

Homer, Hezjod, Safona, Ezop, Ajschylos, Sofokles, Eurypides, Wergiliusz, Horacy,

lektury

Król Edyp Sofokles, bilbia, mitologia,

epigramat -

krótki wiersz, pierwotnie do umieszenia na pomniku/ nagrobku, twórcą Symonides

epos

gatunek epicki, losy bohaterów na tle historycznych, wojennych ważnych wydarzeń; świat ludzki i boski i ich ingerencja w życie ludzi.

komedia

gatunek dramatu, pogodna tematyka, szczęśliwe zakończenie, akcja z nagłymi zwrotami, wartka; komizmy, karykatury, satyra, groteska,

poezja trytejska -

wzywająca i zagrzewająca do walki za ojczyznę

retoryka

teoria i sztuka wymowy,

satyra

utwór literacki, celem ośmieszenie i napiętnowanie opisanych osób, gr społecznych, obyczajów postaw zachowań, ludzkich wad; świat komicznie wyolbrzymiony, groteska i karykatura

sielanka -

utwór epicko- liryczny, często z dialogiem, sławiący szczęśliwe życie pasterzy, na łonie przyrody,

zasada decorum

jedność stylu i jego zgodność z tematyką utworu

funkcje mitów

poznawcza (wyjaśnienie zjawisk) światopoglądowa (podstawa wierzeń) sakralna (wzorce obrzędów, uczyły jak czcić bogów)