antybiotyki

kto i kiedy odkrył pierwszy antybiotyk? jaki to był antybiotyk?

Alexander Fleming 1929r; penicylina

antybiotyk - definicja

substancja pochodzenia biologicznego, która w małych ilościach hamuje wzrost innych drobnoustrojów

chemioterapeutyk - definicja

substancja o aktywności przeciwdrobnoustrojowej, uzyskana na drodze chemicznej, nie posiadająca naturalnego wzorca w przyrodzie (np. sulfonamidy, chinoliny, nitrofurany, nitroimidoizole)

właściwości antybiotyków

subst. naturalne, biologicznie czynne; wydzielane przez mikroorganizmy; zwykle pochodzenia organicznego z modyfikacją w celu podwyższenia "siły" działania; szkodzą patogenom, nie szkodzą gospodarzowi

w jakim celu stosuje się antybiotyki?

w celu wyeliminowania patogennego dla organizmu gospodarza drobnoustroju

pochodzenie antybiotyków

naturalne, półnaturalne, syntetyczne

antybiotyki pochodzenia naturalnego - opis

metabolity pleśni, grzybów, bakterii (promieniowców)

antybiotyki półsyntetyczne - opis

produktem wyjściowym jest naturalny antybiotyk poddany modyfikacji

antybiotyki syntetyczne - opis

powstają w wyniku pełnej syntezy, odtworzenie naturalnej struktury antybiotyku

antybiotyki naturalne - przykłady

penicylina benzylowa, streptomycyna

antybiotyki półsyntetyczne - przykłady

ampicylina, cefatoksym

antybiotyki syntetyczne - przykłady

aztreonon

efekt działania antybiotyków i chemioterapeutyków

bakteriobójczy lub bakteriostatyczny

od czego zależy efekty bakteriobójczy

od maksymalnego stężenia lub czasu działania, w którym stężenie przekracza wartość MIC

antybiotyki o efekcie bakteriobójczym zależnym od maksymalnego stężenia - przykłady

aminoglikozydy, chinoliny

antybiotyki o efekcie bakteriobójczym zależnym od czasu działania w którym stężenie przekracza wartość MIC - przykłady

beta-laktamy

antybiotyki o efekcie bakteriostatycznym - przykłady

makrolity, tetracykliny, linkozamidy, ketolidy, chloramfenikol, sulfonamidy

Zakres działania antybiotyków i chemioterapeutyków

Wąskie spektrum (ograniczone do określonych grup drobnoustrojów; Szerokie spektrum (obejmuje bakterie Gram (+) i (-), beztlenowe, atypowe)

antybiotyki i chemioterapeutyki o wąskim spektrum - przykłady

penicylina, wankormycyna

antybiotyki i chemioterapeutyki o szerokim spektrum - przykłady

chinoliny, cefalosporyny, karbapenemy

MIC (minimal inhibitory concentration) - definicja

miara aktywności bakteriostatycznej antybiotyku; najmniejsze stężenie antybiotyku (w µg/l lub mg/l) hamujące wzrost drobnoustrojów i zatrzymanie procesów życiowych bakterii, przy określonej gęstości i w określonym czasie

MBC - definicja

miara aktywności bakteriobójczej antybiotyku- najmniejsze stężenie bakteriobójcze (w µg/l lub mg/l) tj. stężenie antybiotyku, przy którym ginie 99,9% kom. bakterii

Mechanizmy działania antybiotyku na komórki bakteryjne

tworzenie ściany komórkowej; blokowanie kwasów nukleinowych; konkurencyjne wnikanie w łańcuch metaboliczny; uszkodzenie błony protoplazmatycznej; blokowanie syntezy białka

tworzenie ściany komórkowej - przykłady

antybiotyki beta-laktamowetranspeptyzacja; glikopeptydy- synteza peptydoglikenu

blokowanie kwasów nukleinowych - przykłady

chinoliny- hamuje replikację DNA; ryfampicyna- hamuje syntezę DNA

konkurencyjne wnikanie w łańcuch metaboliczny - przykłady

sulfonamidy, trimetoprim

uszkodzenie błony protoplazmatycznej - przykłady

polimyksynazmiany w błonie; gramicydyna

blokowanie syntezy białka - przykłady

aminoglikozydy, linkozamidyjako wynik blokowania funkcji rybosomów, mekrolidy, tetracykliny, chloramfenikol- jako wynik wiązania tRNA

oznaczanie antybiotykooporności

metoda studzienkowa, metoda dyfuzyjno-krążkowa (metoda Kirby-Bauera)