8.11 Przemiany społeczne i polityczne w Europie

Jakie procesy utorowały drogę do demokratyzacji państw europejskich w XIX wieku?

Reformy Napoleona I, rewolucja przemysłowa, działalność ruchów liberalnych i robotniczych oraz alfabetyzacja społeczeństwa.

Jakie zmiany nastąpiły w drugiej połowie XIX wieku po Wiośnie Ludów w wielu państwach europejskich w zakresie demokratyzacji?

Na mocy uchwalonych lub zaktualizowanych konstytucji ustanowiono parlamenty oraz poszerzano prawa wyborcze, rezygnując z cenzusów majątkowych i cenzusów wykształcenia.

Jaka była sytuacja kobiet u progu XIX wieku pod względem praw politycznych, edukacji i samodzielności prawnej?

U progu XIX wieku kobiety nie posiadały praw politycznych, miały bardzo ograniczony dostęp do edukacji, a w większości państw nie były samodzielne prawnie.

Kiedy po raz pierwszy pojawiły się hasła emancypacji kobiet w Europie?

W okresie rewolucji francuskiej, jednak zostały wówczas zignorowane.

Jaki proces był przełomowy dla emancypacji kobiet i dlaczego?

Rewolucja przemysłowa, ponieważ przyczyniła się do aktywizacji zawodowej kobiet z klasy robotniczej.

Jakie działania podejmowały i czego domagały się stowarzyszenia kobiece powstające od połowy XIX wieku oraz jaki był stosunek liberałów do tych postulatów?

Domagały się równouprawnienia kobiet w zakresie edukacji, pracy, praw cywilnych i politycznych, a liberałowie popierali te postulaty.

Czym był ruch sufrażystek, kiedy powstał, o co walczył i kiedy zostały zrealizowane jego postulaty?

Ruch sufrażystek narodził się w drugiej połowie XIX wieku, walczył o prawa wyborcze dla kobiet, a w Europie przełom w ich realizacji nastąpił dopiero po I wojnie światowej.

Co było podstawą działalności partii politycznych w II połowie XIX wieku?

Powstające w tym czasie ideologie oraz ruchy społeczne.

Kiedy partie uzyskały charakter masowy i co to oznaczało?

W drugiej połowie XIX wieku; oznaczało to, że należeli do nich nie tylko parlamentarzyści, lecz także zwykli obywatele.

Jakie cechy organizacyjne miały nowoczesne partie od drugiej połowy XIX wieku i czym się zajmowały?

Każda partia miała swój program, stałe struktury i organy prasowe, a także organizowała manifestacje, wiece i kampanie wyborcze.

Jaka była charakterystyka partii konserwatywnych w XIX wieku i kogo skupiały?

Skupiały przeciwników radykalnych zmian społecznych i politycznych, przedstawicieli warstw uprzywilejowanych, arystokracji i ziemiaństwa.

Kogo skupiały partie liberalne w drugiej połowie XIX wieku i jaki był ich cel?

Reprezentowały interesy burżuazji, która zamierzała utrzymać i ugruntować swoje wpływy zdobyte w toku wydarzeń politycznych pierwszej połowy stulecia.

Jaka była rola partii socjalistycznych i socjaldemokratycznych?

Zabiegały o poprawę położenia klasy robotniczej i najbiedniejszych warstw społecznych proletariatu miejskiego.

Jaka była geneza odrzucenia tez Marksa i Engelsa przez partie socjaldemokratyczne w drugiej połowie XIX wieku?

Partie porzuciły hasła rewolucji na rzecz rywalizacji parlamentarnej dzięki uzyskaniu przez robotników praw politycznych.

O co walczyły partie chłopskie w drugiej połowie XIX wieku i gdzie najbardziej się rozwinęły?

Walczyły o poprawienie położenia chłopów, którzy pozostawali w zależności od dawnych warstw uprzywilejowanych, głównie w Europie Środkowej.

Na jakim dokumencie bazowały partie chrześcijańsko-demokratyczne w drugiej połowie XIX wieku?

Bazowały na encyklice Rerum Novarum Papieża Leona XIII z 1891 roku.

Jakie były poglądy partii chrześcijańsko-demokratycznych?

Propagowały tradycyjne wartości, odrzucały liberalne i socjalistyczne, ale opowiadały się za łagodzeniem napięć międzyklasowych w zgodzie z wartościami chrześcijańskimi.

O co zabiegały partie nacjonalistyczne?

Ich głównym założeniem programowym była obrona interesów narodowych ich działaczy.

W którym roku wykształcił się w Wielkiej Brytanii ruch społeczny określony jako luddyzm i co robili jego członkowie?

W pierwszej połowie XIX wieku rzemieślnicy atakowali fabryki i niszczyli maszyny, które uznawali za przyczynę rosnącego bezrobocia i postępującego ubożenia niższych warstw społecznych.

Jaki był ostateczny los ruchu społecznego luddyzm?

Jego wystąpienia zostały brutalnie stłumione.

W którym roku powstały w Wielkiej Brytanii pierwsze związki zawodowe?

W 1824 roku.

W jakich latach masowe poparcie zyskał ruch czartystów i czego domagali się jego przedstawiciele?

W latach 30. i 40. XIX wieku domagali się m.in. powszechnego prawa wyborczego, wprowadzenia diet poselskich oraz poszerzenia praw socjalnych.

W którym roku zwołano Międzynarodowe Stowarzyszenie Robotników, zwane Pierwszą Międzynarodówką i jaki był jej cel?

W 1864 roku. Jej celem była koordynacja działań partii broniących praw robotników.

Jakie główne trzy nurty zarysowały się w ruchu robotniczym w drugiej połowie XIX wieku?

Podział na markistów, czyli rewolucjonistów, socjaldemokratów, inaczej reformistów i rewizjonistów, oraz na anarchistów.

Jakie poglądy mieli marksiści, czyli rewolucjoniści?

Uważali, że drogą do przebudowy społeczeństwa musi być, tak jak zakładał Marx, rewolucja.

Jakie poglądy mieli socjaldemokraci, czyli reformiści i rewizjoniści?

Uważali, że poprawę położenia proletariatu można uzyskać w sposób legalny poprzez działalność polityczną i stopniowe zmiany prawa.

Jakie poglądy na sprawy robotnicze mieli anarchiści?

Uznawali za konieczne zniesienie władzy państwowej za pomocą rewolucji, a następnie budowę niewielkich dobrowolnych wspólnot wytwórczych, czyli syndykatów.

Jaki był skutek postępującej demokratyzacji państw europejskich i rozwoju ustawodawstwa dla poglądów robotników w drugiej połowie XIX wieku?

W kolejnych dekadach stopniało poparcie dla działań radykalnych, a wzrosło dla partii socjaldemokratycznych.

W którym roku powstała Druga Międzynarodówka i czym ona była?

W 1889 roku. Stała się forum dyskusji pomiędzy rewolucjonistami i reformistami.

Jak nazywał się czołowy przedstawiciel reformistów w czasach II Międzynarodówki?

Eduard Bernstein.

W którym roku papież Leon XIII ogłosił encyklikę Rerum Novarum?

W 1891 roku.

Co zawierała encyklika Rerum Novarum papieża Leona XIII?

Podstawy nauki społecznej Kościoła katolickiego zmierzające do poprawy położenia robotników.