6

język prawny

jest to język, w którym formułowane jest prawo.

język prawniczy

jest to język, w którym formułowane są wypowiedzi o prawie

zdania denotyczne

są to zdania stwierdzające, że ze względu na treść określonej normy jakieś postępowanie jest określonym podmiotom w określonych okolicznościach nakazane, zakazane albo jest ani nakazane, anie zakazane.

Różnice między językiem tekstów prawnych, a językiem etnicznym:

a) słownictwo - w języku tekstów prawnych występują bowiem wyrazy czy wyrażenia nieznane językowi powszechnemu tj. powództwo.

-

Często nadaje się wyrażeniom występującym w tekstach prawnych, a zaczerpniętych z języka etnicznego inne znaczenie np. szersze, węższe.

-

b) zwroty złożone - zdarza się często, że wyrażenie zbudowane z tych samych wyrazów powiązanych według tych samych zasad, ma w języku etnicznym znaczenie inne niż w języku tekstów prawnych.

-

c) quasi-idiomy - obok znaczenia idiomatycznego mają znaczenie dosłowne tzn. rozumiane dosłownie są składne i sensowne.

-

d) teksty prawne składają się z poszczególnych zdań (a czasem ich zespołów) wyraźnie oddzielonych od innych i oznaczonych, a więc opatrzonych własnymi indywidualizujacymi nazwami.

przepis prawny

jest to jednostka redakcyjna tekstu prawnego, będąca zdaniem w sensie gramatycznym, zazwyczaj wyróżnioną graficznie przez opatrzenie jej nazwą indywidualizującą.

rozczłonkowanie tekstu

jest to technika konstruowania aktów prawnych polegająca na tym, że norma nie jest wyrażona w jednym przepisie, ale poszczególne jej elementy są zamieszczone w wielu przepisach prawnych, często znajdujących się w bliskim sąsiedztwie.

Kondensacja tekstu

jest to technika konstruowania aktów prawnych polegająca na tym, że elementy wspólne wielu normom postępowania zamieszcza się w jednym przepisie części ogólnej danego aktu.

adekwatność tekstu prawnego

tekst adekwatny to taki, który "wiernie", "dokładnie" wyraża zamysł prawodawcy.

definicja legalna

są to definicje formułowane przez pracodawcę, zazwyczaj w ustawach.

"słowniczki"

jest to miejsce w tekście prawnym gdzie zgromadzone są definicje legalne.

klauzula generalna

jest to zamieszczony w przepisie prawnym zwrot odsyłający do jakiegoś systemu ocen lub do jakiegoś systemu norm, innego jednak niż system norm prawnych, a przy tym systemu zazwyczaj uzasadnionego aksjologicznie.

przepis zawierający klauzulę generalną upoważnia organ stosujący prawo, i zarazem zobowiązuje go, aby rozstrzygając jakąś konkretną sprawę:

1. oparł rozstrzygnięcie na wszechstronnej ocenie danego przypadku

-

2. oparł rozstrzygnięcie na jakiś pozaprawnych zasadach postępowania.

Środki służące osiąganiu komunikatywności tekstu prawnego:

1. Formułowanie tytułów aktów normatywnych adekwatnie do treści tych aktów, tak aby na ich podstawie można było wstępnie ustalić, jakie sprawy dany akt reguluje;

-

2. Podział tekstu danego aktu normatywnego na mniejsze części (np. rozdziały) i opatrzenie każdej z nich środtytułem.

-

3. Konsekwentną konstrukcję każdego z osobna aktu normatywnego, taką mianowicie, że określone rodzaje przepisów są w nim zamieszczane zawsze w takiej samej kolejności;

-

4. Staranne formułowanie przepisów uchylających, tak aby można było bez wątpliwości ustalić, które akty normatywne czy które przepisy zostały wyeliminowane z tekstu prawnego.

Środki służące osiąganiu zwięzłosci tekstu prawnego

Zwięzłość tekstu prawnego uzyskuje się przede wszystkim, posługując się odesłaniami oraz używając spójników do budowania wyrażeń złożonych.

odesłania w tekście prawnym

polegają na tym, że jakiś przepis wskazuje na postanowienie zawarte w innym przepisie lub przepisach.

odesłania wewnętrzne

polegają na tym, że przepis aktu normatywnego odsyła do innego przepisu (czy przepisów) tego samego aktu.

Odesłania zewnętrzne

polegają na tym, że przepis aktu normatywnego odsyła do przepisu (czy przepisów) innego aktu normatywnego.

odesłania wewnątrzsystemowe

są to odesłania w ramach systemu prawa.

odesłania pozasystemowe

są to odesłania do norm i zasad postępowania spoza systemu prawa.

Ze względu na sposób wyznaczania zachowania, przepisy prawne dzieli się na:

nakazujące i zakazujące coś czynić oraz zezwalające

przepisy blankietowe

są to przepisy, które wskazują w jaki sposób mogą albo muszą zostać uregulowane określone sprawy.

Zależnie od tego, jak określone są okoliczności, w których norma wyrażona w przepisie znajduje zastosowanie, wyróżnia się przepisy:

a) bezwzględnie wiążące b) względnie wiążące c) przepisy semiimperatywne

Przepis bezwzględnie wiążący (ius cogens)

jest to taki przepis, którego zastosowanie nie może zostać wyłączone ani ograniczone decyzją zainteresowanych stron. Zatem wiąże on strony w sposób bezwzględny.

Przepis względnie wiążący (ius dispositivum)

jest to taki przepis, ktory znajduje zastosowanie tylko wtedy, gdy zainteresowane strony nie uregulowały konsekwencji prawnych jakiś zachowań czy zdarzeń w sposób odmienny, niż to uczyniono w przepisie.

Przepisy semiimperatywne (semidyspozytywn)

są to przepisy, których zadaniem jest wyznaczenie minimalnego zakresu ochrony interesów jednej ze stron.

-

Zastosowanie takich przepisów może zostać wyłączone albo ograniczone decyzją stron jedynie wtedy, gdy ich postanowienia są korzystniejsze dla strony objętej ochroną.