2. Budowa i funkcje skóry

funkcja ochronna skóry

zabezpieczenia przed czynnikami zewnętrznymi (promieniowanie UV, urazy mechaniczne, chemiczne, termiczne, drobnoustroje chorobotwórcze), zabezpieczenie przed utratą wody

funkcja termoregulacyjna skóry

regulacja ilości ciepła przez wydzielanie potu, zwężanie i rozszerzanie naczyń krwionośnych

funkcja wydalnicza skóry

udział w wydalaniu zbędnych lub szkodliwych produktów przemiany materii (mocznika nadmiaru wody i soli mineralnych) za pomocą gruczołów potowych

funkcja wydzielnicza skóry

wydzielanie łoju i mleka

funkcja syntetyzująca skóry

synteza witaminy D3 z pochodnej cholesterolu pod wpływem promieni słonecznych

funkcja receptorowa skóry

odbieranie bodźców z otoczenia dzięki obecności receptorów: ciepła, zimna, dotyku i ucisku

udział w wymianie gazowej skóry

pobieranie tlenu i usuwanie dwutlenku węgla (tylko 1% wymiany gazowej odbywa się przez skórę)

budowa naskórka

naskórek jest zbudowany z wielu (6-20) warstw komórek nabłonkowych, dwie główne warstwy to zrogowaciała i rozrodcza

warstwa zrogowaciała

jest na zewnątrz, budują ją zrogowaciałe, martwe i płaskie komórki

keratyny

białka zawarte w komórkach naskórka, zapewniające wytrzymałość mechaniczną i elastyczność

komórki warstwy zrogowaciałej systematycznie złuszczają się

ale są stale zastępowane nowymi komórkami powstałymi w warstwie rozrodczej

warstwa rozrodcza zawiera komórki barwnikowe

(melanocyty), które produkują melaniny

melaniny

barwniki powstające z aminokwasu - tyrozyny - odpowiadające za zabarwienie skóry

do melanin występujących w skórze należą:

czerwona feomelanina i czarna eumelanina

gęstość rozmieszczenia melanocytów jest zależna

(nie występują na skórze dłoni i podeszwy stóp)

budowa skóry właściwej

zasadniczym elementem jej budowy są włókna białkowe (kolagenowe i elastynowe), nadające skórze wytrzymałość oraz sprężystość, a tym samym odporność na ucisk i rozciąganie

wyróżnia się dwie warstwy skóry właściwej

warstwę brodawkową i warstwę siatkową

warstwa brodawkowa

występują w niej liczne wypuklenia nazywane brodawkami, połączone tkanką łączną z naskórkiem

warstwa siatkowa

zbudowana jest z bardziej zbitej tkanki łącznej

w skórze właściwej biegną liczne naczynia krwionośne, które oprócz funkcji transportowej pełnią też funkcję termoregulacyjną

skóra właściwa jest zaopatrzona w liczne zakończenia nerwowe (receptory) odbierające bodźce ze środowiska zewnętrznego

tkanka podskórna

jest zbudowana głównie z tkanki tłuszczowej. Jest mocno związana ze skórą właściwą, jednak może przesuwać się względem leżących pod nią struktur

Co znajduje się w tkance podskórnej?

znajdują się w niej dolne odcinki korzeni włosów, części wydzielnicze gruczołów potowych oraz niektóre receptory

Od czego zależy grubość tkanki podskórnej?

jej grubość zależy od stanu odżywienia człowieka oraz od wieku, płci i okolic ciała

Funkcje tkanki podskórnej

stanowi zapas substancji odżywczych oraz chroni przed szkodliwym wpływem niskich temperatur i urazami mechanicznymi

linie papilarne

występujące na skórze dłoni oraz podeszwach stóp listewki skórne

wytwory naskórka

włosy, paznokcie i gruczoły

włosy paznokcie i gruczoły należą do wytworów naskórka ponieważ

powstały z tych samych co on komórek nabłonkowych

cechy włosów

składają się głównie z martwych komórek wypełnionych keratyną, są charakterystyczne dla wszystkich ssaków, u człowieka utraciły swoją pierwotna funkcję izolacyjną

cechy paznokci

są swoistym elementem skóry wszystkich ssaków naczelnych; opuszka palca pozbawiona paznokcia wykazuje znacznie mniejszą wrażliwość na dotyk

rodzaje gruczołów skórnych

gruczoły łojowe, potowe, mlekowe

rozmieszczenie gruczołów łojowych

znajdują się na całej skórze z wyjątkiem skóry dłoni i podeszwy stóp; najwięcej na owłosionej skórze głowy, twarzy, grzbiecie i klatce piersiowej

funkcja gruczołów łojowych

wydzielają łój będący mieszaniną m.in. kwasów tłuszczowych i trójglicerydów. Natłuszcza on włosy i naskórek co zapewnia im elastyczność. Ma również właściwości bakteriobójcze i grzybobójcze

funkcja gruczołów potowych

wydzielają pot, czyli płyn składający się głównie z wody (około 98%), który powstaje z przesączu krwi i wydzieliny komórek gruczołowych;

znaczenie potu

parowanie potu zapobiega przegrzaniu się ciała, dzięki kwaśny odczynowi (pH 4-6) przeciwdziała rozwojowi mikroorganizmów chorobotwórczych na powierzchni skóry

rozmieszczenie gruczołów potowych

najwięcej znajduje się na skórze dłoni, czoła, grzbietu i podeszwy stopy

funkcja gruczołów mlekowych

są źródłem wydzieliny (mleka) pojawiającego się po porodzie. Zawierają wszystkie niezbędne składniki do prawidłowego wzrostu i rozwoju noworodka, czyli tłuszcze, węglowodany - głównie laktozę oraz witaminy

cechy gruczołów mlekowych

należą do największych gruczołów skóry; u dorosłej kobiety są w pełni rozwinięte, lecz ich większa część to tkanka tłuszczowa

zależność między budową skóry, a jej funkcjami:

- 5 warstw naskórka, liczne receptory w skórze właściwej - zabezpieczenie przed czynnikami zewnętrznymi; - liczne gruczoły i pory - wydalanie produktów przemiany materii i wody; - gruczoły potowe, naczynia krwionośne - termoregulacja;