2

Przyrodzona i niezbywalna godność człowieka stanowi źródło

wolności i praw człowieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowiązkiem władz publicznych.

Wolność człowieka podlega

ochronie prawnej.

Każdy jest obowiązany szanować wolności i prawa

innych.

Nikogo nie wolno zmuszać do czynienia tego, czego prawo mu nie

nakazuje.

Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być ustanawiane tylko

w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

-

Ograniczenia te nie mogą naruszać istoty wolności i praw.

Wszyscy są wobec prawa

równi.

Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez

władze publiczne.

Nikt nie może być dyskryminowany w życiu

politycznym, społecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny.

Kobieta i mężczyzna w Rzeczypospolitej Polskiej mają równe prawa w życiu

rodzinnym, politycznym, społecznym i gospodarczym.

Kobieta i mężczyzna mają w szczególności równe prawo do

kształcenia, zatrudnienia i awansów, do jednakowego wynagradzania za pracę jednakowej wartości, do zabezpieczenia społecznego oraz do zajmowania stanowisk, pełnienia funkcji oraz uzyskiwania godności publicznych i odznaczeń.

Obywatelstwo polskie nabywa się przez

urodzenie z rodziców będących obywatelami polskimi.

Inne przypadki nabycia obywatelstwa polskiego określa

ustawa.

Obywatel polski nie może utracić obywatelstwa polskiego, chyba że

sam się go zrzeknie.

Rzeczpospolita Polska zapewnia obywatelom polskim należącym do mniejszości narodowych i etnicznych

wolność zachowania i rozwoju własnego języka, zachowania obyczajów i tradycji oraz rozwoju własnej kultury.

Mniejszości narodowe i etniczne mają prawo do tworzenia własnych instytucji

edukacyjnych, kulturalnych i instytucji służących ochronie tożsamości religijnej oraz do uczestnictwa w rozstrzyganiu spraw dotyczących ich tożsamości kulturowej.

Podczas pobytu za granicą obywatel polski ma prawo do opieki ze strony

Rzeczypospolitej Polskiej.

Kto znajduje się pod władzą Rzeczypospolitej Polskiej, korzysta z wolności i praw zapewnionych w

Konstytucji

Wyjątki od tej zasady, odnoszące się do cudzoziemców, określa

ustawa.

Rzeczpospolita Polska zapewnia każdemu człowiekowi

prawną ochronę życia.

Nikt nie może być poddany eksperymentom

naukowym, w tym medycznym, bez dobrowolnie wyrażonej zgody.

Nikt nie może być poddany torturom

m ani okrutnemu, nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu i karaniu. Zakazuje się stosowania kar cielesnych.

Komu zapewnia się nietykalność osobistą i wolność osobistą?

Każdemu.

Pozbawienie lub ograniczenie wolności może nastąpić tylko na zasadach i w trybie określonych w

ustawie.

Kto pozbawiony wolności nie na podstawie wyroku sądowego ma prawo odwołania się do sądu w celu niezwłocznego ustalenia legalności tego pozbawienia?

Każdy.

O pozbawieniu wolności powiadamia się niezwłocznie

rodzinę lub osobę wskazaną przez pozbawionego wolności.

Kto zatrzymany powinien być niezwłocznie i w sposób zrozumiały dla niego poinformowany o przyczynach zatrzymania?

Każdy.

W jakim czasie od chwili zatrzymania zatrzymany powinien być oddany do dyspozycji sądu?

48 h.

Zatrzymanego należy zwolnić, jeżeli w ciągu __ od przekazania do dyspozycji sądu nie zostanie mu doręczone postanowienie sądu o tymczasowym aresztowaniu wraz z przedstawionymi zarzutami.

24 h.

Każdy pozbawiony wolności powinien być traktowany w sposób

humanitarny

Każdy bezprawnie pozbawiony wolności ma prawo do

odszkodowania.

Odpowiedzialności karnej podlega ten tylko, kto dopuścił się czynu zabronionego pod groźbą kary przez

ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia.

Zasada ta nie stoi na przeszkodzie ukaraniu za czyn, który w czasie jego popełnienia stanowił przestępstwo w myśl prawa

międzynarodowego.

. Każdy, przeciw komu prowadzone jest postępowanie karne, ma prawo do obrony

we wszystkich stadiach postępowania.

Może on w szczególności wybrać

obrońcę lub na zasadach określonych w ustawie korzystać z obrońcy z urzędu.

Każdego uważa się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie stwierdzona

prawomocnym wyrokiem sądu.

Zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości

nie podlegają przedawnieniu.

Bieg przedawnienia w stosunku do przestępstw, nie ściganych z przyczyn politycznych, popełnionych przez funkcjonariuszy publicznych lub na ich zlecenie, ulega zawieszeniu do czasu

ustania tych przyczyn.

Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez

właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Wyłączenie jawności rozprawy może nastąpić ze względu na

moralność, bezpieczeństwo państwa i porządek publiczny oraz ze względu na ochronę życia prywatnego stron lub inny ważny interes prywatny.

Wyrok ogłaszany jest

publicznie.

Przepadek rzeczy może nastąpić tylko w przypadkach określonych w

ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Każdy ma prawo do ochrony prawnej życia

prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym.

Rodzice mają prawo do wychowania dzieci zgodnie z

własnymi przekonaniami.

Wychowanie to powinno uwzględniać

stopień dojrzałości dziecka, a także wolność jego sumienia i wyznania oraz jego przekonania.

Ograniczenie lub pozbawienie praw rodzicielskich może nastąpić tylko w przypadkach określonych w

ustawie i tylko na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu.

Zapewnia się wolność i ochronę tajemnicy

komunikowania się.

Ich ograniczenie może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w

ustawie i w sposób w niej określony.

Zapewnia się nienaruszalność mieszkania.

Przeszukanie mieszkania, pomieszczenia lub pojazdu może nastąpić jedynie w przypadkach określonych w ustawie i w sposób w niej określony.

Nikt nie może być obowiązany inaczej niż na podstawie ustawy do ujawniania informacji dotyczących

jego osoby.

Władze publiczne nie mogą pozyskiwać, gromadzić i udostępniać innych informacji o obywatelach niż

niezbędne w demokratycznym państwie prawnym.

Każdy ma prawo dostępu do dotyczących go

urzędowych dokumentów i zbiorów danych. Ograniczenie tego prawa może określić ustawa

Każdy ma prawo do żądania sprostowania oraz usunięcia informacji

nieprawdziwych, niepełnych lub zebranych w sposób sprzeczny z ustawą.

Zasady i tryb gromadzenia oraz udostępniania informacji określa

ustawa.