18.2 Prawoznawstwo - stosowanie prawa

pozycja wartości prawdy w hierarchii

NIE ZAWSZE NAJWYŻSZA, czasami prawodawca preferuje inne wartości, nawet kosztem ustalenia prawdy, np. ZAUFANIE w relacjach uznanych za ważne w społeczeństwie

prawo odmowy zeznań

możliwość odmówienia złożenia, przysługuje osobom najbliższym dla oskarżonego

zakazy dowodowe dotyczą:

1 tego co ma być dowodzone 2 rodzaju dowodu

zakaz tego, co ma być dowodzone

np zakaz przeprowadzania dowodu co do przebiegu narady i głosowania nad orzeczeniem

zakaz dot. rodzaju dowodu

1 zakaz przesłuchiwania obrońcy oskarżonego co do faktów, które poznał prowadząc sprawę 2 zakaz przesłuchiwania duchownych co do faktów poznanych przy spowiedzi

dowodu nie wymagają

1 fakty notoryjne 2 fakty znane sądowi urzędowo 3 fakty przyznane w toku postępowania przez stronę przeciwną, jeżeli nie budzi to wątpliwości z rzeczywistym stanem rzeczy

fakty notoryjne

fakty powszechnie znane

formalny ciężar dowodu

wyrażenie wskazujące podmioty, które powinny przejawiać inicjatywę w zbieraniu informacji oraz wykazywać prawdziwość pewnych twierdzeń

materialny ciężar dowodu

wyrażenie wskazujące ujemne konsekwencje braku udowodnienia danych faktów

domniemania

w niektórych sytuacjach ustawa przerzuca ciężar dowodu na drugą stronę za pomocą domniemania

jeżeli zaszedł fakt A, to domniemywa się zajście faktu B

A - poprzednik lub podstawa domniemania, B - następnik lub wniosek

praesumptio iuris

domniemania prawne ustanowione przez NORMĘ PRAWNĄ

praesumptio facto

domniemania faktyczne, które przyjął organ stosujący prawo w oparciu o ZASADY DOŚWIADCZENIA

domniemanie formalne

domniemanie, które nakazuje uznać za istniejący jakiś stan rzeczy istotny z prawnego punktu widzenia, DOPÓKI NIE ZOSTANIE WYKAZANY STAN PRZEICWNY

domniemanie materialne

domniemanie, które nakazuje uznawać jakiś fakt B, jeżeli w postępowaniu został NALEŻYCIE USTALONY STAN A

domniemania wzruszalne - praesumptio iuris tantum

domniemania, które DOPUSZCZAJĄ PRZECIWDOWÓD

domniemania niewzruszalne - praesumptio iuris ac de iure

domniemania, które NIE DOPUSZCZAJĄ PRZECIWDOWODU

ustalenie stanu faktycznego

odbywa się poprzez środki dowodowe osobowe i rzeczowe

środki dowodowe

1 zeznania świadków 2 przesłuchanie stron 3 opinie biegłych 4 dokumenty 5 oględziny

rodzaje domniemań

1 praesumptio iuris i praesumptio facto 2 domniemanie formalne i materialne 3 domniemanie wzruszalne i niewzruszalne

świadek

osoba, która ma jakąkolwiek wiadomość o faktach istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, wiadomości te mogą pochodzić z obserwacji świadka (świadek naoczny) albo z opowiadań osób uwikłanych w dane zdarzenie

biegły

informator, który ma specjalne wiadomości w danej dziedzinie i na podstawie posiadanej wiedzy ogólnej potrafi wysnuć wnioski dot. poszczególnego przypadku

oględziny

wyrażenie oznaczające podjęcie czynności mających na celu zbadanie miejsca, osoby, przedmiotu, które są dokonane przez organ stosujący prawo

podstawowe formy procesu

1 kontradyktoryjny 2 inkwizycyjny

proces kontradyktoryjny - 1

1 spór RÓWNORZĘDNYCH STRON z BEZSTRONNYM SĘDZIĄ, 2 sędzia zachowuje BIERNOŚĆ - ogranicza się do czuwania nad prawidłowym przebiegiem procesu i wydaniA rozstrzygnięcia

proces inkwizycyjny

1 postępowanie prowadzone z urzędu przez sąd, który AKTYWNIE WYJAŚNIA okoliczności sprawy 2 rola stron ogranicza się do DOSTARCZANIA SĄDOWI ŻĄDANYCH DOWODÓW

proces kontradyktoryjny - 2

3 ciężar dowodu spoczywa na STRONACH - sąd z urzedu nie przeprowadza dowodów, na które nie powołały się strony