17.1 Prawoznawstwo - wykładnia prawa

przepis prawny

jednostka redakcyjna tekstu prawnego jakiegoś aktu normatywnego, złożona z jednego lub kilku zdań w sensie gramatycznym, wyróżniona graficznie i opatrzona pewną nazwą indywidualną

przepisy bezwzględnie wiążące - IMPERATYWNE - IUS COGENS

przepisy, których zastosowanie NIE MOŻE ZOSTAĆ WYŁĄCZONE ani OGRANICZONE decyzją zainteresowanych stron

przepisy względnie wiążące - DYSPOZYTYWNE - IUS DISPOSITIVUM

przepisy, które znajdują zastosowanie tylko, gdy zainteresowane strony NIE UREGULOWAŁY konsekwencji prawnych jakichś zdarzeń/zachowań ODMIENNIE, niż uczyniono to w tym przepisie

przepisy semiimperatywne/semidyspozytywne

przepisy, których zadaniem jest WYZNACZENIE MINIMALNEGO ZAKRESU OCHRONY interesów jednej ze stron, ich zastosowanie może zostać wyłączone/ograniczone decyzją stron tylko gdy ich postanowienia są KORZYSTNIEJSZE dla strony objętej ochroną

wykładnia prawa

operacja myślowa, w toku której dokonuje się przekładu zbioru przepisów ogłaszanych w aktach prawodawczych na zbiór norm postępowania, równoznaczny jako całość z danym zbiorem przepisów

egzegeza prawa

opracowywanie tekstu prawnego pod kątem informacji istotnych dla odbiorcy, szersze pojęcie od wykładni

znaczenia terminu interpretacja

1 interpretacja largissimo sensi 2 interpretacja sensu stricte 3 interpretacja sensu largo

interpretacja largissimo sensu - 1

1 sposób poznania wszelkich przedmiotów kulturowych 2 znaczenie charakterystyczne dla nauk o kulturze przeciwstawionych naukom o przyrodzie

interpretacja largissimo sensu - 2

3 przedmioty kulturowe poznaje się przez ich rozumienie 4 interpretacji podlegają obiekty architektoniczne, dzieła muzyczne, teksty mówione i pisane

interpretacja sensu stricte

wyrażenie odnoszące się do interpretacji wyrażeń danego języka w przypadku wystąpienia WĄTPLIWOŚCI co do ich ZNACZENIA

interpretacja sensu largo

rozumienie wyrażeń języka pisanego i mówionego, w tym wyrażeń tekstu prawnego, zakłada się konieczność PRZYPISANIA ZNACZENIA określonym przedmiotom fizycznym, znakom, symbolom

Wykładnia sensu stricto

polega na odczytywaniu z tekstów prawnych norm prawnych

wykładnia sensu largo

wyrażenie, przez które rozumie się nie tylko wykładnię sensu stricto, ale też WNIOSKOWANIA PRAWNICZE

wykładnia merytoryczna

wykładnia dokonywana zgodnie z obowiązującymi regułami wykładni, choć może jej dokonać KAŻDY, KTO ZNA TE REGUŁY I JĘZYK TEKSTÓW PRAWNYCH

wykładnia formalna

wykładnia dokonywana przez uprawnione podmioty, dzieli się na: 1 autentyczną 2 delegowaną 3 powszechnie wiążącą 4 ograniczenie wiążącą

wykładnia autentyczna

wykładnia dokonywana przez PRAWO DAWCĘ

wykładnia delegowana

wykładnia dokonywana przez podmiot UPOWAŻNIONY PRZEZ PRAWODAWCĘ

wykładnia o charakterze powszechnie wiążącym

wykładnia wiążącą dla WSZYSTKICH PODMIOTÓW

wykładnia o charakterze ograniczenie wiążącym

wykładnia wiążącą TYLKO ORGANY PAŃSTWA

wykładnia operatywna

wykładnia dokonywana przez organ stosowania prawa w toku rozstrzyganej SPRAWY INDYWIDUALNEJ I KONKRETNEJ

wykładnia abstrakcyjna

wykładnia dokonywana w ODERWANIU OD KONKRETNEJ S0RAWY

wykładnia w znaczeniu pragmatycznym

zespół czynności zmierzających do zinterpretowania tekstu prawnego

wykładnia w znaczeniu apragmatycznym

rezultat czynności zmierzających do zinterpretowania tekstu prawnego

teorie wykładni w zależności od zadań przypisywanych aktom wykładni

1 subiektywna i obiektywna 2 statyczna i dynamiczna

subiektywna teoria wykładni

zakłada, że właściwym znaczeniem przepisów prawnych, w których zakodowano normy postępowania, jest to znaczenie, jakie słowom tekstu prawnego w chwili tworzenia nadawał prawodawca - elementem decydującym RZECZYWISTA WOLA PRAWODAWCY ujmowanego personalnie

obiektywna teoria wykładni

zakłada, że przepis aktu prawodawczego (zwłaszcza po opublikowaniu) ODRYWA SIĘ OD PRAWODAWCY i posiada SAMODZIELNE ZNACZENIE, zależne od przyjmowanego w danym języku znaczenia użytych w danym tekście prawnym słów

statyczna teoria wykładni -1

przepis powinien mieć 1 ustalone NA ZAWSZE znaczenie - nadane przez prawodawcę w chwili konstruowania tekstu albo nadawane słowom prawodawcy w chwili ustanowienia przepisu,

statyczna teoria wykładni - 2

zmiana znaczenia przepisu naruszałaby PEWNOŚĆ PRAWA, nieadekwatność przepisów podstawą dla działania prawodawcy, NIE INTERPRETATORA

dynamiczna teoria wykładni - 1

w razie jakichkolwiek wątpliwości co do sensu rozważanych przepisów, nadajemy im znaczenie jakie można przypisać woli AKTUALNEGO PRAWODAWCY, nie historycznego,

dynamiczna teoria wykładni - 2

przyjmuje się, że norma odkodowana z przepisów ma mieć UZASADNIENIE AKSJOLOGICZNE w ocenach odpowiadających aktualnemu systemowi wartości społecznych

koncepcje wykładni prawa ze względu na rodzaj sformułowanych wypowiedzi

1 opisowa koncepcja wykładni 2 normatywna koncepcja wykładni

opisowa koncepcja (teoria) wykładni

koncepcja, która formułuje twierdzenia opisujące, w jaki sposób podmioty interpretujące prawo dokonują aktu wykładni oraz według jakich dyrektyw interpretacyjnych

normatywna koncepcja wykładni

koncepcja, która składa się z wiążących nakazów, aby dokonywać aktów wykładni według określonego zespołu reguł interpretacyjnych