1

Omnis definitio in iure civili periculosa est: parum est enim, ut non subverti posset

Wszelka definicja w prawie cywilnym jest niebezpieczna, ponieważ rzadko się zdarza, by nie można było jej podważyć

Regula est, quae rem quae est breviter enarrat

Regułą jest zwięzłe wyjaśnienie istoty rzeczy

Non ex regula ius sumatur, sed ex iure quod est regula fia

Reguły nie tworzą prawa lecz się z niego wywodzą.

regula est quae rem, quae est breviter enarrat, non ex regula ius sumatur, sed ex iure, quod est, regula fiat. per regulam igitur brevis rerum narratio traditur.a

reguła jest tym co krótko opowiada o jakiejś sprawie. z reguły nie wynika prawo, ale z prawa, które istnieje postaje reguła

Ratio decidendi

Reguła rozstrzygnięcia

Fas

prawo (historycznie najwcześniejsze określenie prawa)

Ius

prawo (znaczenie oderwane od religijnego porządku)

Lex

Prawo

contra ius fasque

przeciw prawu boskiemu i ludzkiemu

fas est

jest rzeczą godziwą

Per fas est nefas

wszelkimi środkami godziwymi i niegodziwymi

ius est ars boni et aequi

prawo jest sztuką tego co dobre i sprawiedliwe

ius et fraus numquam cohabitant

prawo i podstęp nie mogą iść ze sobą w parze

summum ius summa iniuria

Najwyższe prawo jest najwyższą niesprawiedliwością (sens: najbardziej drobiazgowe rozumienie prawa może prowadzić do efektów sprzecznych od tego czego od prawa oczekujemy)

Iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi

Sprawiedliwość jest trwałą i stałą wolą oddania tego co mu się należy

iuris praecepta sunt haec honeste vivere alterum non laedere suum cuique tribuere

Nakazy prawa są takie: żyć uczciwie, nie wyrządzać szkody innemu, oddać każdemu to co się jemu należy.

male iure nostro uti non debemus

Nie powinniśmy źle wykorzystywać prawa

non omne quod licet honestum est

nie wszystko co jest dozwolone jest godziwe

Ius civile

prawo rodzinne

Ius disponendi

Prawo do dyspozycji

In ius vocatio

sąd

Ius superius

orzeczenie

Ius naturale

prawo naturalne

Ius civile

prawo obywatelskie

Ius gentium

Prawo narodów

Ius commune

Prawo wspólne

Ius soli

prawo ziemi

Ius sanguinis

prawo krwi

ignorantia iuris nocet

nieznajomość prawa szkodzi

Ius civile vigilantibus scriptum est

prawo cywilne jest tworzone dla osób starannych

Nec stultis solere succurri

Nie należy przyzwyczajać głupich, że będzie im się zawsze przychodziło z pomocą.

iura vigilantibus non dormientibus prosunt

prawa są dla czuwający a nie dla śpiących

Nemo auditur propriam turpitudinem allegans.

powołujący się na własny występek nie będzie wysłuchany

Publicum ius est quod ad statum rei Romanae spectat, ius privatum est quod ad singulorum utilitatem

Prawo publiczne nie moze zostać zmienione poprzez prywatną umowę.

Ius publicum privatorum pactis mutari non potest.

Prawo publiczne nie może zostać zmienione poprzez prywatną umowę.

Privatorum conventio iuri publico non derogat.

umowa prywatna nie uchyla prawa publicznego

Ius in personam

Prawo względem osoby

Ius in rem

Prawo względem rzeczy

Ius cogens

norma z chwilą powstania obowiązująca

Ius dispositivum

uprawnienie w chwili wprowadzania ma charakter ogólny. (nie odnosi się do określonej osoby)